Ո՞վ և ի՞նչ է արել աղետի գոտին վերացնելու համար. Թվեր և փաստեր

Սպիտակի երկրաշարժից 33 տարի անց պետությունը դեռ ամբողջությամբ չի լուծել աղետից տուժած քաղաքացիների բնակարանի հարցը։ Չլուծված է մնացել 553 ընտանիքի հարցը։ Այս մասին գրում է Yerevan Today.-ը:

Այս ցավոտ թեման, մշտապես, եղել է շահարկումների առարկա։ Ինչպես շատ հարցերում, այս դեպքում ևս մարդկանց էմոցիաների հետ խաղալ սիրողները տարիներ շարունակ անկոտրում համառությամբ կրկնում էին, որ ոչինչ չի արվել, մարդիկ շարունակում են ապրել տնակներում:

Նոր իշխանությունն էլ ի լուր աշխարհի հայտարարեց, որ 2021 թվականին խնդիրն ամբողջությամբ կլուծվի և «աղետի գոտի շահառու» հասկացությունը կվերանա (Իհարկե՝ այդ ժամկետները չկարողացան պահել և փաստ է, որ խնդիրը չի լուծվել)՝ ներկայացնելով, որ նախկին իշխանությունները ոչինչ չէին արել: Հարց կառաջանա՝ եթե նախկինները ոչինչ չեն արել կամ կարգին չեն արել, ապա դու ինչպես ես 33 տարվա խնդիրը միանգամից լուծելու կամ ինչպես է մնացել ընդամենը 553 ընտանիքի չլուծված խնդիր։

Հիմա այն մասին, թե ով, երբ և ինչքան է արել:

Ներկայացնենք առավել մանրամասն և ըստ տարիների: Այսպես, մինչ Ռոբերտ Քոչարյանի ` ՀՀ Վարչապետի պաշտոնում նշանակվելը, պետական բյուջեն աղետի գոտու նկատմամբ խորը անտարբերություն էր ցուցաբերում. Աղետի գոտու վերականգման համար հատկացվող և նախատեսված տողի դիմաց միշտ եղել է 0 դրամ:

Ի՞նչ աշխատանք է կատարել Ռոբերտ Քոչարյանը Գյումրիում ղեկավարման (նախագահության և վարչապետության տարիներին): Ուսումնասիրեցինք որոշ թվային պատկերներ, դիտեցինք նաև այդ ժամանակների տեսանյութեր համացանցից, որոնք կտեղադրենք ստորև:

Իսկ 1998-2007 թվականներին Շիրակի մարզում գործարկվել է 458.000 ք/մ բնակելի շենք: Այդ թվում՝ միայն «բնակարանաշինություն» ծրագրով, որը աղետի գոտու վերականգնման ծրագրերից միայն մեկն էր, Գյումրիում հանձնվել է 85 բազմաբնակարան շենք՝ 2095 բնակարանով:

Այդ տարիներին պետական բյուջեի աջակցությամբ գործարկվել է բնակարաների գնման ծրագիրը (այսպես կոչված ԲԳՎ-ները), որի շնորհիվ հարյուրավոր գյումրեցի ընտանիքներ ձեռք են բերել բնակարաններ: Գյումրիում սկսեցին վերագործարկվել արտադրություններ, բացվել նոր աշխատատեղեր, սկսեց զարգանալ մանր և միջին ձեռնարկատիրությունը:

1998-2006 Շիրակի մարզում գործարկվել են մի շարք հանրակրթական հաստատություներ` ընդհանուր 13101 աշակերի համար, վերականգնվել են հանրակրթական հաստատություններ՝ շուրջ 4000 աշակերտի համար:

Բնական է, որ միայն պետական բյուջեն ին զորու չէր աղետի գոտի վերականգնել, ուստի երկրի ղեկավարության ջանքերի շնորհիվ մի շարք բարեգործական խոշոր ընկերություններ միացել են աշխատանքին՝ նպաստելով նոր շենքերի ի հայտ գալուն:

Պետական ֆինանսավորմամբ և աջակցությամբ վերանորոգվել են մշակութային հիմնարկներ, Շիրակի մարզում ընդհանրապես և Գյումրիում՝ մասնավորապես, կատարվել է ճանապարհաշինական և այլ ենթակառուցվածքների զարգացման մեծածավալ աշխատանք: Լուսավորվել և բարեկարգվել են Գյումրու բազմաթիվ թաղամասեր, բարեկարգվել պուրակներ և այլ: Ահա այսպիսի պատկեր ստացվեց:

1988 թվականից մինչև 2008-ը տարբեր, այդ թվում՝ պետության մասնակցությամբ ծրագրերով բնակարան է հատկացվել 60 հազար ընտանիքի, իսկ 2008-ից մեկարկած պետական ծրագրով բնակարան է ստացել 4839 ընտանիք, իսկ մնացյալ 553-ի հարցը պետք է լուծվի առաջիկա երկու տարիներին, ամեն դեպքում այդպես է ասվել: Հետևությունները թողնում ենք ըներցողներին:

Պետք է արձանագրենք, սակայն, որ չափազանց ակնհայտ այս վիճակագրությունն ու փաստերը անտեսվեցին, երբ առաջին պլան եկավ քաղաքական պատեհապաշտությունը: Այսպես, իշխանափոխությունից հետո՝ 2018-ի հունիսի 18-ին Գյումրու ավագանին որոշմամբ Ռոբերտ Քոչարյանին զրկեց պատվավոր քաղաքացու կոչումից, «սիմվոլիկ պատահականությամբ» էլ դեկտեմբերի 7-ին կալանավորվեց:

Ռոբերտ Քոչարյանի գրասենյակի ղեկավար Վիկտոր Սողոմոնյանն անդրադառնալով կատարվածին, նշել էր. «Ինչպե՞ս պետք է արձագանքեմ` Աստված իրենց հետ: Ռոբերտ Քոչարյանը երբեք կոչումների հանդեպ թուլություն չի ունեցել, ու ժամանակին էլ ոչ մեկին չի խնդրել որ իրեն Գյումրու պատվավոր քաղաքացու կոչում տան: Ինչո՞ւ է ավագանին նման որոշում կայացրել, ո՞ւմ է փորձել քծնել կամ ի՞նչ նպատակների է փորձել ծառայեցնել այդ որոշումը` չգիտեմ ու, անկեղծ ասած՝ ինձ չի էլ հետաքրքում,- ասել է Վ. Սողոմոնյանը և հավելել,- Ամեն դեպքում, այդ 17 հոգու պատճառով նախագահ Քոչարյանը Գյումրու հանդեպ իր վերաբերմունքը չի փոխի: Նա այսօր էլ հպարտանում է այն աշխատանքով, որ կատարվել է աղետի գոտում իր նախագահության տարիներին: Կարծում եմ` գյումրեցիներն էլ երբեք չեն մոռանա Քոչարյանի վաստակը` անկախ որևէ ավագանու այս կամ այն որոշումից»:

Գյումրեցիները, իրոք չեն մոռացել պատմությունը: Ասում են, թե ժողովրդի հիշողությունը կարճ է, շատ հաճախ սեփական լավն ու վատը չի կարողանում տարբերակել, ընկնում է ամբոխահաճո տոնայնության հետևից։ Սակայն ոչ միշտ է այդպես։ Սպիտակում, որտեղ աղետի գոտի հասկացությունը դեռ կա, այնուամենայնիվ, շատերն են հիշում, թե որ նախագահի օրոք ինչ է կատարվել։ Սպիտակում մեր նկարահանող խումբը դեռ նախորդ տարի հանդիպեց աղետը տեսած ու վերապրածներից շատերին։ Պարզվեց, որ պատմության նենգափոխությունն ու կատարված գործի սևացման փորձերը մեղմ ասած այդքան էլ արդյունավետ չեն: