Ինչո՞ւ սոցիոլոգիական հարցումները էականորեն տարբերվեցին ընտրությունների արդյունքներից եւ ինչպե՞ս է փոխվել ընտրողի վերաբերմունքը այս կամ այն ուժին. Armdaily
Հունիսի 20–ին կայացած արտահերթ խորհրդարանական ընտրությունների արդյունքներով «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցությունը ստացել է 687 251 քվե (53.92%), «Հայաստան» դաշինքը՝ 268 165 (21.04%), «Պատիվ ունեմ» դաշինքը՝ 66 633 (5.23%), «Բարգավաճ Հայաստան» կուսակցությունը՝ 50 419 (3.95), «Հանրապետություն» կուսակցությունը՝ 38 830 (3,04), «Հայ ազգային կոնգրես» կուսակցությունը՝ 19 674 (1.54), «Լուսավոր Հայաստան» կուսակցությունը` 15 571 (1.22)։
8-րդ գումարման ԱԺ-ում կլինի 107 պատգամավորից, որից 71 մանդատ կստանա ՔՊ-ն, 29-ը՝ «Հայաստան» դաշինքը, 7-ը՝ «Պատիվ ունեմ» դաշինքը։
Մինչ ընտրություններ տարբեր սոցիոլոգիական հարցումներ էին հրապարակվում, որոնց ներկայացրած տվյալները և ընտրությունների ամփոփիչ արդյունքները էական տարբերություններ ունեցան։
ArmDaily.am-հետ զրույցում սոցիոլոգ Գևորգ Պողոսյանը այս հանգամանքը բացատրեց նրանով, որ հիմնական հարցումները արված էին հեռախոսազանգերի միջոցով, իսկ քաղաքացիները, հնարավոր է, անկեղծ պատասխան չտային։
Նախընտրական շրջանում «GALLUP International Association» հայաստնյան ներկայացուցչությունն էր մի քանի անգամ հարցումներ հրապարակել։ Ըստ այդ հարցումների՝ հունիսի սկզբին առաջատարը Նիկոլ Փաշինյանն էր, իսկ ընտրություններից մի քանի օր առաջ հրապարակած տվյալներով Ռոբերտ Քոչարյանի վարկանիշը առաջատարն էր։
«Հեռախոսային հարցումները պատկերը չեն տալիս։ Մի շարք մեթոդական խնդիրներ կան, որոնք հատկապես, երբ որ խոսքը գնում է քաղաքական բովանդակության հարցումների մասին, հեռախոսային հարցումները դժվարությամբ են արվում, իսկ Հայաստանում առավել ևս։ Նախ իրավիճակն է լարված, երկրորդն էլ մեր բնակչությունը գիտի, որ հեռախոսները կարող են լսվել, ձայնագրվել, ոստիկանությանը այդ իրավունքը ԱԺ-ն վաղուց տվել էր։ Այսինքն մարդիկ անկեղծ չեն պատասխանում, խուսափում են, դրա համար անիմաստ են հեռախոսային հարցումները քաղաքական թեմաներով։ Ես կարծում եմ, որ սա հիմնական պատճառն է, որ ինչ-որ ոչ ճիշտ մի քիչ խեղաթյուրված պատկերն էին ստացվում»,- ասաց Պողոսյանը։
Ինչ վերաբերում է նախորդ ընտրություններին և հիմա քաղաքական ուժերի ստացած քվեների էական տարբերություններին՝ սոցիոլոգը ընդգծում է, որ դա պայմանավորված է ավելի մեծ ուժերի կողմից ուղղորդումներով։
«Մինչև ընտրությունները ես ասում էի, որ ԼՀԿ-ն Ազգային ժողով չի անցնի պարզապես, որովհետև ԱԺ-ում իրենց պահվածքը վկայեց այն մասին, որ իրենք ոչ ընդդիմություն են, ոչ իշխանություն են, ոչ չգիտես ինչ են։ Կարելի է ենթադրել, որ անցած ընտրությունների ժամանակ իրենց ընտրվելը պատահական չէր. այն ժամանակ իրենց օգնել էին, հիմա չօգնեցին։ Հակառակը եղավ «Հանրապետություն» կուսակցության հետ, հիմա օգնեցին, դրա համար մի քիչ ավելի շատ ձայներ հավաքեց։ Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարեց՝ ովքեր ինձ ձայն չեն տալիս, թող տան Արամին Սարգսյան։ Այստեղ ուղղորդում էր միանշանակ»,- ասաց սոցիոլոգը։
Նա ընդգծում է՝ առանց որևիցե հույսերի, նպատակների ու հեռանկարների ընտրություններին մասնակցելու հայտ ներկայացնող քաղաքական ուժերը սպոյլերներ են, որոնց մոտիվացնում են ընտրություններին մասնակցելու համար։
«Դրանք այն կուսակցություններն են, որոնց նպատակն է մեկ ուրիշների ձայները փախցնելը՝ 1 տոկոս, 0.3 տոկոս, 0.5 տոկոս։ Բոլոր դեպքերում մրցակիցների ձայները փախցնելու համար են նման կուսակցությունները ստեղծվում։ Սա ամեն տեղ էլ կիրառվում է, բայց երկրներում, որտեղ քաղաքական դաշտը վաղուց արդեն կայունացել է՝ որպես կանոն մասնակցում են երկու-երեք խոշոր շատ հայտնի, ճանաչված, պատմություն ունեցող կուսակցություններ։ Այսպիսի սպոյլերներ շատ քիչ են լինում»,- ասաց սոցիոլոգը։
Ինչպես է փոխվել նախորդ ընտրություններին մասնակցած ուժերի նկատմամբ ընտրողների վերաբերմունքը
«Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցություն՝ 687 251 քվե (53.92%)
Ընտրություններին մասնակցած 1 282 411 հոգուց ՔՊ-ի օգտին է քվեարկել 687 414 մարդ։ Այսինք՝ քվեարկության մասնակցած անձանցից 594 997-ը Փաշինյանի օգտին չի քվեարկել։
2018 թվականի արտահերթ խորհրդարանական ընտրությունների ժամանակ ընտրելու իրավունք ունեցող քաղաքացիների ընդհանուր թիվը կազմել է 2 593 140 մարդ, որից ընտրություններին մասնակցել է 1 261 105 քաղաքացի։ «Իմ քայլը» դաշինքին կողմ է քվեարկել 884 864 քաղաքացի։
Այսինքն՝ ստացվում է, որ 2021-ի խորհրդարանական ընտրություններին մասնակցել է 21 306-ով ավելի շատ քաղաքացի, սակայն Փաշինյանի օգտին քվեարկած քաղաքացիների թվի մեջ կա զգալի տարբերություն։
Իհարկե պետք է հաշվի առնել նաև այն փաստը, որ այս ընտրություններին մասնակցության հայտ էր ներկայացրել աննախադեպ շատ քանակի քաղաքական ուժեր։ Դրանից բացի՝ հարց է՝ որքանով է համարժեք իշխանության վարկանիշի անկումը այս երեք տարիներին Հայաստանում տեղի ունեցած գործընթացների հետ։
Առավել մանրամասն՝ սկզբնաղբյուրում: