Տարբեր ուժեր փորձում են մանիպուլացնել Վենետիկի հանձնաժողովի դիրքորոշումը․ Վլադիմիր Վարդանյան

Սահմանադրական փոփոխություններում անցումային ժամկետ սահմանելու պարագայում կարող էր խտրականություն առաջանալ այն սուբյեկտների, որոնց պաշտոնավորումը պետք է դադարեցվեր հիմա եւ նրանց միջեւ, ում պաշտոնավարումը դադարեցվելու էր համապատասխան ժամկետն անցնելուց հետո։ Այս մասին այսօր՝ հունիսի 22-ին, լրագրողների հետ զրույցում ասաց պատգամավոր, ԱԺ պետաիրավական հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահ Վլադիմիր Վարդանյանը՝ անդրադառնալով Վենետիկի հանձնաժողովի եզրակացությանը, ըստ որի՝ նախագիծը չի համապատասխանում հանձնաժողովի կարծիքում եղած առաջարկներին։

«Եթե հնարավորություն ունենայի հանդիպել Վենետիկի հանձնաժողովի փորձագետների հետ, ես կբարձրացնեի այդ հարցը, որովհետեւ ստացվելու է, որ մի դատավոր ավելի երկար է պաշտոնավարում, քան մյուս դատավորները։ Ընդ որում, դատավորների մեծ մասը, որոնց լիազորությունները ավարտվելու են այս նախագծի ընդունման պարագայում, նրանք պաշտոնավարում են 12 տարվանից շատ ավելի երկար։ Վենետիկի հանձնաժողովի մոտեցումը հետեւյալն է՝ եթե մենք որդեգրել ենք Սահմանադրական դատարանի ձեւավորման մի մոդել, ապա այդ մոդելը կյանքի կոչելու համար պետք է հստակ ողջամիտ ժամկետներ նախատեսվեն։ Այն ժամկետները, որոնք նախատեսվել էին ըստ էության սահմանադրության մեջ, հաշվի առնելով ՀՀ սահմանադրությունների փոփոխման պարբերականությունը, մենք 10 տարվա պարբերականություն կարող ենք ֆիքսել 95-ից մինչեւ այսօր, ապա պետք է նշենք, որ անցումային դրույթում նախատեսված ժամկետը շատ ավելի լայն էր եւ եթե այս ժամկետով մենք շարունակեինք, ապա Սահմանադրական դատարան, որը նախատեսված է 2015թ․ սահմանադրությամբ, այդպես էլ կարող է չունենայինք»,- ասաց նա։

Ըստ Վլադմիմիր Վարդանյանի՝ մեծամասամբ իրացվել են Վենետիկի հանձնաժողովի ներկայացրած առաջարկները եւ հանձնաժողովն իր եզրակացությունում ըստ էության դրական պատասխան է տվել առաջարկվող մոդելին․

«Չէի ուզենա Վենետիկի հանձնաժողովի այս կամ այն եզրակացությունից ինչ-որ հատված դուրս հանել եւ դրա հիման վրա եզրակացություն անել։ Ըստ էության, Վենետիկի հանձնաժողովի առջեւ դրված էին մի շարք հարցեր եւ այն սկզբունքային հարցերին, Սահմանադրական դատարանի հետ կապված այն մոդելին, այն առանձնահատկություններին, որոնք անհրաժեշտ են սահմանադրական ճգնաժամը կանոնակարգելու համար, Վենետիկի հանձնաժողովը տվել է դրական պատասխան։ Իհարկե, տեխնիկական վրիպակ տեղի ունեցել է, նախագիծը դրվել է շրջանառության մեջ մի փոքր ավելի վաղ, քան Վենետիկի կարծիքն է հրապարակվել։ Ընդ որում, պետք է ընդգծենք, որ Վենետիկի հանձնաժողովը տալիս է խորհրդատվական բնույթ ունեցող փաստաթուղթ, որը կարեւոր է, իհարկե, փորձագիտական հանրության, օրենսդիր մարմինների համար իրենց դիրքորոշումը արտահայտելու համար։ Եվ մոդելի լուծման տարբերակին, եւ լուծման առանձնահատկություններին տրվել է դրական եզրակացություն, ինչը չափազանց կարեւոր է։ Կան որոշակի նյուանսներ, որոնք ավելի ընկալելի եւ հասկանալի են ներպետական, քան միջազգային համատեքստում, քանի որ հաշվի առնելով կորոնավիրուսի տարածումը՝ հնարավորություն չի եղել անձնական հանդիպումներ ունենալ Վենետիկի հանձնաժողովի նշանակած համազեկուցողների հետ, որոնց շրջանակում հնարավոր կլիներ հասնել այն բոլոր հարցերի վերջնական պատասխաններին , որոնք մեզ հուզում էին, եւ սա ձեւավորել է մի իրավիճակ, երբ տարբեր ուժեր փորձում են մանիպուլացնել Վենետիկի հանձնաժողովի արտահայտած այս կամ այն դիրքորոշումը»,- ասաց նա։

Դիտարկմանը, որ քննադատվում է նաեւ նախագիծը ՍԴ չուղարկելու որոշումը, Վարդանյանը արձագանքեց, որ իր կարծիքով՝ վտանգավոր է, «որեւիցե մեկը մեզնից մեր սեփական գործով չի կարող դատավոր լինել»։

Վարդանյանն ընդգծեց, որ գործընթացը որեւէ միջազգային կառույց հակասահմանադրական չի դիտարկել։

«Որեւէ մեկը չի քննարկել դրա սահմանադրական բնույթը եւ կարծես թե որեւէ մեկը չի դիմել իրավապահ մարմիններին այս հարցի վերաբերյալ որոշակի գորխընթաց ծավալելու ուղղությամբ։ Չպետք է մոռանանք, որ այս գործողություններն ուղղված են ոչ թե սահմանադրական ճգնաժամը խորացնելուն, այլ վերացնելուն, քանի որ նույնիսկ ընդդիմության պարագայում, երբ խոսքը այս կամ հարցի մասին է, որի լուծումը կարող էր կախված լինել Սահմանադրական դատարանից, ընդդիմությունը եւս զերծ էր մնում Սահմանադրական դատարան դիմելուց, եւ սա շատ վտանգավոր իրավիճակ էր ստեղծում, երբ ե՛ւ իշխանությունը, ե՛ւ ընդդիմությունն ունեն որոշակի կասկածներ Սահմանադրական դատարանի լեգիտիմության վերաբերյալ։ Եթե կան կասկածներ, երկրի սահամանադրական անվտանգությունն է խաթարվում եւ այս իրավիճակը հանդուրժել իրոք չի թույլատրվում»,- ասաց նա։

Նշենք, որ Ազգային ժողովը երկրորդ ընթերցմամբ եւ ամբողջությամբ ընդունել է Սահմանադրության փոփոխությունների մասին նախագիծը: Նախագծին միաձայն կողմ է քվեարկել 89 պատգամավոր: «Լուսավոր Հայաստան» և «Բարգավաճ Հայաստան» խմբակցությունները նիստին չեն մասնակցել եւ չեն քվեարկել։

Նշենք, որ աղմկահարույց նախագիծը իշխանություններն ուղարկել էին Վենետիկի հանձնաժողով, որն այսօր հրապարակել է իր կարծիքը։ Եզրակացության 82–րդ կետով հանձնաժողովն ափսոսանք էր հայտնել, որ Ազգային ժողովը նախագիծն օրակարգ է մտցրել այն օրը, երբ պիտի հրապարակվեր հանձնաժողովի կարծիքը, նաև նշել էր, որ ՀՀ ԱԺ նախագիծը չի համապատասխանում հանձնաժողովի կարծիքում եղած առաջարկներին։ Մյուս վիճահարույց հարցը նախագիծը Սահմանադրական դատարան ուղարկելն է, որը ԱԺ–ն չի արել, որը, սակայն, ըստ Վենետիկի հանձնաժողովի խորհուրդների, պետք է արվեր։

Փոփոխությունների համաձայն, ՍԴ այն դատավորները, ովքեր պաշտոնավարել են 12 և ավել տարի, կհեռացվեն ՍԴ-ից, իսկ դատարանի նախագահ Հրայր Թովմասյանը կշարունակի պաշտոնավարել, սակայն չի լինի ՍԴ նախագահ:

Նշենք, որ ԱԺ «Իմ քայլը» խմբակցության 54 պատգամավորների կողմից ներկայացված նախագծով առաջարկվում է փոփոխություններ կատարել Սահմանադրության 213-րդ հոդվածում: Ըստ այդմ, նախատեսվում է, որ դադարեցվում են ՍԴ այն դատավորների լիազորությունները, որոնք պաշտոնավարել են 12 տարուց ավելի: Մնացած դատավորները շարունակում են պաշտոնավարել մինչեւ կլրանա նրանց ՍԴ դատավորի պաշտոնում 12 տարին: Բացի այդ, սահմանվում է, որ ՍԴ դատարանի նախագահի պաշտոնավարումը դադարում է, որից հետո ՍԴ նախագահն ընտրվում է Սահմանադրության 166-րդ հոդվածով սահմանված կարգով, որն իրականացվում է ՍԴ դատարանի դատավորների` սույն հոդվածի 1-ին մասի հիմքով առաջացած թափուր տեղերը համալրելուց հետո: