Ադրբեջանի ՆԳՆ նախկին ղեկավար. Աշխարհում կգտնվեն ազդեցիկ ուժեր, որոնք կպաշտպանեն Երևանի դիրքորոշումը

Եթե Հայաստանը պնդի Զանգեզուրի միջանցքի էքստերիտորիալ լինելը՝ ասելով, որ խոսքը սովորական ճանապարհի մասին է, ապա Բաքուն եւս կարող է փոխել մոտեցումը Լաչինի միջանցքի հարցում։ Այս մասին haqqin.az-ի հարցազրույցում ասել է Ադրբեջանի ներքին գործերի նախկին նախարար Թոֆիկ Զուլֆուղարովը։

Նրա խոսքով՝ Փաշինյանի խոստովանությունը Ադրբեջանի հետ սահմանազատման ընդունելիության մասին բոլորովին չի նշանակում հարցի լուծում։ Հայաստանի վարչապետը համաձայնություն է տվել մասնակցելու գործընթացին, որը կարելի է ձգձգել անվերջ։ Զուլֆուղարովի խոսքով՝ Փաշինյանի համաձայնությունը սահմանազատմանը վերաբերում է միայն հարցի տեխնիկական կողմին։ Այն դեպքում, երբ որպես հիմք այստեղ անհրաժեշտ է ավելի լուրջ փաստաթուղթ, որում կընդունվեին նաեւ հարեւան երկու պետությունների տարածքային ամբողջականությունն ու նրանց ինքնիշխանության փոխադարձ հարգումը։ Պայմանագիր ստորագրելով Ադրբեջանի հետ սահմանների ճանաչման մասին՝ Հայաստանը մի կողմ է քաշվում, իսկ նրա տեղը զբաղեցնում է ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը, որն անմիջապես բանակցությունների սեղանին կվերադրաձնի Ղարաբաղի կարգավիճակի հարցը,- կարծում է Զուլֆուղարովը։- Սա ձեռնտու չէ Ադրբեջանին, քանի որ Հայաստանը ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի ցանկացած որոշման վրա վետոյի իրավունք ունի և, հետևաբար, կազդի միջնորդական առաքելության վրա։

ՆԳՆ նախկին ղեկավարը կարծում է, որ Ադրբեջանը Հայաստանի վրա ազդեցության քիչ լծակներ չունի։ Մասնավորապես, հայ-ադրբեջանական սահմանի բաց մնացած հարցը, ինչպես նաեւ ադրբեջանցիների վերադարձի հնարավորությունը Հայաստանի տարածք։ Այսինքն՝ խոսքը սիմետրիկ մոտեցման մասին է, երբ Երեւանի կոչերը Ադրբեջանի տարածքում բնակվող հայերին հատուկ իրավունք տրամադրելու մասին հավասարակշռվում են Բաքվի կոչերով՝ ադրբեջանցի փախստականներին ապահովել Հայաստանի տարածքի հայրենի քաղաքներ եւ գյուղեր վերադառնալու իրավունք։

«Սիմետրիայի սկզբունքը պետք է տարածվի նաեւ երկու միջանցքների փոխկապակցվածության վրա։ Եթե Հայաստանը պնդի Զագեզուրի միջանցքի էքստերիտորիալ լինելը՝ ասելով, որ խոսքը սովորական ճանապարհի մասին է, ապա Բաքուն եւս կարող է փոխել իր մոտեցումը Լաչինի միջանցքի հանդեպ, որի անվտանգությունը կապահովեն ռուս խաղաղապահները, իսկ սահմանային պահպանության եւ մաքսային ծառայության գործառույթները կանցնեն ադրբեջանական կառույցներին»,- ասել է ներքին գործերի նախկին նախարարը։ Նրա խոսքով՝ դեռ ամեն բան չէ, որ պարզ է, թե խորհրդային ինչ քարտեզներով են իրականացվելու սահմանազատումն ու սահմանագծումը. «Չի բացառվում, որ մինչեւ 1929թ. ԽՍՀՄ քարտեզներով, որոնց համաձայն՝ Զանգեզուրը Ադրբեջանական ԽՍՀ մասն էր»։

Նրա խոսքով՝ Փաշինյանի կողմից Ադրբեջանի հետ սահմանների սահմանազատման ընդունելիության ճանաչումն ամենեւին էլ այս հարցի լուծում չի նշանակում։ Հայաստանի վարչապետը համաձայնել է մասնակցել գործընթացին, որը կարող է անորոշ ժամանակով ձգձգվել։ Ըստ Զուլֆուգարովի` Փաշինյանի համաձայնությունը սահմանազատում իրականացնելու համար վերաբերում է այս հարցի միայն տեխնիկական կողմին:

Մինչդեռ, որպես հիմնարար բազա, այստեղ ավելի լուրջ փաստաթուղթ է անհրաժեշտ, որը կճանաչի նաեւ երկու հարեւան պետությունների տարածքային ամբողջականությունը եւ դրանց ինքնիշխանության փոխադարձ հարգանքը։ «Բանն այն է, որ հայկական կողմը կարող է, ինչպես միշտ, փորձել գործընթացը ներկայացնել իր համար ընդունելի ձեւաչափով»,- ասել է ադրբեջանցի դիվանագետը։ Օրինակ՝ Երեւանը կարող է ասել. «Այո, մենք ճանաչում ենք Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությունը, բայց դա չի նշանակում Հայաստանի հրաժարում Ղարաբաղի հայերի ինքնորոշման իրավունքից։ Մենք դեմ չենք Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությանը, բայց Բաքուն պետք է լուծի Ղարաբաղում հայերի ինքնորոշման հարցը»։ Եւ աշխարհում, հավատացեք, կլինեն ազդեցիկ ուժեր, որոնք կաջակցեն Երեւանի այս դիրքորոշմանը»,- ասել է նախկին նախարարը։