Ինչպես ընդհատել Ռոբերտ Քոչարյանի բանակցային ժառանգության շղթան
Սոցցանցերի հայկական տիրույթում ակտիվորեն տարածվում է երկրորդ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանի «Կյանք և ազատություն» կենսագրական գրքի հատվածը, որտեղ նա խոսում է Ադրբեջանի և Նախիջևանի միջև Մեղրիով կապը քննարկելու մասին՝ Հեյդար Ալիևի հետ բանակցությունում: Ռոբերտ Քոչարյանը գրքում նշում է, որ հասկանում էր Նախիջևանի և Ադրբեջանի միջև կապի Բաքվի շահագրգռությունը, բայց տարածքային փոխանակման փոխարեն նա առաջարկել է այսպես ասած սուվերեն ճանապարհի գաղափարը: Երկրորդ նախագահ Քոչարյանն իհարկե նաև հրապարակավ է խոսել այդ մասին, թեև առանց մանրամասների: Այս մասին բոլորովին վերջերս խոսեց նաև ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի ամերիկացի համանախագահ Քերի Քավանոն, որն այդ կարգավիճակում աշխատում էր հենց տվյալ շրջափուլում:
Քավանոն «Ազատություն» ռադիոկայանի հայկական ծառայության եթերում հայտարարեց, որ Ռոբերտ Քոչարյանն ու Հեյդար Ալիևն են «տարածքային փոխանակման» գաղափարի հեղինակը: Քավանոն ևս չմանրամասնեց, թե ինչ գաղափար է այն եղել, ինչ է ենթադրել, ինչի դիմաց և այլն: Այս մասին կան տարբեր արտահոսքեր, տարբեր գնահատականներ, և դեռևս ոչ մի պաշտոնական պարզաբանում: Քավանոն հայտարարեց, որ չի հայտնի մանրամասները, որպեսզի չվնասի արցախյան հարցի հետպատերազմյան խաղաղ գործընթացի վերականգնման հեռանկարին: Դա նշանակում է, որ բազմափորձ և անկասկած տեղեկացված դիվանագետը համարում է, որ այդ «գաղափարը» առ այսօր կարող է լինել քննարկման հարց: Այստեղ իհարկե գաղտնիք էլ կարծես թե չկա, քանի որ Բաքուն բաց տեքստով է դնում «միջանցքային» պայման:
Հարցը այն է սակայն, թե հատկապես ինչի՞ դիմաց, ի՞նչ փաթեթում է դնում այդ պայմանը՝ միայն հաղորդուղիների ապաշրջափակմա՞ն, թե՞ արցախյան հարցի այն «համապարփակ կարգավորման», որի մասին հայտարարում են համանախագահները: Հարցերն այստեղ ինչպես եղել են բավականին փակ և անորոշ, այդպես էլ թերևս շարունակում են մնալ՝ օբյեկտըիվ ու սուբյեկտիվ պատճառներով: Իսկ ահա թե ինչու է այս հարցում շարունակում լուռ մնալ «տարածքային փոխանակման» գաղափարին «կենսագրություն» տված երկրորդ նախագահ Քոչարյանը, առայժմ պարզ չէ: Նա առ այսօր որևէ կերպ չի արձագանքել ամերիկացի համանախագահ Քավանոյի հայտարարություններին, որի հետ աշխատել է Հայաստանի նախագահի կարգավիճակում բանակցելով արցախյան հարցում:
Մինչդեռ խնդիրն այն է, որ ադրբեջանական կողմը՝ «կրտսեր Ալիևը», «միջանցքային տրամաբանություն» առաջ է քաշում հենվելով հենց այդ «կենսագրության» վրա: Հետևաբար, առավել ևս հաշվի առնելով թե այն, որ Ռոբերտ Քոչարյանը այդ նախադեպի համահեղինակ է, թե այն, որ նա այսօր խորհրդարանում երկրորդ ուժի առաջնորդն է, շատ կարևոր է դառնոււմ նրա դերը Հայաստանը այդ «կենսագրությունից» դուրս բերելու հարցում: Սա շատ բարդ, սակայն անկասկած ոչ անհնար գործ է, եթե իհարկե երկրորդ նախագահին հետաքրքիր է ոչ թե իր կենսագրության մեջ իշխանական նոր տարթեվեր ավելացնելու հեռանկարը, այլ Հայաստանը իր անցյալ իշխանության տարիներին կուտակված խնդիրներից ազատելու մտահոգությունը: Ի դեպ, այս առումով կա մի կարծիք, որ, էական չէ, թե ինչ է քննարկվել անցյալում, ի վերջո ոչ մի «միջանցք» էլ չի տրվել: Սիրողական մակարդակում այդ կարծիքը անկասկած տրամաբանական է, սակայն մարդիկ, որոնք շատ թե քիչ իրազեկ են միջազգային քաղաքականությանն ու նաև աշխարհաքաղաքական ծավալումներին, կպատկերացնեն, որ քաղաքականությունը բաղկացած չէ այսրոպեական ակտերից և քայլերից, քաղաքականությունը շղթա է, որի մեկ և մյուս օղակի միջև տարբերությունը կամ հեռավորությունը կարող է լինել տարիներ, սակայն այդ օղակները այդուհանդերձ մեկ շղթայի մաս են, փոխկապակցված են, ըստ այդմ դրանով իսկ միշտ արդիական՝ լինի դրական, թե բացասական իմաստով: Հետևաբար այն, որ ինչ-որ բան է բանակցվել, բայց բանակցողի պաշտոնավարման ընթացքում չի իրականացվել, դա դեռ չի նշանակում, որ խնդիրը լուծվել է պատվով: Ընդ որում, դրա մասին առավել մանրամասն կարող է խոսել երկրորդ նախագահ Քոչարյանի բանակցային պատմության անմիջական ժառանգորդը՝ նախագահ Սերժ Սարգսյանը:
Աղբյուրը՝ 1in.am