Ես մուրացկան չեմ, մեծահարուստ Նիկոլ Մազմանյանի աղջիկն եմ. գյումրեցի տնակաբնակ միակ և միայնակ տարեցը՝ Փեփրոնեն

Գյումրու ձյունապատ, ծուռումուռ փողոցի սառցակալած մի ճամփա տանում է դեպի փայտե դուռ-լուսամուտով փոքրիկ տնակ։ Փայտի վառարանի ծխնելույզից բարակ ծուխ է նկատվում․ տանը մարդ կա։

Դռան թակոցին արագ արձագանքում է՝ ո՞վ է ու առանց պատասխանի սպասելու՝ բացում։

«Ես չեմ տեսնի, դուք ներս եկեք»,- «Հայկական ժամանակ»-ի փոխանցմամբ՝ ասում է տանտերն ու փորձում վահանակով անջատել ռադիոյի բարձր ձայնը։

Ես մուրացկան չեմ, ես մեծահարուստ Նիկոլ Մազմանյանի աղջիկն եմ

Ներսում կիսամութ է, խառը իրեր են ամենուր։ Սենյակի մի անկյունում մահճակալ կա, նաև՝ խորհրդային տարիներին գրեթե բոլորի ննջարանների զարդը համարված հայելիներով զարդասեղան, վրան՝ հին, պատմության շունչն իրենց մեջ թաքցրած լուսանկարներով։

Վառարանի կողքին հարմարեցված որպես բազմոց ծառայող նստատեղի վրա է նստում Փեփրոնե տատիկն ու միանգամից շեշտում՝ մուրացկան չեմ։

«Ես մեծահարուստ Նիկոլ Մազմանյանի աղջիկն եմ։ Շուն թուրքը թալնել է հորս, հնչակը թալնել է, բոլշևիկները թալնել են, բայց հերս էլի որբերին գրկած տիրություն է էրել։ Առաջ ոսկին թափած էր, մե որբը՝ մե ոսկիմ, հերս տվել, երեխեքին բերել է Ամերկոմի որբանոցը ստեղ։ Աղքատներին կշահեր-պահեր։ «Կինո հոկտեմբեր»-ի դեմի ոսկու խանութը մերն է եղել, պապիս խանութն էր, հետո՝ հորս։ Սովետը եկել է, թալանել, աքսորել է, բայց էլի կանգուն էր Նիկոլ Մազմանյանը։ Հերս, որ մահացել էր, Փափախանից մինչև Քութաիսյան մաշինեքը կայնած էին, կլացեին, կսեին՝ մեր բարերարն է մահացել»,- պատմում է նա:

Հորս տան «սկոռի պոմշ»-ը, որ կար, ես էի․ 10 երեխա էինք, հերս մեզի վարդի պես կպահեր

Փեփրոնե տատիկը 4 քույր, 6 եղբայր է ունեցել։ Մտքով հեռու անցյալ է հասնում, ասում է՝ պատերազմ էր, բայց իրենք լավ են ապրել, կարիքի մեջ չեն եղել։ Մազմանյաններն օգնել են ընկածին ու ցանկացած մեկին, ով դրա կարիքն ունեցել է. «Կողքի հարևան մարդիկ եկան, թե՝ «հոպար, պապան է մահացել, չենք կռնա թաղենք»։ Նիկոլ Մազմանյանն ըսեց՝ գնացեք ձեր սուգը սգացեք, ես ամեն բան կենեմ»։

Ընտանիքի մասին խոսելիս լուսավորվում է դեմքը, խորշոմած այտերին քրտինքի փոքրիկ, արծաթափայլ կաթիլներ են հայտնվում։ Աչքերը փայլում են, ձայնը՝ ավելի հաստատուն դառնում։

Կատակում է՝ հորս տան «սկոռի պոմշ»-ը, որ կար, ես էի։

Մանրամասները՝ սկզբնաղբյուրում։