Ռուսաստանի հայտարարությունը կարող է լինել լավ կռվան միջազգային հարթակներում. Ռուբեն Մելքոնյան

Սա պատերազմ է Թուրքիայի կողմից ընդդեմ Հայաստանի եւ Արցախի, մինչ այդ Թուրքիան ընդգրկված էր այս ամենում երբեմն անուղղակի, երբեմն տարբեր աջակցությունների միոջցով, բայց հիմա նրա ներկայությունը ավելի քան ակնհայտ է, եւ դա արձանագրված է ոչ միայն թուրքական կողմից հնչող քաղաքական հայտարարություններում, այլեւ կոնկրետ ռազմական գործողություններով։ Այս մասին NEWS.am-ի հետ զրույցում ասաց ԵՊՀ արեւելագիտության ֆակուլտետի դեկան, թուրքագետ Ռուբեն Մելքոնյանը։

«Թուրքիան երկար ժամանակ է՝ ներգրավված է տարբեր կոնֆլիկտներ հրահրելու եւ այդ կոնֆլիկտները սրելու պրոցեսի մեջ տարբեր տարածաշրջաններում։ Հավանական էր, որ հաջորդ տարածաշրջանը, որտեղ պետք է ավելի ակտիվ երեւար Թուրքիայի ապակառուցողական քաղաքական ոճը Հարավային Կովկասն էր։ Նպատակը շատ ավելի գլոբալ է, այն վերաբերում է Թուրքիայի ծավալապաշտական նկրտումներին եւ իր քաղաքական կշիռը փոխելու եւ տարբեր տարածաշրջանային եւ արտատարածաշրջանային կոնֆլիկտներում որոշիչ դեր ունենալու եւ զավթողական, ծավալապաշտական իր նպատակները իրականացնելուն։ Դա նաեւ նպատակ ունի Թուրիքայի ռազմական ներկայության տարածումը աշխարհի տարբեր երկրներում։ Թուրքիան ռազմական ներկայությունը է փորձում ապահովել բազաների տեսքով, սկսած Սոմալիից, վերջացրած Կատարում, Լիբիայում, եւ բնական է, որ Հարավային Կովկասում նրա համար դա կենսական նշանակություն ունի»,– ընդգծեց թուրքագետը։

Թուրք–ադրբեջանական վերջին զորավարժություններից հետո, Ռուբեն Մելքոնյանն արձանագրում է, որ այդ զորավարժությունները նախատեսված սցենարի մի մաս էին կազմում, եւ փաստորեն այն զորքն ու զինտեխնիկան, որը զորավարժությունների ժամանակ հայտնվեց Ադրբեջանում, Նախիջեւանում եւ տարբեր տեղերում, հիմա հենց այդ տեխնիկան եւ ինստրուկտորներն են, որ մասնակցում են Արցախի դեմ պատերազմին։

«Այն՝ ինչ հիմա կատարվում է, սա ոչ միայն պատերազմ է Արցախի դեմ, այլեւ սա հակաահաբեկչական պատերազմ է՝ երկու առումով, որովհետեւ Թուրքիան ու Ադրբեջանն ահաբեկչական մտածողության պետություններ են եւ երկրորդ՝ Թուրքիան ու Ադրբեջանը այս ամենում ներգրավվել են ծայրահեղ իսլամիստ ահաբեկիչներին։ Աշխարհը սա պետք է դիտարկի ոչ միայն ինքորոշված Արցախի պայքար հանուն իր ազատության, այլեւ պայքար ընդդեմ ահաբեկչության»,– ասաց նա։

Թուրքիայի ներգրավվածությանն վերաբերյալ միջազգային հանրության արձագանքն, ըստ թուրքագետի, չեզոք, ընդունված տերմինալոգիայի շրջանակներում էր, իհարկե բացառություններ եւս կան։

«Նկատվում են փոփոխություններ այն երկրների կողմից, որոնք մոտիկից տեսել են թուրքական քաղաքականության հետեւանքները։ Կարող ենք առանձնացնել Հունաստանին, Կիպրոսին։ Մենք տեսանք նաեւ Ֆրանսիայի արձագանքը, չնայած նրան, որ դրանք ուղղակի կոչեր եւ հայտարարություններ էին, բայց այնուամենայնիվ որոշակի ոճային փոփոխություններ կան, որը հակազդեցություն է առաջացրել Թուրքիայում։ Կարող ենք արձանագրել, որ միջազգային հանրության համար ավելի հասանելի է դառնում, որ սա ահաբեկչական պատերազմ է եւ եթե քաղաքակիրթ աշխարհը իր առաջնահերթություն է հռչակել պայքար ահաբեկչության դեմ, ուրեմն այդ հայտարարությունները պետք է փոխեն իրենց ոճը եւ լինեն արագ, հասցեական եւ իրավիճակից բխող, եւ ոչ թե կանոնների շրջանակներում, անատամ»,– նկատեց Ռուբեն Մելքոնյանը։

Անդրադառնալով Ֆրանսիայի նախագահ Էմանուել Մակրոնի հայտարարությանը, թե Թուրքիայի քաղաքական հայտարարություններն անխոհեմ եւ վտանգավոր են, եւ դրանք մտահոգում են Ֆրանսիային, Ռուբեն Մելքոնայնը նշեց, որ առանց այդ էլ թուրք–ֆրանսիական հարաբերություններում բացասական զարգացումներ կային։

«Ֆրանսիան այն երկրներից է, որը վերջերս շատ մոտիկից ծանոթացավ թուրքական քաղաքական ապակառուցողական եւ ահաբեկչական քաղաքականության հերթական դրսեւորումների հետ։ Բնական է, որ թուրք–ֆրանսիական հարաբերությունների լարվածության այս ողջ սպեկտրի շրջանակներում արցախյան խնդիրը չէր կարող լինել այդ հարաբերությունների եւ հայտարարությունների օրակարգային հարցերից մեկը։ Սա նաեւ Ֆրանսիայի խնդիրն է, եւ ֆրանսիական հայտարարությունը նաեւ բխում էի իր շահերից, որովհետեւ այն՝ ինչ հիմա կատարվում է Արցախում եւ Հայաստանում, դա ուղղված է չէ միայն մեզ, դա ուղղված է քաղաքակիրթ աշխարհին, որը չի ընդունում հակամարդկային չափորոշիչները, որով առաջնորդվում են Ադրբեջանն ու Թուրքիան եւ իրենց դաշնակից ահաբեկիչներն ու նմանատիպ մոտեցումներ ունեցող պետությունները եւ ցավոք, այն պետությունները, որոնք լուռ, կամ անուղղակի, ուղղակի աջակցում են այս ամենին։ Ես վստահ եմ, որ մեր հանրությունը շատ լավ տեսնում է, թե որ երկրների զենքերով է այս ամենը տեղի ունենում, խոսքը գերժամանակակից զինտեխնիկայի մասին է եւ մեր առնվազն տարակուսանքը բախտակից Իսրայել պետությանը, որն ունենալով մեզ նման պատմություն, ենթարկվելով ցեղասպանությանն ու ռասիզմին, այսօր օգնում է ռասիստական, ցեղասպան պետությանը՝ զինտեխնիկայով, անօդաչու թռչող սարքերով, քաջ գիտակցելով, որ այդ պետության միակ թիրախը Հայաստանն ու Արցախն են»,– շեշտեց նա։

Ռուբեն Մելքոնյանը տարակուսելի է համարում նաեւ Վրաստանի արձագանքը։

«Խոսքն, իհարկե փախուստի մեջ գտնվող նախագահ Սահակաշվիլիի մասին չէ։ Ի դեպ, այսօր լինելու է ԵՊՀ գիտական խորհուրդի նիստ։ Նա ԵՊՀ պատվավոր դոկտոր է, ես արձագանքելով ԿԳՄՍ նախարարի հայտարարությանը, այսօր փորձելու եմ այդ հարցը բարձրացնել, որպեսզի համալսարանը զրկի նրան պատվավոր դոկտորի կոչումից, որովհետեւ նա աշխարհին հայտնի է իբրեւ թե դեմոկրատիայի համար պայքարով, բայց այսօր սատարում է ինքնորոշված ժողովրդի դեմ ցեղասպանություն իրականացնող երկու պետություններին»,– ասաց նա։

Թուրքագետի դիտարկմամբ՝ Ռուսաստանի երեկվա հայտարարությունը, Հայաստանի համար կարող է լինել նաեւ կռվան, որն ավելի համոզիչ կարող է մեր փաստարկները ներկայացնել միջազգային հարթակներում։

«Որ աշխարհը ֆիքսի՝ Թուրքիան ոչ թե միջազգայնորեն ճանաչված չափորոշիչները կրող պետություն է, այլ ահաբեկչական մտածողության պետություն, դրանից բխող բոլոր հետեւանքներով։ Ռուսաստանը իր փորձառությամբ ՝ սիրիական կոնֆլիկտի ժամանակ, շատ ավելի լավ է ճանաչում թուրքական գործելաոճը՝ ահաբեկիչներին ընդգրկելու իր քաղաքական ավանտյուրաներում։ Աշխարհը սրանով եւս մեկ անգամ պետք է հասկանա, որ Հայաստանը ահաբեկչության եւ ցեղասպանության դեմ պայքարի առաջամարտիկ պետություն է եւ մենք հիմա պայքարում ենք ահաբեկչության եւ ցեղասպանության դեմ՝ նաեւ հանուն ամբողջ քաղաքակիրթ աշխարհի»,– հավելեց նա։

Մանրամասները՝ տեսանյութում։