«Բարոյական նամակներ Լուցիլիոսին» Սենեկա

Սենեկան ողջունում է Լուցիլիոսին
Այդպես էլ վարվիր, իմ Լուցիլիոս: Պատերազմիր ինքդ քո հետ քո իսկ օգուտի համար, պահպանիր ու խնայիր ժամանակդ, որը առաջ գողանում էին կամ վերցնում քեզանից, որը զուր էր անցնում: Ինքդ համոզվիր նրանում, որ ճշմարիտն եմ գրում. ժամանակի մի մասը մեզնից խլում են ուժով, մի մասը' գողանում են, մի մասը' դատարկ տեղն է անցնում: Բայց ամենից ամոթալին մեր իսկ անփութության մեղքով կորցրած ժամանակն է:Հապա ուշադիր նայիր. չէ՞ որ կյանքի ամենամեծ մասը մենք ծախսում ենք վատ գործերի վրա, ոչ պակաս շատը' շատ անգործության, ու ամբողջ կյանքը' ոչ այն բաների վրա, որ պետք են: Ցույց տուր ինձ որևէ մեկին, ով գնահատում է ժամանակը, ով գիտի, թե ինչ արժե օրը, ով հասկանում է, որ մահանում եմ ամեն ժամով: Դժբախտությունն էլ հենց նրանում է, որ մահը մենք տեսնում ենք առջևում, իսկ մեծ նրա մասը մեր թիկունքում է, չէ որ քանի տարի անցնի կյանքից' ամբղոջը պատկանում է մահին: Վարվիր այդպես, իմ Լուցիլիոս, ինչպես գրում ես, ոչ մի րոպե մի՛ կորցրու: Պահեցիր ձեռքերումդ այս օրը, ավելի քիչ կախված կլինես վաղվա օրից: Քանի դեռ կհետաձգես' ողջ կյանքդ կանցնի: Մեր ամեն ինչը օտար է, Լուցիլիոս, լոկ ժամանակն է մերը: Բնությունը մեզ միայն հոսող ու խուսափող ժամանակն է տվել, սակայն դա էլ ով ուզում է' խլում է: Մահկանացուները հիմար են. ստանալով ինչ-որ անարժեք, էժանագին, գուցե հեշտ փոխհատուցելի մի բան, նրանք իրենք իրենց թույլ են տալիս կշիռ ներկայացնել, իսկ նրանք, ում ժամանակ է հատկացվել, իրենց պարտավորված չեն զգում, չնայած, որ միայն ժամանակն է անփոխհատուցելի և այն չի կարող հատուցել անգամ ամենից շնորհակալ մարդը:
Գուցե դու հարցնես' ես ինչպես եմ վարվում, եթե հանդգնում եմ քեզ խրատել այս ամենը: Ի խորոց սրտե խոստովանում եմ, որպես հաշիվներում մանարախնդիր ծախսող, ես գիտեմ ինչքան եմ վատնել: Չեմ կաող ասել, թե ոչինչ չեմ կորցնում, բայց կարող եմ ասել' ինչքան եմ կորցնում, և ինչու, և ինչպես, և կարող եմ ասել պատճառները իմ աղքատության: Ես բոլորի նման իմ իսկ մեղքով եմ կանգնել աղքատության շեմին. բոլորը ինձ ներում են, ոչ ոք չի օգնում:
Դե ինչ: Կարծում եմ աղքատ չէ նա, ով բավարարվում է և ամենաքիչ մնացուկով իսկ: Բայց դե դու պահպանիր քո ունեցվածքը հիմա. չէ՞ որ սկսելու իսկը ժամանակն է: Ուշ է խնայող լինել, երբ արդեն ներքևում ես, և բացի այդ այնտեղ ոչ միայն քիչն է, նաև ամենավատը:
Առողջ եղիր: