Որքանով է կարևոր Doing Business-ի ցանկում Հայաստանի զբաղեցրած դիրքը

Տարիներ շարունակ ՀՀ կառավարությունները հպարտացել են Համաշխարհային բանկի գործարարության՝ Doing Business-ի ցանկում Հայաստանի զբաղեցրած դիրքով։

Կառավարության վերջին նիստում, սակայն, վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը հայտնեց, որ Հայաստանը զիջել է դիրքերը և կառավարության պատասխանատու անդամներից հետաքրքրվեց պատճառների մասին։

Էկոնոմիկայի նախարարը բացատրեց, որ այս զեկույցը յուրաքանչյուր երկրի տնտեսության պայմաններում 10 ցուցիչներ է կիրառում, անդրադառնում են կազմակերպության գրանցումից մինչև սնանկացման վարույթներին, երկու եղանակով են գնահատվում:

«Ըստ զեկույցի՝ Հայաստանը 74,5 միավոր ունի, որը 1,3 միավորով առաջընթաց ենք գրանցել նախորդ տարվա համեմատ, և դա մեր կողմից իրականացված բարեփոխումների հետևանք է»,- ասաց նա և նշեց, որ հարկերի վճարման ուղղությամբ առաջընթաց ենք արձանագրել, ինչպես նաև առաջընթաց ենք գրանցել քաղաքաշինական թույլտվությունների առնչությամբ, արտաքին առևտրի ցուցիչների ուղղությամբ:

«Կա նաև երկրորդ դասակարգումը, թե երկրներն ինչպես են դասավորված։ Անցած տարի մենք 41-րդ տեղում էինք, իսկ այս տարի 47-րդ հորիզոնականում էինք, ինչը նշանակում է, որ թեև ինքներս մեր նկատմամբ բարելավում ենք ունեցել, բայց դիրքային առումով 47-ն ենք: Դա պայմանավորված է այն փաստով, որ Համաշխարհային բանկը գնահատման մեթոդաբանությունը փոխեց»,- ասաց նախարարը և նշեց, որ փոփոխությունը փոքր բաժնետերերի շահերի գնահատմանն է վերաբերում: Էկոնոմիկայի նախարարը նշեց, որ եթե ներկայիս գնահատման մեթոդիկան տեղափոխեինք նախորդ տարի, ապա կրկին կլինեինք 47-ը՝ ինչպես նախորդ տարի։

Կենտրոնական բանկի նախագահ Արթուր Ջավադյանն իր հերթին ասաց, որ հրապարակված զեկույցում տեխնիկական խնդիր կա, որը, եթե ուղղվի, մենք 37-րդ տեղը կզբաղեցնենք:

Տնտեսագետների խոսքերով՝ իսկապես, այս տարի Համաշխարհային բանկի մեթոդաբանությունը փոխվել է։ Նրանք ուսումնասիրել են, թե արդյոք Հայաստանում փոքր բաժնետերերը պաշտպանված են, և մեր բորսայում որքան բաժնետերեր են ներգրավված։ Օրինակ՝ տնտեսագետ Սուրեն Պարսյանը նկատել է, որ Հայաստանի դիրքերի նվազումը այս աղյուսակում լուրջ ահազանգ պետք է լինի կառավարության համար, և կառավարությունը պետք է նախաձեռնի մի շարք օրենսդրական փոփոխություններ, որը կխրախուսի փոքր բաժնետերերի շուկան։ Նրա խոսքերով՝ կառավարությունը պետք է պարտադրի մենաշնորհ ունեցող կազմակերպություններին դառնալ բաժնետիրական և իրենց բաժնետոմսերը 1/3-ի չափով հանեն բորսայում վաճառքի, որը, տնտեսագետի խոսքերով՝ թույլ կտա, որ մենաշնորհ ունեցող ընկերությունները վերաբաշխվեն, ինչպես նաև հասարակական վերահսկողություն կլինի այդ գերիշխող դիրք ունեցող կազմակերպությունների նկատմամբ։

Ըստ Պարսյանի՝ սա շատ լուրջ հեղափոխական քայլ կլինի, և կառավարությունը ուշ թե շուտ պետք է գնա այս քայլին՝ պարտադրելով, որ մեր մենաշնորհները դառնան բաժնետիրական, և բաժնետոմսերը լինեն բորսայում, ինչը թույլ կտա ավելի մեծ վերահսկողություն իրականացնել, և եկամուտները վերաբաշխել։

ՄԱՀՀԻ ասոցացված փորձագետ Արա Պապյանն էլ «Առաջին լրատվական»-ի հետ զրույցում ասաց, որ այդ վարկանիշային ցուցակում զբաղեցնող տեղի ռեյտինգը կապված է շատ ու շատ փոփոխություններով՝ սկսած օրենսդրականից մինչև կոնկրետ բարեփոխումներ, բայց այդ ցուցակում պատշաճ տեղ զբաղեցնելը բավական կարևոր է երկրի համար, քանի որ այդ ցուցանիշը ամրագրում է մի շարք այլ կարևոր ֆակտորներ, որոնք շատ կարևոր են օտարերկրյա ներդրողների համար։

«Օտարերկրյա ներդրողները այդ աղյուսակից կարող են շատ արագ քաղել իրենց համար կարևոր ինֆորմացիան, պարզեն, թե տվյալ երկիրը ինչ խնդիրներ ունի, ինչ առաջընթաց է գրանցել և այդպիսով կողմնորոշվել։ Բայց ամեն դեպքում, միայն դրանով պայմանավորել երկրի ներդրումային գրավչությունը, իմ կարծիքով՝ սխալ է»,- ասաց Պապյանը՝ հավելելով, որ ներդրումային գրավչությունը կարող է կախված լինել ներքին շուկայի մեծությունից, միջազգային համաձայնագրերի առկայությունից և դրանց տված առավելություններից, ներդրումային գրավչությունը կարող է կախված լինել մրցակցային դաշտից, մրցակցային օրենսդրության կիրառելիությունից։ «Բայց դա կարելի է դիտարկել որպես հիմնական աղբյուր, որտեղից օգտվում են օտարերկրյա ներդրողները։ Այսինքն՝ ամեն դեպքում կարևոր է Հայաստանի համար այդ ցուցակում պատշաճ տեղ գրավելը և անկում չգրանցելը»,- ընդգծեց մեր զրուցակիցը։

Նյութի սկզբնաղբյուրը՝ 1in.am