Գազի խնայման ԵՄ պլանները դիմադրության են հանդիպում

Քանի որ Ռուսաստանից գազի մատակարարումները վտանգված են, Եվրոպան կանգնած է դժվարին ընտրության առջեւ՝ կա՛մ այս ամառից սկսած խնայել գազը, կա՛մ ավելի ցուրտ եւ աղքատ ձմեռ դիմավորել:

Ի պատասխան՝ ԵՄ-ն մշակել է «պատերազմի տնտեսություն» ռազմավարությունը, որը երկրներից պահանջում է միավորել իրենց տնտեսական կորուստները: Նպատակն է գազի սպառման ակտիվ կրճատումներ նախաձեռնել՝ քաոսային անջատումների թերությունները նվազագույնի հասցնելու համար: Սակայն այդ պլանները բախվում են երկրների եւ ոլորտների դիմադրությանը, որոնք չեն ցանկանում կիսել բեռը, նույնիսկ եթե միայնակ աշխատելու այլընտրանքն ընդհանուր առմամբ ավելի թանկ է նստում, գրում է Politico-ն։

«Մենք մի իրավիճակում ենք, երբ պետք է որոշենք՝ ինչպես լավագույնս բաշխել ռեսուրսները», - ասել է European Policy Centre վերլուծական կենտրոնի փոխտնօրեն Գեորգ Ռիկելեսը: «Շատ դժվար է ամբողջությամբ սոցիալականացնել կամ միավորել ճգնաժամի ծախսերը, երբ ընտրությունը, որոնք պայմանավորում է ներկայիս իրավիճակը, ազգային է»:

Միջազգային էներգետիկ գործակալությունը նախազգուշացրել է, որ եթե Եվրոպան չխնայի գազը, այս ձմռանը, ամենայն հավանականությամբ, գազի պակաս կունենա: Էներգիայի սպառման կրճատմանն ուղղված ազգային ջանքերը տեղեկատվական արշավ են ներառում Գերմանիայում՝ մարդկանց խրախուսելու ավելի քիչ ցնցուղ ընդունել եւ անջատել օդորակիչը, ինչպես նաեւ՝ «էներգետիկ սթափության» ֆրանսիական կոչեր, հորդորներ ձեռնարկություններին եւ հասարակական շենքերին անջատել տերմոստատը ձմռանը եւ անջատել ոչ անհրաժեշտ լուսավորությունը ձմռանը:
Սակայն սպառման կրճատման անհրաժեշտ մասշտաբը դուրս է գալիս կամավոր գործողությունների հանրագումարից: Ահա թե ինչու է Եվրահանձնաժողովը հրապարակում «ձմռանը պատրաստության պլանը»՝ ներառելով սպառման կրճատման պարտադիր թիրախները, որոնք ուղղված են գազի մատակարարման դադարեցման դեպքում տնտեսական կորուստները նվազագույնի հասցնելուն:

Ամառվանից նվազեցնելով պահանջարկը եւ որոշակի չափանիշներ օգտագործելով, ինչպիսիք են արդյունաբերության դերը սոցիալական հիմնական կարիքների բավարարման գործում, դրա ազդեցությունը ստորին եւ միջսահմանային գործընթացների եւ իր արտադրանքի փոխանակելիության վրաԵՄ-ն կարող է սահմանափակել բացասական տնտեսական ազդեցությունը մինչեւ ՀՆԱ-ի 0.4 տոկոս: Սակայն դաշինքը կարող է կորցնել ՀՆԱ-ի մինչեւ 1.5 տոկոսը, եթե քայլեր չձեռնարկվեն, իսկ ձմեռը դաժան լինի:

Արժույթի միջազգային հիմնադրամը նախազգուշացրել է, որ գազի աղբյուրների դիվերսիֆիկացումը եւ ԵՄ-ի ներսում ազատ հոսքի թույլտվությունը ռուսական գազի դադարեցման դեպքում կնվազեցնի տնտեսական կորուստները, «քանի որ սպառման կրճատումը տարածվում է համաշխարհային շուկայի հետ կապված բոլոր երկրների վրա»: Սակայն գազի կուտակելու սցենարն ավելի վատ կլինի առանձին երկրների համար, ինչպիսիք են Հունգարիան, Սլովակիան, Չեխիան եւ Իտալիան, որոնք կարող են կորցնել արդյունահանման մինչեւ 5 տոկոսային կետ:

ԵՄ ծրագրի հիմնական մանրամասները, ինչպիսիք են կրճատումների բաշխումը երկրների միջեւ, դեռ մշակմվում են: Բայց, ամենայն հավանականությամբ, այն դիմադրության կհանդիպի, քանի որ ոչ ոք չի ցանկանում առաջինը լինել կրակի գծում, եթե գործը հասնի գազի անջատմանը:

Գազի խոշոր սպառողները, ինչպիսիք են քիմիական արդյունաբերությունը, պնդում են, որ իրենք կարեւոր են ե՛ւ սպառողների, ե՛ւ արդյունաբերության համար եւ չպետք է առաջինն իրենց վրա վերցնեն հարվածը:

Ոլորտային խմբերը եւս զգուշացնում են սարքավորումների հնարավոր վնասների մասին, եթե Մոսկվան դադարեցնի մատակարարումները, քանի որ որոշ արտադրական գործընթացներ, ինչպիսիք են ապակու արտադրությունը, մշտական ​​գազ են պահանջում: «Ապակու արդյունաբերության գազի մատակարարման դադարեցումը աղետալի վերջին տարբերակը կլիներ», - ասել է Glass Alliance Europe լոբբիստական ​​խմբի գլխավոր քարտուղար Բերտրան Կազեսը:

Երկրները, որոնց հաջողվել է ձմռան համար բավականաչափ գազ խնայել, օրինակ՝ Լեհաստանը, կամ այն ​​երկրները, որոնք ավելի քիչ են կախված գազից, ինչպիսիք են Իսպանիան եւ Պորտուգալիան, չեն ցանկանում կրճատել սպառումը։
«Մենք դեմ ենք կրճատման պարտադիր թիրախների ներդրմանը։ Համերաշխության մեխանիզմը չպետք է որեւէ անդամ երկրի էներգետիկ անվտանգության նվազման հանգեցնի»,- ասել է Լեհաստանի կլիմայի նախարար Աննա Մոսկվան։

«Դա մեզ բոլորովին դուր չի գալիս»,- ասել է ԵՄ դիվանագետը։

Այլ երկրներ արդեն սկսել են գազ կուտակել։ Անցյալ շաբաթ Հունգարիան էներգետիկ արտակարգ դրություն հայտարարեց՝ օգոստոսից այլ երկրներ գազի արտահանումն արգելելու պլաններով, ինչը առաջացրեց Բրյուսելի բուռն արձագանքը: «Հունգարիան չի ծանուցել Հանձնաժողովին այդ նախատեսված միջոցառումների մասին»,- ի պատասխան ասել է էներգետիկայի հանձնակատար Կադրի Սիմսոնը: «Անհատական ​​ազգային սահմանափակումները, որոնք ազդում են գազի անդրսահմանային հոսքերի վրա, արդարացված չեն եւ կարող են միայն սրել խնդիրները գազի շուկայում: Շատ կարեւոր է, որպեսզի մենք էներգետիկ ազգայնականության մեջ չընկնենք,- ասել է Ռիկելեսը:- Դա կբարձրացնի ճգնաժամի գինն ամբողջ Եվրոպայի համար»: