ՀՀ իշխանությունների դանդաղաշարժությունն ու հանցավոր անփութությունը. ո՞վ է մեղավոր ԼՂ-ում Խծաբերդի և Հին Թաղերի շուրջ տեղի ունեցած միջադեպի համար. riafan.ru-ի անդրադարձը

Ռուսական Լուրերի դաշնային գործակալությունը հոդված է հրապարակել, որում վերլուծել և փորձել է հասկանալ, թե ով էր մեղավոր անցած հանգստյան օրերի ընթացքում ԼՂՀ Հադրութի շրջանում հրադադարի խախտման համար:

Հոդվածում մասնավորապես նշվում է, որ այս հանգստյան օրերին ռազմական փորձագետների և վերլուծաբանների ամբողջ ուշադրությունը կրկին ուղղված էր Լեռնային Ղարաբաղին: Հրադադարի պայմանավորվածության ուժի մեջ մտնելուց ի վեր առաջին անգամ ադրբեջանական զինուժը բախվել է հայկական ուժերի հետ անմիջական մարտական շփման մեջ գտնվող Հադրութի (ըստ ադրբեջանական քարտեզների ՝ Ջաբրայիլ) շրջանի երկու գյուղերում, որոնք, ըստ պայմանավորվածությունների, ենթադրվում էր, որ պետք է մնան Երևանի վերահսկողության տակ:

Լեռնային Ղարաբաղում իրավիճակի նոր սրման բազմաթիվ պատճառներ կան: Այնուամենայնիվ, եթե մանրամասնորեն ուսումնասիրենք իրադարձության ողջ ֆոնը, ապա պարզ կդառնա. սադրանքը Բաքվի խղճի վրա է, բայց դրա պատճառը հայկական կողմի անփույթ գործողություններն էին. հայկական իշխանությունները հարկ չեն համարել հստակեցնել այս տարածաշրջանի կարգավիճակը: Արդյունքում, Լեռնային Ղարաբաղում իրավիճակը կրկին հասցվել էր քաղաքացիական պատերազմի եզրին, և միայն ռուս խաղաղապահների միջամտությունն է հնարավորություն տվել կասեցնել նոր ջարդը:

Astra Militarum ռազմաքաղաքական թելեգրամյան ալիքի ղեկավար Կոմիսար Յարիկն ուսումնասիրել է, թե ինչ է տեղի ունեցել Լեռնային Ղարաբաղի Հադրութի շրջանի Խծաբերդ և Հին Թաղեր գյուղերում, ինչպես են Ռուսաստանի խաղաղապահ ուժերը դադարեցրել կամայականությունները տեղում, և ով է մեղավոր ներկա վտանգավոր իրավիճակի համար:

Հայերի լռելը

Հադրութի շրջանում իրավիճակի հանկարծակի բարդացման պատճառը «Ադրբեջանի կողմից վերահսկվող տարածքում» այսպես կոչված «հակաահաբեկչական գործողության» անցկացումն էր: Այս տերմինները պատահական չեն դրվել չակերտների մեջ: Եռակողմ հայտարարության ստորագրման պահին Խծաբերդ և Հին Թաղեր բնակավայրերը պահվում էին Ղարաբաղի խորհրդարանի նախկին պատգամավոր, գործարար Հայկ Խանումյանի կամավորական ջոկատի աշխարհազորայինների կողմից:

Հայկական կողմը հույս ուներ այդ գյուղերը պահել իրեն` հիմք ընդունելով Մոսկվայի, Բաքվի և Երևանի միջև կնքված փաստաթղթի առաջին կետը, որի ճշգրիտ ձևակերպմամբ ՝ Ադրբեջանը և Հայաստանը կանգ են առնելու նոյեմբերի 9-ին առկա դիրքերին:

Սակայն պաշտոնական Երևանի դանդաղաշարժության և, որոշ չափով, հանցավոր անփութության պատճառով, Խծաբերդի և Հին Թաղերի անկլավը ժամանակին չի հայտարարվել, բանակցությունների ընթացքում կարգավիճակը չի հստակեցվել, և որպես հետևանք այն չի ընդգրկվել ռուսական խաղաղապահ գործողության գոտում: Դրա ապացույցն են գործողության անցկացման քարտեզները, որոնք հրապարակված են ՌԴ ՊՆ պաշտոնական կայքում:

Ինչ վերաբերում է հայ պաշտոնյաներին, նրանք ակնհայտորեն չէին շտապում մատնանշել ռուսական քարտեզների անճշտությունները` ընդհուպ մինչև սրման պահը:

Անկասկած, պահվող տարածքի խնդիրը բազմիցս «արտահոսել է» տեղեկատվական տարածքում ` ոչ անտարբեր օգտատերերի ջանքերի շնորհիվ: Այսպիսով, նոյեմբերի 27-ին և 29-ին, Լաչինի շրջանը Ադրբեջանի վերահսկողությանը հանձնելուց առաջ, լուրեր էին շրջանառվում ծանր իրավիճակի մասին: Բայց նույնիսկ այդ օրերին ոչ ոք չլսեց ներկայիս իրավիճակի վերաբերյալ հայ պաշտոնյաների հայտարարությունները:

Բացթողումներ, թե՞ սաբոտաժ

Այս բոլոր գործոնները հանգեցրին նրան, ինչ տեղի ունեցավ այս հանգստյան օրերին Հադրութի շրջանում: Բայց համոզվելու համար, որ Երևանի պաշտոնյաների հանցավոր անփութությունն ու «բացթողումները» մոտ են սաբոտաժի, արժե ավելի ուշադիր նայել վերջին իրադարձություններին:

Երբ Խծաբերդում և Հին Թաղերում սրացում եղավ, Հայաստանի պաշտոնական ղեկավարությունից հայտարարությամբ հանդես եկավ միայն Նիկոլ Փաշինյանի խոսնակ Մանե Գևորգյանը: Նա ասել է, որ «հայկական կողմը բազմիցս գրավոր և բանավոր դիմել է ռուս խաղաղապահներին՝ Հին Թաղեր-Խծաբերդ հատվածում իրենց գործառույթներն իրականացնելու համար, և դրա վերաբերյալ համաձայնությունը ձեռք է բերվել ամենաբարձր մակարդակով»:

Հայաստանի պաշտպանության և արտաքին գործերի նախարարությունները ընդհանրապես չեն մեկնաբանել Հադրութի շրջանում տեղի ունեցած միջադեպը: Եվ ահա Գևորգյանի հայտարարությունից երկու ժամ անց սոցիալական ցանցերում հայտնվել էին կոչեր՝ հավաք անցկացնել Ստեփանակերտում գտնվող ռուս խաղաղապահների ստորաբաժանման դիմաց:

Ինչպես տեսնում ենք, առանց այն էլ անհանգիստ Ղարաբաղում իրավիճակը թողնվել էր «ինքնահոսի»: Եվ այստեղ մեկ միտք է գալիս, որ այս ամենը ձեռնտու է կուլիսային խաղացողներին, որոնց խամաճիկներն են Երևանում գործող ներկայիս իշխանությունները:

Արդյունքներ և եզրակացություններ

Ի՞նչ օգուտ կա նման կանխամտածված գործողություններից:

Տեսնելով հայերի դժգոհությունը «Ղարաբաղյան երկրորդ» պատերազմի ընթացքում և դրանից հետո իրենց ղեկավարության գործողություններից, ինչպես նաև ցանկանալով մնալ իշխանության առնվազն մինչև ԱՄՆ 46-րդ նախագահ Ջո Բայդենի երդմնակալությունը, Նիկոլ Փաշինյանը և Սորոսի հիմնադրամի շրջանակներից նրա համախոհները լռում են նման խնդրահարույց և զգայուն խնդիրների մասին՝ կանխամտածված թյուրիմացություններ առաջ բերելով և նույնիսկ բախումներ ստեղծելով խաղաղապահների և հայերի միջև: Միևնույն ժամանակ, պաշտոնական Երևանը հուսով է, որ դա կշեղի բնակչության ուշադրությունը ռազմական գործողությունների ընթացքում կառավարության որոշակի սխալներից և վրիպումներից:

Սակայն առայժմ ՝ փառք Աստծո, արդյունքը հաշվարկվում է ոչ թե Բաքվի կամ Երևանի օգտին, այլ Մոսկվայի: Եթե համեմատենք Ռուսաստանի Դաշնության պաշտպանության նախարարության` Ղարաբաղում խաղաղապահ գործողության վերաբերյալ քարտեզները դեկտեմբերի 12-ին և 13-ին, ապա պարզ կդառնա, որ Ադրբեջանը, Հադրութի շրջանի գյուղերի վրա հարձակմամբ, առաջացրել է այս ուղղությամբ ռուս զինվորականների վեկտորի փոփոխություն: Արդյունքում, խաղաղապահները շահավետ «սեպ» են դրել երկու գյուղերում ՝ դրանով իսկ կասեցնելով հնարավոր արյունահեղության նշույլն անգամ:

Սա արդեն ողջույն է ոչ միայն Բաքվին և նրա թիկունքում կանգնած Անկարային, այլև չխոսող Երևանին: Արդյունքում, մենք տեսնում ենք, որ Լեռնային Ղարաբաղի խաղաղության միակ պատասխանատուն եղել և մնում է Ռուսաստանը: Միևնույն ժամանակ, պետք է հասկանանք, որ Անդրկովկասում խաղաղության վերականգնումը մեկ-երկու անգամ չէ, որ կբախվի նման «բացթողումների»: