Ինչո՞վ է զբաղվել էկոնոմիկայի նախարարությունը ճգնաժամի ընթացքում.անարդյունավետ ծախսեր, թերակատարված ծրագրեր (գրաֆիկ)

Երկրի տնտեսությունը կորոնավիրուսի պատճառած վնասներից պաշտպանելու գործը, ճկուն մարտավարությամբ նոր ու հավակնոտ ծրագրերով գործարարներին՝ բիզնեսը պահպանել օգնելու ծրագրերն, էկոնոմիկայի նախարարությունը, փաստացի, տապալել է, ինչը հիմնավորվում է մասնագիտական վերլուծությամբ ու փաստերով։

2020 թվականին Հայաստանի տնտեսությունը ավելի շատ է տուժել կորոնավիրուսով պայմանավորված սահմանափակումներից ու հետեանքներից, քան տարածաշրջանի մյուս երկրները։ Կառավարության տնտեսական բլոկի ներկայացուցիչները, սակայն, առ այսօր որևէ բացատրություն չեն ներկայացրել և նման ցուցանիշի պայմաններում անգամ շարունակել են բարձր պարգևավճարներ ստանալ։ 2020 թվականի պետական բյուջեի կատարողականից պարզ է դառնում, որ ճգնաժամի պայմաններում էկոնոմիկայի նախարարը՝ Տիգրան Խաչատրյանը, անգործության է մատնված եղել։ Կորոնավիրուսի հետևանքով առաջացած ճգնաժամը մեղմելու համար ամբողջ աշխարհում էկոնոմիկայի նախարարները մշակել և կյանքի են կոչել տնտեսությունը զարգացնող և խթանող ծրագրեր, ստանձնել լուրջ պատասխանատվություն. ոմանք հաջողել են, ուրիշները՝ ոչ։ Մինչդեռ Հայաստանի պարագայում էկոնոմիկայի նախարարն ուղղակի պատասխանատվությունից փախել է։

Որքան էլ տարօրինակ հնչի՝ 2020 թվականի ընթացքում էկոնոմիկայի նախարարությունն ավելի շատ զբաղված է եղել կորոնավիրուսով (COVID-19) վարակված անձանց մեկուսացման և կեցության հարցերով, քան բուն տնտեսությամբ։ Պետական բյուջեից անիմաստ ահռելի գումարներ ծախսվեցին այս ուղղությամբ, իսկ թե ինչ ազդեցություն ունեցավ այդ ամենը համավարակի տարածումը կանխելու կամ սահմանափակելու վրա, ոչ ոք չի կարող ասել։

Պաշտոնական հաշվետվության համաձայն՝ ճգնաժամի պայմաններում նախարարությունը ստանձնել է 11 միջոցառման պատասխանատվություն՝ փաստացի ծախսելով 7,8 մլրդ դրամ, այդ թվում՝ 4,5 մլրդ դրամ վարակվածների մեկուսացման համար։ Այսինքն՝ նախարարությանը հատկացված գումարների 57,6%-ը ծախսվել է հյուրանոցների և սննդի կազմակերպման վրա, իսկ բուն տնտեսությանն աջակցելուն ուղղված ծրագրերը հիմնականում թերակատարվել են։ Օրինակ՝ կորոնավիրուսի (COVID-19) տնտեսական հետևանքների չեզոքացման 25-րդ միջոցառման շրջանակում զբոսաշրջության ոլորտը սպասարկող տրանսպորտային ընկերությունների վարկային պարտավորությունների կատարմանն աջակցության ծրագիրը թերակատարվել է 85,5%-ով, այսինքն՝ գրեթե չի կատարվել, 24-րդ միջոցառման շրջանակում իրականացվող աջակցության ծրագիրը՝ 21,6%-ով և այլն։

Հաշվի առնելով, որ արցախյան վերջին պատերազմի արդյունքներով կորցրել ենք ցորենի դաշտերը, խիստ մտահոգիչ է, որ էկոնոմիկայի նախարարությունը ձախողել է անգամ աշնանացան ցորենի արտադրությունը խթանող ծրագրերը՝ մոռանալով ու անտեսելով պարենի ինքնաբավության ավելացման վերաբերյալ տված խոստումները։

Անշուշտ, հեշտ է տնտեսական անկումը բացատրել համաշխարհային ճգնաճամով, սակայն դրանով չի լուծվում հազարներով սնանկացող բիզնեսի հարցերը։ Անշուշտ, Հայաստանը կարող էր ավելի քիչ կորուստներով դուրս գալ ճգնաժամից. դրա համար անհրաժեշտ էր, որ կառավարության տնտեսական բլոկը զբաղվեր ոչ թե մարդկանց հյուրանոցներում տեղավորելու հարցերով, այլ նոր և հավակնոտ տնտեսական ծրագրեր իրականացնելով։

Արամ Աճեմյան