Կանխատեսումները չեն իրականանում. Ռուսաստանը չի կործանվում

Իրականում Ռուսաստանը հաճախ մտագարության է հասցրել նույնիսկ իր որոշ ուսյալ զավակների: Գոյություն ունի հայտնի մի ասացվածք հավանաբար Գոգոլի հեղինակությանը պատկանող, որը այսօր էլ կենդանի ու ակտուալ է ինչպես Ռուսաստանում, այնպես էլ Արևմուտքում. «Ռուսաստանի բոլոր դժբախտությունները հիմարներն ու ճանապարհներն են»: Ծնված լինելով Ռուսաստանի սրտում, գերազանց սովորող ուսանող Վլադիմիր Իլյիչ Ուլյանովը, ով հունարեն ու լատիներեն էր ուսումնասիրում, հնացած էր համարում ռուսական հանրային ինստիտուտներն ու հավատալիքները' ցարական ինքնակալությունը, հողին ամրակցվածությունը խրճիթներում ապրող գյուղացիությունը, սրբապատկերների առջև երկարատև երկրպագություններ անող պրավոսալվությունը:

Ընդ որում, այնքան հնացած, որ անհնարին է դրանք բարեփոխելը: Լուծումը դրանք քանդելն էր: Լենինը խիստ քննադատության ենթարկեց իսկական ռուս մարդուն' «շովինիստ վելկոռուսին» և նրան ըստ էության անվանեց «խաբեբա ու բռնարար»: Իսկ նրա ուտոպիստական երազանքն այն է, որպեսզի Ռուսաստանն անհետանար երկրի երեսից ու իր տեղը զիջեր վերազգային միավորված համաշխարհային պրոլետարիատին:

Այստեղ մի հիվանդագին դինամիկա կա' լարված հարաբերություններ ռուս մտավորականության ներսում հատկապես պետության հանդեպ իր լիբերալ, ռադիկալ ու հեղափոխական քննադատությունների հարցում մի կողմից և կառավարող վերնախավի ու հասարակ ժողովրդի միջև մյուս կողմից, ովքեր ընդունում ու կիրառում էին ռուսական ավանդականությունը' բավական նախանձահույզ կերպով նաև պաշտպանելով դրանք: Նմանատիպ քննադատությունը, որպես կանոն չի սահմանափակվում գործող լիդերներով:

2002 թվականին, երբ Պուտինը սկսեց չեչենական պատերազմի երկրորդ փուլը ռուս լրագրողուհի Աննա Պոլիտկովսկայան գրեց Los Angeles Times-ում. «հայտնի է, որ ռուսները իրենց բնույթով իռացինոալ են: Նրանց մեծամասնությունը չեն պահանջում, որպեսզի ինչ որ պաշտոնի հավակնող թեկնածուն ունենա հստակ տնտեսական ծրագիր: Իրականում ռուսները, ինչպես ցույց են տվել հանրային հարցումները, նույնիսկ դժգոհ են, երբ այդ թեկանծուն կամ որևէ ղեկավար չափից դուրս խելացի է լինում կամ ավելի խելացի, քան ժողովրդական լայն զանգվածները: Դրա փոխարեն ռուսները սիրում են մաչո-ին. նրանք սիրում են դաժանությունը ուժային քաղաքականության դրսևորումը ու դաժան քայլերի ցուցադրությունը»:

Պոլիտկովսկայան իհարկե չէր սխալվել իր դիտարկումների մեջ, հատկապես երբ խոսում էր իշխանությունների գործելաոճում առկա վտանգների մասին: Արդյունքում նա սպանվեց Մոսկվայում 2006-ին Պուտինի ծննդյան օրը, տարօրինակ նվեր է չէ:
Միաժամանակ աչքի են զարնում այն իրողությունը, իհարկե չապացուցված, որ ռուսական էութենական իռացիոնալիզմը քննադատության չի դիմանում, երբ խոսք է գնում ասենք այնպիսի համաշխարհային մեծության գիտնականների մասին, ինչպիսիք են Մ. Լոմոոսովը 18-րդ դարում և Անդրեյ Սախարովը 20-րդ դարում: Սակայն այնուամենայնիվ նմանատիպ հայտարարություններն իրենց ազդեցությունը ունենում են Արևմուտքում որ տարածվում են հատկապես առաջատար ամերիկյան պարբերականների կողմից:

«Ռուսներն այնքան սուտ են ասել իրենք իրենց մասին, որ արդեն իրենք էլ խճճվել են սեփական ստի ու կեղծիքի ոստայնում ու չգիտեն, թե ովքեր են իրենք»:-Ահա այսպես Մաշա Գեսսենը, ռուսական ծագմամբ ամերիկուհին, ով ծնվել է մոսկվայում, սակայն ներկայումս բնակվում է ԱՄՆ-ում, սկսում է իր հոդվածն հրապարակված անցյալ տարի New York Review of Books պարբերականում:

«Այսօր Պուտինն հիմարություն է ասում այն մասին, որ ռուսները առանձնահատուկ «մշակութային ծածկագիր» են կրում իրենց մեջ, որը նա պատկերացնում է որպես լրտեսական ծածկագիր հոգևոր ոլորտի համար: Առհասարակ նրանք պետք է սկսեն սննդից: Ռուսերենում չկա համարժեք ասացվածք այն բովանդակությամբ, թե «մարդն այն է, ինչ ուտում է»: Ու պատահակն չէ, որ ռուսները գործնականում չունեն պատկերացումնե իրենց' ռուսական խոհանոցի մասին»:

Չափազանցություն չի լինի ասելը, որ Ռուսաստանի քննադատներից շատերի համար, լինի դա երկրի ներսում թե դրսում, խթան է հանդիսանում ատելությունը, քանի որ նրանք ունեն սեփական պատկերացումները, թե ինչպիսին պետք է լինի իդեալական կատարելատիպ Ռուսաստանը, սակայն իրականությունը լրիվ այլ է: Ընդ որում, որպես կանոն այդ կատարելատիպը հաշվարկված կամ կառուցված է այնպես, որ դրանում Ռուսաստանն ավելի մոտ է համարվում կամ Եվրոպային կամ Ամերիկային: Նաև իրականության առաջ չմեղանչելու համար պետք է ասել, որ նմանատիպ պատկերացումները լուրջ արձագանքի չեն արժանանում ու մնում են հիմնականում մեգապոլիսների երկաթբետոնե պատերի ներսում:

Արնո Մահդեսի. ֆեյսբուք: