Վրաստանի Սահմանադրական դատարանը չեղարկել է պոռնոգրաֆիայի արգելքը

Վրաստանի Սահմանադրական դատարանը գրեթե լեգալացրել է պոռնոգրաֆիայի արտադրությունն ու տարածումը՝ որոշում ընդունելով հօգուտ այն հայցի, որ առկա «պոռնոգրաֆիա» սահմանումը կոնկրետ չէ եւ կարող է մեկնաբանվել տարբեր կերպ, տեղեկացրել է OC Media-ն։

Նոյեմբերի 4-ի որոշման մեջ նշվել է, որ պոռնոգրաֆիական աշխատանքների, տպագիր պարբերականների, պատկերների կամ նման առարկաների ստեղծումը, տարածումը կամ գովազդը պատժվում են մինչեւ երկու տարի ազատազրկմամբ։

Բայց գործը քննող չորս դատավորները միաձայն եկել են այն եզրահանգման, որ օրենքը մեկնությունների չարդարացված լայն հնարավորություններ է թողնում, ինչը կարող է հող ստեղծել «կամայականության եւ անարդարության համար»։

Նրանք հայտարարել են, որ օրենքը խախտում է քրեական իրավունքի «չկա պատիժ առանց օրենքի» հիմնարար սկզբունքը։

Ինչպես վճռել են դատավորները, գործող օրենքը չի սահմանում տարբերությունները պոռնոգրաֆիայի եւ էրոտիկ նյութերի միջեւ, այն դեպքում, երբ պոռնոգրաֆիան պարտադիր կերպով ենթադրում է մարմնական ներթափանցում, մերկություն կամ սեռական ակտիվության պատկերում՝ առանց սեռական օրգանների ցուցադրման։

Դատավորները նաեւ «անպարկեշտություն» տերմինը, որը Վրաստանի օրենքում օգտագործվում է պոռնոգրաֆիան սահմանելու համար, համարել են «չափից ավելի աբստրակտ»։

Նրանք օրենսդիրներին պարտավորեցրել են մինչեւ 2023թ. մայիս մշակել պոռնոգրաֆիայի ավելի հստակ սահմանում։

Նրանց կարծիքով՝ ըստ օրենքի, որը գործում է ներկա պահին, կարելի չի լինի հենվել ստույգ իրավաբանական խորհրդատվության վրա՝ խուսափելու համար քրեական մեղադրանքից կամ անգամ երկու տարվա բանտարկությունից, OC Media-ին ասել է Վրաստանի Երիտասարդ իրավաբանների ասոցիացիայի (GYLA) սահմանադրական վեճերի գծով իրավաբան Գեորգի Գոցիրիձեն։

Նշենք, որ այս արգելքը վիճարկվել է Գեորգի Լոգուայի կողմից։

Գոցիրիձեի խոսքով՝ 2017թ. դատախազությունը Լոգուային եւ եւս 11 անձանց իրենց կայքում Վրաստանի սահմաններից դուրս ստեղծված պոռնոգրաֆիա հրապարակելու մեղադրանք էր ներկայացրել։

Չնայած առաջին ատյանի դատարանն արդարացրել է Լոգուային, նա դիմել է Սահամանդրական դատարան այն բանից հետո, երբ դատախազները բողոքարկել էին այդ որոշումը։

Լոգուան պնդում էր, որ օրենքը հակասում է սահմանադրությանը, որն ասում է, որ «ոչ ոք չի կարող պատասխանատվության ենթարկվել մի գործողության համար, որը հանցագործություն չի հանդիսանում»։

Չնայած պոռնոգրաֆիայի արգելքի չեղարկմանը՝ Սահմանադրական դատարանն այն միանշանակ չի վերագրել «խոսքի ազատության» ոլորտին։

Դատարանը հավասար չափով տարբեր կարծիքներ է ունեցել, ընդ որում՝ չորս դատավորներից երկուսը հայտարարել են, որ նման որոշում կայացնելն ավելորդ էր՝ հաշվի առնելով պոռնոգրաֆիայի հստակ սահմանման բացակայությունը Վրաստանի իրավական համակարգում։

Դատավորներ Գեորգի Թեւդորաշվիլին եւ Գեորգի Քվերենչխիլաձեն պնդել են, որ պոռնոգրաֆիայի ստեղծումը եւ տարածումը չափահասների կողմից խոսքի ազատություն է։ Նրանք ցանկացած լիակատար սահմանափակում անտրամաբանական են անվանել։

Մյուս երկու դատավորները հայտարարել են, որ այս արգելքը մարդկանց մղում է ինքնագրաքննության դատական հետապնդման վախից։

Նրանք ընդգծել են, որ կողմ են հայցվորի դիրքորոշմանն այն հարցում, որ այս նորմը չհիմնավորված կերպով սահմանափակում է պոռնոգրաֆիական նյութերի տարածման իրավունքը, երբ դրանց ստացողը չափահաս է, որն ակտիվ ձգտում է ծանոթանալ այդ նյութերին։

Ընդգծելով անչափահասների պաշտպանության անհրաժեշտությունը՝ դատավորները նաեւ նշել են, որ ինտերնետի աննախադեպ դերը պոռնոգրաֆիայի հասանելիության հարցում, այդ թվում եւ արտասահմանում գրանցված դոմեններում, հայցվորի վիճարկած արգելքի արդյունավետությունը դարձնում է չնչին։

Դատարանն իր որոշման մեջ օրենսդիրներին հանձնարարել է մշակել նոր կանոններ անչափահասների կամ մեծահասակների պաշտպանության համար, որոնք օնլայն պոռնոգրաֆիական նյութեր չեն որոնել։