Պետք է բարձր՝ առնվազն 5% տնտեսական աճ, և հարկաբյուջետային քաղաքականությունը կլինի այս ուղղությամբ. Վ. Արամյանը՝ 2018թ. բյուջեի քննարկմանը

ԱԺ-ում մեկնարկեց Հայաստանի Հանրապետության 2018 թվականի պետական բյուջեի նախագծի քննարկումը: Նիստին ներկա են կառավարության անդամները՝ վարչապետի գլխավորությամբ:

Նախաբանի տեսքով ներկայացնում է բյուջեն ներկայացրեց ֆինանսների նախարար Վարդան Արամյանը:

Նախարարը նշեց, որ չնայած խելամիտ է, որ բյուջեն տնտեսական աճին միտված լինի, բայց վերջին տարում, ըստ նրա, ուղղված է եղել ընթացիկ ծախսերին, և դա պայմանավորված է եղել 2014թ-ից այս կողմ ունեցած արտաքին հատվածից ներթափանցող շոկերով:

«Մեզ պետք է բարձր տնտեսական աճ՝ առնվազն 5%, և հարկաբյուջետային քաղաքականությունը կլինի այս ուղղությամբ»,-ասաց նախարարը և առանձնացրեց կայունության երկու թիրախ՝ մեկը մակրոտնտեսական կայուն վիճակը, մյուսը՝ տարածաշրջանի կայունությունը:

Արամյանը նշեց, թե գաղտնիք չէ, որ մեծ ուշադրություն պետք է դարձնել պաշտպանությանը, որպեսզի պատշաճ լինի, ինչն էլ ազդակ կլինի ներդրողներին:

«Երկրորդը հաշվեկշռված եկամտային քաղաքականությունն է: Բյուջեի եկամուտների հիմնական բեռն ընկել է հարկերի վրա, պետք է հաշվի առնել, որ դրանք հավաքագրվում են տնտեսությունից, և մեծ է ռիսկը, որ տնտեսական միջավայրի մեջ դա կարող է խեղումներ մտցնել: Հարկային գերվճարներ վերցնելը մեր սկզբունքներին դեմ է, և պետք է լինի ադեկվատ՝ մի կողմից ստեղծվի հարկերի հաշվին գեներացնել ծախսերը, բայց մյուս կողմից էլ հետևել, որ խեղումներ չմտցնեն»,-ասաց նա:

Նախարարը ներկայացրեց մակրոտնտեսական շրջանակը և ասաց, որ միայն ներքին գործոնները չեն ազդում, այլ նաև արտաքին աշխարհը:

Նա նշեց, որ ինդեքսները ցույց են տալիս, որ սպասումները դեպի դրական զարգացում են գնում: Ըստ նրա՝ միջազգային հանքահումքային շուկայում իրավիճակը 2016-ից շտկվել է, նույն աճի տենդեցները կարող ենք տեսնել նաև նավթի շուկայում: Տնտեսական աճ է կանխատեսվում ՌԴ-ում, Չինաստանում:

«Եթե ուշադրություն դարձնենք ՌԴ-ի աճի ցուցանիշին, ապա 0,4 կետով ավելացել է ՌԴ-ի տնտեսական աճը: Սա խոսում է այն մասին, որ արտաքին աշխարհի զարգացումներն առայժմ դրական են, և միջազգային կառույցների կողմից դրական կանխատեսում կա»,-ասաց նա:

Արամյանը նշեց, որ արդեն իսկ իննամսյա ցուցանիշներով ունեն 6% տնտեսական աճի ցուցանիշ, որն արդյունաբերության ու ծառայության հաշվին է, և փոխկապակցված է տուրիզմի զարգացմանը՝ 20% աճ: 9 ամիսներին տնտեսության ակտիվության ցուցանիշն աճ է գրանցել:

Նախարարը նաև ներկայացրեց ՀՀ-ի տնտեսական ներուժը և փաստացի ներուժը և հավելեց, որ մեր ներուժից ցածր տնտեսական աճ ենք ունենում:

«Երբեմն խոսում են, թե արդյո՞ք 2018թ-ի համար կանխատեսված 4,5% տնտեսական աճը կարողանալու ենք ապահովել: Մենք տեսնում ենք, որ կա ներուժը, որ ամբողջությամբ զբաղված չէ և կարող ենք ապահովել այդ աճը, բայց հետագայում 18-ից հետո պետք է կարողանանք այդ ներուժը բարձրացնելու համար կապիտալ ներդրումներ անել այսօր»,-ասաց նա:

Նշենք, որ «ՀՀ 2018թ. պետական բյուջեի մասին» ՀՀ օրենքի նախագծով 2018թ. կանխատեսվում է 2017թ. համե­մատ ՀՆԱ-ի առաջանցիկ՝ 4.5% իրական աճ, որին հիմնականում կնպաստեն ծառայությունների և արդյունաբերության ճյուղերը:

Ըստ բյուջեի նախագծի՝ 2018թ. տնտեսական աճի տեմպերի արագացման և տնօրինվող եկամտի աճի պայմաններում կանխատեսվում է սպառման 6.5% իրական աճ: Ընդ որում՝ վերջնական սպառումը կաճի և՛ մասնավոր, և՛ պետական հատվածներում:

2018թ. կանխատեսվում է արտահանման՝ 8.0%, ներմուծման` շուրջ 7.8% իրական աճ:

Արտաքին ապրանքաշրջանառության մասով, Արամյանի խոսքով, 2018թ. ներմուծումը կշարունակի աճել՝ կազմելով շուրջ 10%: 2018 թվականին գործընկեր երկրների տնտեսական աճին և ՀՀ կառավարության կողմից տնտեսության արտա­հանելի ոլորտում վարվող քաղաքականության ուղղությանը համահունչ՝ կանխատեսվում է արտահանման շուրջ 11.5% աճ (դոլարային արտահայ­տությամբ):

Ակնկալվում է, որ 2017թ. ՀՆԱ-ի նկատմամբ ընթացիկ հաշվի պակասուրդը կկազմի մոտ 3.2%, իսկ 2018թ. այն կավելանա՝ կազմելով 3.6%:

Բյուջեի եկամուտների կանխատեսումներով «ՀՀ 2018թ. պետական բյուջեի մասին» օրեն­քի նախագծում եկամուտների ընդհանուր գու­մարը ծրագրվել է 1,307.3 մլրդ դրամ` 2017 թ. համար հաստատված 1,210.0 մլրդ դրամի և 2016 թ. փաստացի ստացված 1,135.9 մլրդ դրամ համադրե­լի գու­մար­ների դիմաց: Ակնկալվում է, որ ՀՀ 2018թ. պետական բյուջեի եկամուտներ/ՀՆԱ հա­րա­բե­րակցու­թյու­նը կկազմի 22.3%` 2017թ. համար հաստատված և 2016թ. փաս­­տացի 22.4%-ի դիմաց:

Ըստ բյուջեի նախագծի՝ պետական բյուջեի հարկային եկամուտները և պե­տա­կան տուրքերը 2018 թ. համար ծրագրվել են 1,247.9 մլրդ դրամի չափով:

Օտարերկրյա պետություններից և միջազգային կազմակերպություններից բյուջեի նախագծով 2018 թ. ակն­կալ­վում է ստանալ 35,6 մլրդ դրամի չափով պաշտոնական դրամաշնորհներ: Այլ եկամուտների գծով մուտքերը 2018 թ. համար ծրագրվել են 23.8 մլրդ դրամի չափով:

2018 թ. պետական բյուջեի նախագծով ծախսերի ծավալը ծրագրա­վորվել է շուրջ 1,464.2 մլրդ դրամի չափով: Ծախսերի ամբողջ ծավալի 88.2 %-ը կամ 1,291.8 մլրդ դրամը բա­ժին է ընկ­նում ըն­թացիկ ծախսերին, 11.8 %-ը կամ 172.4 մլրդ դրամը՝ ոչ ֆինանսական ակտիվ­ների գծով զուտ ծախ­սերին:

Ընդհանուր աշխատավարձի ֆոնդը 3 մլրդ դրամով կկրճատվի՝ վերաիմաստավորելու կապիտալ ծախսերի անցնելու քաղաքականությունը:

Արամյանը խոսեց նաև պետական պարտքից և ասաց, որ այն խիստ կառավարելի է, չնայած աճում են պետական պարտքի սպասարկման ծախսերը:

Նելլի Լազարյան