Թուրքական SADAT ընկերությունը՝ Էրդողանի գաղտնի զենքը
Թուրքական SADAT International Defense Consultancy ընկերությունը մեծ ուշադրություն է գրավում՝ կապված սիրիացի մարտիկների պատրաստման հետ, որոնք այնուհետեւ ուղարկվում են թուրքամետ ուժերին աջակցելու համար այնպիսի պատերազմական գոտիներում, ինչպիսիք են Լիբիան, Սիրիան և Լեռնային Ղարաբաղը:
Ընկերության մանիֆեստում ասվում է, որ SADAT-ը «ձգտում է օգնել իսլամական աշխարհին իր տեղը զբաղեցնել գերհամաշխարհային տերությունների շարքում՝ որպես ինքնաբավ գլոբալ տերություն»: Սակայն Թանրիվերդի ընկերության ներկայացուցիչը վստահեցրել է FP-ին, որ մեղադրանքները «արեւմտյան ապատեղեկատվական արշավի մի մասն են, որը նպատակ ունի վարկաբեկել Թուրքիային եւ նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանին»:
«Մեր ընկերությունը որեւէ կապ չունի վարձու կազմակերպության հետ», - ասել է նա։ «SADAT-ի մուտքը գործողությունների ասպարեզ՝ որպես համաշխարհային տերությունների դեմ անսպասելի դերակատար... բացատրում է այս ապատեղեկատվության պատճառը»:
Ընկերությունը հիմնադրվել է 2012 թվականին Թանրիվերդիի հոր՝ Ադնանի կողմից՝ բրիգադային գեներալ, ում ծառայությունն ավարտվել է 1996 թվականին:
Դրա թաքնված դերը մուսուլմանական աշխարհում Թուրքիայի շահերն առաջ մղելու մեջ կրկին ուշադրություն է գրավել, քանի որ Էրդողանը ԱՄՆ-ի դուրս գալուց հետո ձգտում է ամրապնդվել Աֆղանստանում:
Թուրքիան առաջարկել է մասնավոր կապալառուների օգտագործել Քաբուլի օդանավակայանի անվտանգությունն ապահովելու համար, որպեսզի այն լիովին բացվի միջազգային թռիչքների համար: Թանրիվերդին ասում է միայն, որ SADAT-ը «կարող է խորհրդատվական եւ ուսուցողական ծառայություններ մատուցել անվտանգության ծառայությունների եւ ռազմական ստորաբաժանումների համար, որոնք կապահովեն օդանավակայանի անվտանգությունը»:
Առաջարկվող գործողությունների շրջանակը ձգվում է Հյուսիսային Աֆրիկայից մինչեւ Մերձավոր Արեւելք եւ Կենտրոնական ու Հարավարեւելյան Ասիա:
2020 թվականին ԱՄՆ պաշտպանության նախարարությունը հայտարարել է, որ SADAT-ը խմբեր է ուղարկել Լիբիա՝ սիրիացի մարտիկներին մարզելու համար: SADAT-ը «վերահսկում եւ հատկացնում է մոտ 5000 սիրիացի զինյալներ», - ասվում է Պենտագոնի՝ այդ ժամանակվա զեկույցում:
Թանրիվերդին հերքել է պնդումները, որ SADAT-ը զինյալներ է ուղարկել Ադրբեջան անցյալ տարի Լեռնային Ղարաբաղում պատերազմի ժամանակ՝ անվանելով դա «դավադրության տեսություն»։ «SADAT-ը երբեք չի եղել Սիրիայում, Լիբիայում կամ Ադրբեջանում», - ասել է նա։ «Դուք իսկապե՞ս կարծում եք, որ մենք այնքան պրոֆեսիոնալ ենք, որ կարող ենք խաբել համաշխարհային տերություններին»:
«Կան հավաստի աղբյուրներ, որոնք ենթադրում են, որ SADAT-ը առանցքային դեր է խաղում Սիրիայում վստահված անձանց պատրաստելու եւ մոբիլիզացնելու եւ նրանց որպես վարձկանների օգտագործելու գործում», - AFP-ին ասել է Ամերիկյան համալսարանի եւ Օրիոն քաղաքականության ինստիտուտի ահաբեկչության փորձագետ Սուատ Կուբուկուն:
Թանիվերդի ավագը Էրդողանի անվտանգության հարցերով ավագ խորհրդականն էր այն բանից հետո, երբ Թուրքիայի առաջնորդը փրկվեց 2016-ի պետական հեղաշրջման փորձից հետո:
ԱՄՆ Շտաբերի ղեկավարների միավորված հանձնաժողովի հաշվետվությունում բանակի սպա Մեթ Փաուերսն անվանել է SADAT-ն Անկարայի եւ սիրիական պրոքսի զինյալների միջեւ միջորդ, որոնք Թուրքիայից այնուհետեւ ուղարկվում են մարտական գործողությունների դեպի այլ գոտիներ:
«Կան շատ ենթադրություններ, որ թուրքական հետախուզությունը վճարում է այդ պրոքսի զինյալներին, ինչը լեգիտիմացնում է սիրիացիների ներգրավումը արտերկրում գործողությունների մեջ»,- AFP-ին ասել է Արտաքին քաղաքականության հետազոտությունների ինստիտուտի Մերձավոր Արեւելքի ծրագրի տնօրեն Արոն Սթեյնը:
«Սակայն մենք գաղափար չունենք՝ ինչպես է դա իրականում աշխատում»:
Թանրիվերդին հրաժարվել է անվանել հաճախորդներին: «Մենք աշխատում ենք բոլոր մայրցամաքներում՝ ներառյալ Աֆրիկան»,-ասել է նա:
«SADAT-ն ունի գաղափարական եւ շատ ավելի սերտ հարաբերություններ երկրի կառավարության հետ»,-ասել է Կուբուկչուն:
Սակայն Թանրիվերդին հերքել է ենթադրությունները, որ իր ընկերությունը վերածվել է թուրքական պետության ոչ ֆորմալ մասի: Նա ասել է, որ SADAT-ին անհրաժեշտ է պետության կողմից հավանություն ծառայությունները կամ պաշտպանական արդյունաբերության ապրանքներն արտահանելու համար, սակայն չի կատարում նախարարությունների կամ MIT թուրքական հետախուզական գործակալության հանձնարարությունները: