Շրջափակման քաղաքականությունը եղել է հենց Ադրբեջանի առաջնահերթությունը․ Նախիջևանից բռնագաղթած փախստականների արձագանքն Ադրբեջանի կեղծ թեզերին

Նախիջևանից բռնագաղթած հայերի շահերը ներկայացնող հասարակական կազմակերպությունները հայտարարություն են տարածել՝ արձագանքելով ադրբեջանական որոշ շրջանակների կողմից տարածվող կեղծ թեզին, թե Նախիջևանը իբր շրջափակված է Հայաստանի կողմից։ «Արմենպրես»-ը ներկայացրել է հայտարարությունն ամբողջությամբ․

«Նախիջևանի՝ Հայաստանի Հանրապետության կողմից շրջափակված լինելու մասին ադրբեջանական որոշ շրջանակների կողմից տարածվող շինծու թեզը նպատակ ունի թաքցնել այն փաստը, որ Ադրբեջանն ինքն է 90-ականների սկզբից շրջափակել Հայաստանը և որի միտումնավոր լինելու մասին բազում անգամներ հայտարարել է հենց Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը:

Շրջափակման քաղաքականությունը վերջին 30 տարիներին եղել է հենց Ադրբեջանի առաջնահերթությունը: Այդ նպատակով Ադրբեջանը ոչ միայն արգելափակել է Խորհրդային տարիներին գործող Հայաստան-Ադրբեջան երկաթուղային կապը, որը ներառում էր Իջևան-Ղազախ, Մեղրի-Հորադիզ, Մեղրի-Օրդուբադ, Երասխ-Սադարակ ուղղությունները, Հայաստան-Ադրբեջան կապող ավտոմոբիլային բոլոր մայրուղիները, այլև հետևողականորեն Հայաստանին դուրս է մղել տարածաշրջանային նշանակություն ունեցող տնտեսական նախագծերից: Ադրբեջանը նաև 90-ականներին փակել է Ադրբեջանից Հայաստան եկող գազամուղը՝ դրանով էներգետիկ ճգնաժամ ստեղծելով Հայաստանի համար:

Նախիջևանը չի կարող շրջափակված լինել Հայաստանի կողմից պարզ պատճառով, որ չի հանդիսանում անկլավ մեկ պետության սահմանների ներսում, այլ Ադրբեջանի և արտաքին աշխարհի հետ հարաբերվելու հնարավորություն ունի ցամաքային կապով Իրանի և Թուրքիայի միջոցով: Բացի ցամաքային կապից, Նախիջևանի և Ադրբեջանի միջև գործում է անխափան օդային կապ, առնվազն վերջին երեք տարիներին նաև Հայաստանի Հանրապետության օդային տարածքով: Նախիջևանի և Ադրբեջանական Հանրապետության մնացած մասի կապի ընդհատումը Հայաստանի Հանրապետության տարածքով պայմանավորված է Հայաստանի Հանրապետությունը շրջափակելու ադրբեջանական քաղաքականությամբ: Այն, որ ոչ թե Հայաստանն է շրջափակել հաղորդակցության ուղիները, այլ Ադրբեջանը, ապացուցվում է այն փաստով, որ միայն 2023թ.-ի հունվարից մինչ օրս Ադրբեջանից Նախիջևան և հակառակ ուղղություններով կատարվել է 1407 տարանցիկ թռիչք՝ ՀՀ օդային տարածքով:

Հայկական կողմը մեծ կարևորություն է տվել և բազմիցս պատրաստակամություն հայտնել տարածաշրջանային հաղորդակցման ուղիների ապաշրջափակման հարցում: Ավելին՝ 2022թ.-ի օգոստոսի 18-ից շրջանառման մեջ է դրված «ՀՀ Կառավարության 2011թ. մայիսի 12-ի N 703-Ն որոշման մեջ լրացումներ կատարելու մասին» Կառավարության որոշման նախագիծը՝ հայ-ադրբեջանական պետական սահմանին երեք անցակետ տեղադրելու և տարածաշրջանային կոմունիկացիաները ապաշրջափակելու վերաբերյալ, որին Ադրբեջանը մինչև օրս ընդդիմանում է՝ չհամաձայնելով համապատասխան անցակետեր բացել իր տարածքում: Ադրբեջանի կառավարության համաձայնության դեպքում Նախիջևանն Ադրբեջանի հետ ավտոմոբիլային կապ կունենար նաև Հայաստանի Հանրապետության տարածքով:

2021 թվականի դեկտեմբերի 14-ին Բրյուսելում ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի, Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի և Եվրոպական խորհրդի նախագահ Շառլ Միշելի հանդիպմանը ձեռք է բերվել պայմանավորվածություն երկաթուղային ենթակառուցվածքների ապաշրջափակման, երկաթգծի վերականգնման վերաբերյալ: Ադրբեջանը հետագայում հրաժարվել է պայմանավորվածությունից:

Նաև փաստենք` փակ սահմանների և Ադրբեջանի կողմից վարվող հայատյաց քաղաքականության պատճառով նախիջևանահայերը զրկված են իրենց հայրենի բնակավայրեր վերադառնալու իրավունքից»:

Հիշեցնենք, որ ավելի վաղ Ադրբեջանի Նախիջևանի Ինքնավար Հանրապետությունում գործող հասարակական մի շարք կազմակերպությունները դիմել են միջազգային հանրությանը՝ հայտարարելով, որ Նախիջևանն ավելի քան 30 տարի գտնվում է շրջափակման մեջ, ինչի հետևանքով բնակչությունը գրեթե 15 տարի առանց գազի էր և նույնիսկ էլեկտրականություն չկար։