Քրեական հետապնդման սկիզբ են հանդիսացել Վիկիլիքսի հրապարակումները. Արմեն Գևորգյան

Վերջերս ԱՄՆ կառավարությունը նոր՝ ավելի լուրջ մեղադրանքներ է առաջադրել Վիկիլիքսի հիմնադիր Ջուլիան Ասանժին՝ գաղտնի բնույթ ունեցող տեղեկատվության հրապարակման և տարածման դրվագի հետ կապված։ ԱՄՆ կառավարությունը, ըստ էության, պնդում է, որ տեղի է ունեցել օրենքի խախտում և Վիկիլիքսը համարում է ապօրինի տեղեկատվության աղբյուր։ Այս փաստը մեզ համար ավելի ուշագրավ է դառնում այն առումով, որ Հայաստանում Վիկիլիքսի հրապարակումների հիման վրա մեղադրանք է առաջադրվել նախագահի աշխատակազմի նախկին ղեկավար Արմեն Գևորգյանին։ Ընդ որում, Հայաստանն առայժմ առաջին և միակ երկիրն է, որ հիմնվելով Վիկիլիքսի տեղեկությունների վրա, մեղադրանք է առաջադրել։ News.am-ը Արմեն Գևորգյանի հետ զրուցել է Վիկիլիքսի տեղեկությունների հիման վրա մեղադրանք առաջադրելու և այն մասին, թե արդյոք Վիկիլիքսի նյութերը կարող են օգտագործվել, օրինակ, մեր պաշտոնատար անձանց վեթինգի ենթարկելու նպատակով։

Որքանով hիշում եմ, Ձեզ մեղադրանք առաջադրելու օրերին քննչական մարմնի ղեկավարությունը սկզբում ընդունում էր Վիկիլիքսի հետ առաջադրված մեղադրանքի կապի մասին փաստը, այնուհետև սկսեց հերքել։ Ինչպե՞ս կբացատրեք նախաքննական մարմնի նման պահվածքը։

Դիտարկումը ճիշտ է։ Իսկապես, 2018թ․օգոստոսի 3-ին Հանրային հեռուստատեսության եթերում տված հարցազրույցի ժամանակ ՀՔԾ ղեկավար Սասուն Խաչատրյանը հայտարարեց այդ ժամանակ ինձ առաջադրված մեղադրանքիև Վիկիլիքսի հրապարակումների կապի մասին։

Ընդորում, նա հատուկ նշեց, որ այդ մեղադրանքը կապ չունի սահմանադրական կարգի տապալման դրվագի հետ։ Կարող եք ևս մեկ անգամ դիտել այդ հարցազրույցը։ Արդեն մեկ շաբաթանց, մեկ այլ հարցազրույցի ժամանակ, նա արդեն պնդում է, որ Վիկիլիքսի հրապարակումը արդարադատության իրականացումը խոչընդոտելու դրվագովներ կայացված մեղադրանքի հետ կապ չունի։Ամենայն հավանականությամբ, արդեն այդ ժամանակ նրանք սկսել էին գիտակցել այն, որ Վիկիլիքսի հրապարակումների և քրեական հետապնդում սկսելու միջև կապը խնդրահարույց է։ Այնուամենայնիվ, այս հանգամանքից արդեն խուսանավել չի ստացվելու, քանի որ ինչքան պաշտոնատար անձինք փորձեն իրենց իրականացրած քննությունը վանել Վիկիլիքսից, միևնույն է՝ քրեական գործն արդեն դատարանում է ու վաղ թե ուշ բոլորի համար է ակնհայտ դառնալու, որ այդ դրվագով քննությունն իրականացվել է Վիկիլիքսի նյութերի հիման վրա և, հատկապես, այդ նյութերն են իմ նկատմամբ քրեական հետապնդման սկիզբ հանդիսացել:

Արդյոք Ձեզ հայտնի՞են այլ դեպքեր, երբ Վիկիլիքսի հրապարակումների հիման վրա քննություն է սկսվել և մեղադրանք առաջադրվել։

Այս պահին մենք ուսումնասիրում ենք այն աղբյուրների տեղեկատվությունը, որոնք գտնվում են բաց հասանելիության տիրույթում։ Դեռևս նման փաստ չի հայտնաբերվել, միակ հայտնի դեպքը ինձ առաջադրված մեղադրանքն է: Սակայն մենք պատրաստվում ենք նաև դիմել ԱՄՆ դեսպանատուն՝ խնդրելով տրամադրել տեղեկատվություն, թե արդյոք իրենց հայտնի է մեկ այլ դեպք, երբ Վիկիլիքսի հրապարակած տեղեկությունները քննության առիթ դարձած լինեն։

Դուք դիմե՞լ եք ԱՄՆ կառավարության ներկայացուցիչներին այլ երկրներում քրեական հետաքննության նպատակով Վիկիլիքսի հրապարակումների օգտագործման օրինականությունը ճշտելու նպատակով։

ԱՄՆ-ում Վիկիլիքսի հիմնադիր Ասանժի նկատմամբ նոր մեղադրանքների առաջադրման մասին տեղեկություններից հետո փաստորեն պարզ դարձավ, որ այդ երկրի կառավարության համար Վիկիլիքսը համարվում է գաղտնի, չստուգված տեղեկատվության տարածման անօրինական աղբյուր։ Այդ իսկ պատճառով, մենք պատրաստվում ենք պաշտոնապես դիմել ԱՄՆ իշխանությունների ներկայացուցիչներին, ամենայն հավանականությամբ, այս փուլում՝ դեռ ԱՄՆ դեսպանատուն, խնդրելով պարզաբանել մի շարք էական հանգամանքներ.

Առաջին․ Արդյո՞ք ԱՄՆ կառավարությունը կայքը համարում է տեղեկատվության ապօրինի աղբյուր։

Երկրորդ․ Որքանո՞վ այլ երկրների կառավարություններն իրավունք ունեն օգտագործել Վիկիլիքսի հրապարակումներն իրենց երկրներում քրեական և այլ բնույթի հետապնդումներ իրականացնելու նպատակով։

Երրորդ․ Այն, ինչի մասին արդեն նշվեց․աշխարհում այդպիսի քրեական հետապնդումների ինչպիսի՞ փորձ կա և դրանք ի՞նչ իրավական հետևանքներ կարող են ունենալ։ Որքանո՞վ է ԱՄՆ կառավարությունը տեղեկացված, որ ՀՀ-ում մեր երկրի քաղաքացու նկատմամբ մեղադրանք է առաջադրվել Վիկիլիքսի հրապարակման հիմքով։

Չորրորդ․ Արդյոք ՀՀ կառավարությունը դիմե՞լ է ԱՄՆ կառավարությունը, խնդրելով տրամադրել դիվանագիտական առաքելության տրամադրության տակ առկա նյութեր և հարցաքննել այն աշխատակիցներին, ովքեր հիշատակված են համապատասխան հրապարակումներում։

Ի՞նչ եք կարծում, կարո՞ղ են արդյոք այսուհետ Վիկիլիքսի հրապարակումները նոր հետաքննություններ սկսելու պատճառ դառնալ, կամ օգտագործվել այլ իրավական գործընթացների շրջանակներում։ Չէ՞ որ Հայաստանին վերաբերող հրապարակումներում բավականին շատ են հետաքրքիր փաստերն ու տվյալները։ Կարո՞ղ են արդյոք դրանք օգտագործվել մեր պաշտոնատար անձանց վեթինգի ենթարկելու նպատակով։

Կարելի է փաստել, որ Հայաստանում արդեն առկա է նման նախադեպ։ Որքանով է այն ընդունելի, դա այլ հարց է։ Կարծում եմ, որ նման պրակտիկան կարժանանա նաև ԱՄՆ կառավարության համապատասխան գնահատականին, քանի որ դիվանագետների և այլ պաշտոնյաների ծառայողական նամակագրության գաղտնիության, այս կամ այն երկրի ներկայացուցիչների հետ հարաբերություններում կոնֆիդենցիալության սկզբունքի անձեռնմխելիությունը կասկածի տակ դնելու լուրջ հիմք կդառնա, ինչը լուրջ խնդիրներ կարող է առաջացել արդեն միջազգային հարաբերություններում փոխադարձ վստահության տեսանկյունից:

Կարելի՞ է արդյոք Ձեր ասածից եզրակացնել, որ Դուք դարձել եք Վիկիլիքսի հրապարակումների առաջին «զոհը»։

Քանի որ այս պահի դրությամբ հայտնի չէ որևէ այլ երկրում նմանատիպ նախադեպի օրինակ, ապա կարելի է Ձեր հարցին դրական պատասխան տալ։ Առավել ևս, եթե նկատի ունենանք, որ ՀՔԾ-ն, ունենալով Վիկիլիքսի հրապարակումները, որևէ միջոց չի ձեռնարկել պարզելու, թե արդյոք ամերիկյան կողմը իրականում տիրապետում է նման տեղեկատվության, թե ոչ: Եթե այո` ապա ստանալու դրանք հիմնավորող նյութերը, ինչպես նաև ստուգելու նշված տեղեկությունների հավաստիությունը: Ամեն դեպքում եկեք չմոռանանք մի կարևոր հանգամանք ևս. ինձ մեղադրանք է առաջադրվել Վիկիլիքսի նյութերով՝ դրանց հրապարակումից 9 տարի անց: