Արցախյան հակամարտության բեռը հավասարաչափ բաշխված չէ. տուժում են սահմանամերձ շրջանների բնակիչները. քննարկում

International alert միջազգային կազմակերպության փորձագետները զեկույց են հրապարակել ԼՂ հիմնախնդրի կարգավորման գործընթացի վերաբերյալ՝ որակելով հակամարտությունը նախկին ԽՍՀՄ տարածքում առավել վտանգավոր և անկանխատեսելի հակամարտություններից մեկը: Իսկ 2016թ. տեղի ունեցած ապրիլյան բախումները ի ցույց դրեցին ռազմական ճանապարհով խնդրի կարգավորման կողմերի պատրաստակամությունը:

Հարցի շուրջ այսօր քննարկում է տեղի ունեցել զեկույցի համահեղինակ, Ստեփանակերտի մամուլի ակումբի նախագահ Գեղամ Բաղդասարյանի մասնակցությամբ: Նա ներկայացրել է զեկույցի անհրաժեշտությունն այս փուլում, խոսել հիմնական քայլերի մասին, որոնք կիրառելի են գործընթացում:

Ներկայացնելով ծրագրիը` նա ասաց, որ երկու տարի առաջ է սկսվել ծրագիրը, հետաքրքիր է նրանով, որ իրենից ներկայացնում է ուսումնասիրությունների շրջափուլ, ստեղծվել է փորձագետների խումբ, իրականացվել է լուրջ որակական հետազոտություն, խումբը վերլուծել է ուսումնասիրության արդյունքները:

«Մենք փորձել ենք ուսումնասիրել մարդկանց տրամադրությունները, վերլուծել ու փորձում ենք վերադարձնել հակամարտող հանրություններին, թե ինչպես են վերաբերում մեր առաջարկություններին, քննարկումները շարունակվում են թե´ Հայաստանում, թե´ Ադրբեջանում, թե´ Արցախում: Ի՞նչ են նկատել փորձագետները` առաջին, որ բավական ավելացել է քննադատական մտածողությունը հակամարտող հանրություններում, երեք հանրություններին է վերաբերում: Սովորաբար հայ իրականության մեջ ասում են՝ ձեր խաղաղասիրական ջանքերը միակողմանի են, մյուս կողմը ոչինչ չի կատարում: Հետաքրքիր միտումներ կան հասարակական կարծիքի ձևավորման մասին: փորձագետները նշում են, որ դասագրքերում ատելության խոսքը խանգարում է ոչ միայն հայերի հետ հարաբերություններին, այլ ընդհանրապես ամեն ինչին: Ասում են, եթե գա այն օրը, երբ խաղաղության համաձայնագիր լինի, փախստականները կվերադառնան, սակայն մարդկանց մեծ մասը չի ցանկանում վերադառնալ»,- ասաց Բաղդասարյանը:

Նա խոսեց խաղաղության գնի մասին, թե ինչ գին կունենա խաղաղությունը, ինչ գին ունի հակամարտությունը, կա՞ արդյոք խաղաղության գնահատում խաղաղության պայմաններում: Հակամարտության հանրություններում խաղաղությունը չի նկատվում որպես նպատակ, այլ միջոց: Նա անդրադարձ կատարեց սահմանամերձ բնակչության նկատմամբ վերաբերմունքին:

«Ընդունված է հակամարտող գոտիներում խոսել, դե հիմա պատերազմ չկա, ընդամենը սահմաններին միջադեպեր են, մեկ-մեկ մարդիկ են զոհվում, այսինքն՝ հակամարտության բեռը հավասարապես բաշված չէ: Այս մարդիկ են ամենաշատը վճարում հակամարտության համար»,- ասաց նա:

Նա շեշտեց նաև ժողովուրդներին, հակամարտող հանրություններին խաղաղության պատրաստելու մասին` նշելով, որ կարևոր է ոչ թե փոխել քարոզչության նոտաները, գոնե եթե չի խրախուսվում, ապա գոնե չխոչընդոտվեն մարդկանց կապերը: