Հայկական շրջադարձ. Ինչո ՞ւ նոր ընդդիմությունն այլընտրանք չունի
Հայաստանում քաղաքական էլիտաների փոփոխությունն անխուսափելի է, քանի որ ներկայիս կառավարությունը չափազանց շատ կոպիտ սխալներ է թույլ տվել, վստահ են փորձագետները: Ինչպես հայրենասեր ուժերը հանրապետության ներսում եւ արտերկրում խաղադրույքներ են կատարում Ռոբերտ Քոչարյանի կոալիցիայի վրա, գրում է «Կոմսոմոլսկայա պրավդա»-ն:
«Հունիսի 20-ին կայանալիք խորհրդարանական ընտրություններում Հայաստանի երկրորդ նախագահի դաշինքը կարծես հաղթանակի հիմնական հավակնորդն է:
Մայիսյան թեզեր
Ռոբերտ Քոչարյանի «Հայաստան» դաշինքը մայիսի վերջին հայտարարեց իր «365+. Ապագան սկսվում է հիմա» ծրագրի մասին: Քաղաքական պլատֆորմի պատրաստման համար երկար ժամանակ պահանջվեց. կարեւոր էին ոչ այնքան ընթացիկ քաղաքական որոշումների արդյունքները, որքան հասարակ հայերի կարծիքները, որոնք առավելագույնս մասնակցում էին տնտեսական եւ աշխարհաքաղաքական փակուղին ճեղքելու ծրագրի մշակմանը:
Ժողովրդականությունն ու տեղական բնակչության կարծիքը պետական կառավարման նոր համակարգի հիմնական հատկանիշներն են, որոնք առաջարկում են Քոչարյանն ու նրա համախոհները: Թվում է, որ բաղադրատոմսը նոր չէ. իշխանությունների եւ ժողովրդի սերտ երկխոսության մասին թեզը հնչեցվում է յուրաքանչյուր ընտրություններ ժամանակ հետխորհրդային տարածքում: Սակայն սովորաբար հանրային գործոնն ավելի արագ է ստվեր մտնում, քան նոր քաղաքական գործիչը զբաղեցնում է կառավարության աթոռը: Քոչարյանը, ըստ քաղաքական վերլուծաբանների, հեռու է նման ընտրական հնարքներից: Լուրջ քաղաքական դերակատարներ եւ փորձագետներ, ովքեր զգայուն կերպով են վերաբերվում հեղինակության հետ կապված կորուստներին, կոալիցիա են մտել ՀՀ երկրորդ նախագահի հետ: Իսկ դա նշանակում է, որ ներկայացված ծրագրի ժողովրդականությունը հնարք չէ, այլ իրական եւ, միգուցե, միակ արդյունավետ միջոցն է այսօր հայ ընտրողների հետ շփվելու համար:
Ամրապնդվել սահմանին
Նիկոլ Փաշինյանի (Հայաստանի վարչապետի պաշտոնակատար) կառավարության կողմից տանուլ տված ղարաբաղյան պատերազմն ազգային զայրույթի կատալիզատոր դարձավ: Բայց նույնիսկ ռազմական անմիջական բախումներից առաջ, երբ, ըստ տարբեր գնահատականների, զոհվեց ավելի քան 5000 հայ, տեղի բնակիչները ներկայիս իշխանություններին մեղադրեցին չափազանց շատ աններելի սխալների համար: Ժողովրդական պահանջների հենց այդ ցանկն էլ հիմք դարձավ Ռոբերտ Քոչարյանի համար:
Ծրագրի առանցքային հիմք է դարձել հանրապետության անվտանգությունը: Առաջին ղարաբաղյան պատերազմի հերոս Քոչարյանը հասկանում է, թե որքան կարեւոր է ուժեղ բանակը ազգային միասնության եւ ինքնիշխանության ձեւավորման գործում: Հայկական բանակին վերադարձնել իր երբեմնի հզորությունը նշանակում է կանխել հետագա արյունահեղությունն ու ագրեսիան Ադրբեջանի եւ Թուրքիայի կողմից: «Պարտվող ազգի սինդրոմն անընդունելի է: Պարտվեցին անտաղանդ քաղաքական գործիչները, ոչ թե մեծ հայ ժողովուրդը»,- համոզված է Քոչարյանը: Քաղաքական գործչի կարծիքով՝ հենց ռազմարդյունաբերական համալիրի զարգացումը կվերագործարկի խոցված տնտեսությունը:
Զարգացման բյուջեն
Ռազմարդյունաբերական համալիրն աճի միակ խթանը չէ: Հանրապետությունում միջին աշխատավարձը 200 հազար դրամից քիչ ավել է (30 հազար ռուբլուց պակաս): Նման գնողունակությամբ գործնականում անհնար է ապահովել տնտեսության շրջանառություը` առանց արտաքին պարտքի ներգրավման:
Հայաստանին լայնածավալ ենթակառուցվածքային նախագծեր են անհրաժեշտ, որոնք մի կողմից նոր ներդրումներ կներգրավեն երկիր, իսկ մյուս կողմից` հայերին կապահովեն բարձր վարձատրվող աշխատանքով: Քոչարյանի թիմը որոշել է սկսել ճանապարհների կառուցումից: Դա երկիրը կարելու եւ աշխարհի տրանսպորտային հանգույցներ վերադառնալու բավականին արդյունավետ միջոց է:
Գյուղատնտեսության ոլորտը պետք է մեկ այլ տնտեսական լոկոմոտիվ դառնա: Քոչարյանն առաջարկում է Փաշինյանի օրոք ոչնչացված գյուղատնտեսության նախարարությունը վերադարձնել պետական կառավարման համակարգ: Նրանք նախատեսում են աջակցել ֆերմերներին ուղղակի սուբսիդիաների եւ հարկային բազայի մշակման միջոցով: Իսկ ապրանքների վաճառքի համար պետք է բացվեն նոր շուկաներ, այդ թվում` ներքին, որտեղ տարօրինակ կերպով հաստատվել են թուրքական եւ ադրբեջանական ապրանքները:
Մնալ չի կարելի` վերադառնալ
Քոչարյանի ծրագիրն այն գաղափարների ուղիղ հակառակն է, որոնք իրականացնում է գործող կառավարությունը: Անցած շաբաթ հայտարարվեցին երկրի զարգացման ծրագրերն ընտրություններում «Հայաստան» դաշինքի հաղթանակից հետո: Հայտարարությունների ազդեցությունն անմիջապես հետեւեց: Սփյուռքներում սկսեցին խոսել Հայաստանի վերածննդի հույսի մասին: Եվ դա նշանակում է ոչ միայն հայրենակիցների ենթադրյալ վերադարձ, այլեւ ներդրողների վերադարձ:
Քոչարյանի ծրագրի ամենակարեւոր կետերը մշակույթն ու կրթությունն են: Դրանցից է կախված հայկական ինքնությունը` կարեւոր գործոն միազգ երկրի համար: Այս ոլորտների համար նախկին նախագահի մոտ պատասխանատու է փորձառու մենեջերները, ովքեր գիտեն իրավիճակը ներսից եւ գոհ չեն այն ամենից, ինչ հիմա է կատարվում:
Հաղթանակը կանխորոշված է
Պատահական չէ, որ քաղաքական խոշոր խաղացողները խաղադրույքներ են կատարում Քոչարյանի վրա: Գործող կառավարությունը չի կարող առաջարկել զարգացման հասկանալի ծրագիր, մանավանդ որ Փաշինյանի շտաբում չեն կարող հույսը դնել տեղի բնակչության վրա: Սփյուռքից նույնպես աջակցություն չկա: Այս ֆոնին կարող է թվալ, որ հաղթանակը «Հայաստան» դաշինքի առաջնորդին կտրվի առանց մեծ պայքարի: Գործնականում Քոչարյանն ու նրա կողմնակիցները բուռն ճնշման են ենթարկվում. պատերազմի վետերանները վարկաբեկվում են քրեական հետապնդումներով, քննիչները կասկածների են ենթարկում Քոչարյանի ընտանիքին եւ ընկերներին, իսկ «Հայաստան» դաշինքի համակիրները պարբերաբար ոտնձգությունների եւ իրավունքների խախտումների են ենթարկվում: Այս ամենը միայն ամրապնդում է ընտրություններում նոր ընդդիմության հաղթանակի անհրաժեշտության ըմբռնումը: Չէ որ հենց դա հնարավորություն կտա վերականգնել երկիրը, որը խոր քաղաքական ճգնաժամ է ապրում»: