«Այժմ Արևմուտքի համար Հայաստանում իր շահերն առաջ տանելու լավագույն ժամանակն է». «Քարնեգի» հիմնադրամ

«Հանուն միջազգային խաղաղության Քարնեգի հիմնադրամ» (ԱՄՆ) կազմակերպությունն իր կայքում ծավալուն անդրադարձ է կատարել Հայաստանում հետհեղափոխական բարեփոխումների և դրանց իրագործման համար ԱՄՆ-ի աջակցությունն ուժեղացնելու կարևորության վերաբերյալ:

Հոդվածագիր Ռեյ Սալվատորե Ջենինգսը գրում է, որ Հայաստանում տեղի ունեցած հաջողված իշխանափոխությունը կարող է օրինակ ծառայել ժողովրդավարության ձգտող մյուս պետությունների համար: Բացի այդ, նա նշում է, որ այժմ ԱՄՆ-ի համար դիվանագիտությունն ու օտարերկրյա օգնությունն օգտագործելու միջոցով Հայաստանին աջակցելու լավագույն ժամանակն է:

Ջենինգսի կարծիքով՝ թեև ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի կառավարության նկատմամբ լավատեսության մակարդակը շատ բարձր է, այնուհանդերձ՝ բնակչության շրջանում աջակցության այսպիսի մակարդակը նաև իր ռիսկերն ունի:

«Կառավարությունը կանգնած է շատ բարդ մարտահրավերների առաջ, մինչդեռ մարդկանց սպասումները շատ մեծ են»,-գրում է հեղինակը՝ հիշեցնելով ՀՀ-ում աղքատության և գործազրկության բարձր տոկոսի մասին:

Ջենինգսի կարծիքով՝ կառավարման առաջին տարին ամենաառանցքայինը կլինի Փաշինյանի համար:

«Արևելքի և Արևմուտքի միջև հարաբերությունների հավասարակշռում, Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության կարգավորում, օտարերկրյա ներդրումների գրավում. սրանք կլինեն նոր կառավարության համար կարևորագույն և բարդագույն առաջնահերթությունները: Սակայն Հայաստանը չպետք է այս մարտահրավերների առաջ միայնակ կանգնի: Ներկայիս առաջխաղացումն անցած քսան տարվա մեջ լավագույն հնարավորություն է տալիս Արևմուտքին ամրապնդել իր կապերն այս երկրի հետ, ինչպես նաև այնտեղ առաջ տանել անվտանգության և տնտեսական ոլորտների իր շահերը»,- գրում է հեղինակը՝ նկատելով, որ, ի տարբերություն նախորդ տարիների, «թավշյա հեղափոխության» արդյունքում հայերն այժմ ավելի բաց են Միացյալ Նահանգների հետ հարաբերությունները բարելավելու հարցում:

«Սա լավագույն ժամանակն է դիվանագիտությունն ու արտասահմանյան օգնությունն օգտագործելու միջոցով աշխարհառազմավարական դաշնակցին աջակցելու համար: Մինչ այս Վաշինգտոնը հապաղել է ցույց տալ, որ Փաշինյանի կողքին է: 2018թ. ապրիլից ի վեր հնչած բազմաթիվ կարծիքների համաձայն՝ Արևմուտքի հայ գործընկերների հետ հաջողված համագործակցությունը կպահանջի նյութական և տեխնիկական օժանդակություն: Արևմտյան ժողովրդավարամետ ծրագրերն այսպիսի մոտեցումներ են ցուցաբերել Վրաստանում, Մակեդոնիայում, Սերբիայում և Ուկրաինայում, որտեղ անակնկալ ժողովրդավարական ձեռքբերումները նպաստեցին օժանդակության արագ ու էական աճին»,-շարունակում է Ջենինգսը՝ հավելելով, որ առաջիկա մեկ տարվա ընթացքում ԱՄՆ-ն մի շարք ոլորտներում պետք է լուրջ օգնություն ցուցաբերի Հայաստանին:

Հեղինակը կարծիքով՝ Արևմուտքը պետք է թիրախավորված տեխնիկական օգնություն ցուցաբերի Փաշինյանի խորհրդատվական շրջապատին, քաղաքական փորձի պակաս ունեցող նորընտիր օրենդիրներին, արդարադատության, ֆինանսների, տնտեսական զարգացման, աշխատանքի, տարածքային կառավարման նախարարություններին: Այդ օգնությունը պետք է ուղեկցվի ճկուն նյութական աջակցությամբ:

Ջենինգսը կարևորում է նաև ԱՄՆ-ի՝ երկրում գտնվող հայկական համայնքի հետ աշխատելը, Փաշինյանի կառավարության դեմ ապատեղեկտատվական լրատվական հոսքի դեմ պայքարը:

Անդրադառնալով Հայաստանի և Ռուսաստանի ամուր կապին՝ հեղինակը նշում է, որ Արևմուտքը, գիտակցելով Երևանի ունեցած կախումը Մոսկվայից, պետք է գիտակցի նաև Փաշինյանի հետ համագործակցելու և դրա միջոցով Արևելքի և Արևմուտքի միջև խելամիստ հավասարակշռություն ձևավորելու կարևորությունը:

«Փաշինյանն ինքը հասկանում է, որ տնտեսության և քաղաքականության փոխակերպումը կախված կլինի Միացյալ Նահանգների և այլ արևմտյան երկրների հետ ավելի լուրջ համագործակցությունից: Մինչդեռ ընձեռնված արտասովոր հնարավորությունների ֆոնին՝ ԱՄՆ-ն պետք է հրաժարվի «իմ պարտությունը քո շահն է» մտածելակերպից: Միացյալ Նահանգներն այս հարցին պետք է աստիճանական մոտեցում ցուցաբերի: Միևնույն ժամանակ ԱՄՆ-ն պետք է մեծացնի իր ներկայիս ռազմական համագործակցությունը հայ գործընկերների հետ»,-գրում է հեղինակը, որի համոզմամբ՝ նման քայլերը ժամանակի ընթացքում կամրապնդեն Արևմուտքի հետ կապերը:

Նա նաև խորհուրդ է տալիս երկրների միջև զարգացնել տնտեսական և մշակութային կապերը:
Ըստ Ջենինգսի՝ գրագետ մոտեցման դեպքում՝ Վաշինգտոնին կհաջողվի խուսափել Մոսկվային ակնհայտ սադրելուց, իսկ Երևանին էլ հնարավորություն կտա հաստատել իր բազմաբևեռ կողմնորոշումը:

Հոդվածագիրն առաջարկում է նաև Հայաստանին աջակցել դատական անկախության, էներգետիկ, զբոսաշրջային, տեղեկատվական տեխնոլոգիաների ոլորտներում բարեփոխումներ անելու հարցում:

Հոդվածի վերջում Ջենինգսն անդրադառնում է Ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորմանը՝ նկատելով, որ հիմնախնդրի լուծումը կբարձրացնի Փաշինյանի վարկանիշը, կհանգեցնի Բաքվի հետ հարաբերությունների կարգավորմանը, ինչն էլ իր հերթին կարող է հանգեցնել Թուրքիայի հետ փակ սահմանի բացմանը:

Հեղինակը չի բացառում, որ Փաշինյանը ապագա բանակցային գործընթացում ավելի ճկուն լինելու մտադրություն ունի:

«Եվ հետո նա, ի տարբերություն իր նախորդների, վայելում է հանրության աջակցությունը, ինչը ամենայն հավանականությամբ նրան հնարավորություն է տալիս առաջ տանել հակամարտության խաղաղ կարգավորման համար ցավագին փոխզիջումների հարցը»,-եզրափակում է հեղինակը: