«Կոմերսանտ». Ինչո՞ւ էին Մոսկվայում հանդիպել Իլհամ Ալիևը, Նիկոլ Փաշինյանն ու Վլադիմիր Պուտինը

Հունվարի 11-ին Կրեմլում ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինը հանդիպել է Ադրբեջանի նախագահի եւ Հայաստանի վարչապետի հետ: «Կոմերսանտ»-ի հատուկ թղթակից Անդրեյ Կոլեսնիկովը ուշադրություն է դարձրել նրան, որ 4 ժամ տեւած բանակցությունների արդյունքում հայտարարություն է ստորագրվել, որը բանակցությունների սկզբում Նիկոլ Փաշինյանը մտադիր չէր ստորագրել:

Նույնիսկ առավոտյան վստահություն չկար, որ Հայաստանի վարչապետը Մոսկվա կժամանի: Նույնիսկ նրա անձնական պատրաստակամությունը որոշիչ փաստարկ չէր: Հայաստանից տեղեկություն ստացվեց, որ որոշ հայ էնտուզիաստներ մտադիր են խոչընդոտել նրա թռիչքին:

Չնայած դրան՝ ժամը 11:00-ին Հայաստանի վարչապետն ու Ադրբեջանի նախագահը Մոսկվա ժամանեցին:

Ինչպես հայտնի է, բոլոր նրանք, ովքեր պետք է անձամբ հանդիպեն Վլադիմիր Պուտինի հետ, պարտավոր են կարանտին անցնել, սակայն պարոն Փաշինյանի եւ Ալիեւի դեպքում իրավիճակն այլ էր:

ՌԴ նախագահի մամուլի խոսնակ Դմիտրի Պեսկովը հայտնել էր, որ ռուս բժիշկների խմբեր են մեկնել Փաշինյանի եւ Ալիեւի մոտ մոսկովյան հանդիպման նախաշեմին, սակայն հրաժարվել է պատասխանել՝ ինչու են մեկնել, ասելով, որ ինքն արձակուրդում է մինչեւ հունվարի 16-ը:

Դժվար չէ կռահել՝ ինչու: Քիչ հավանական է, որ ռուս մասնագետները կվստահեին հայ եւ ադրբեջանցի գործընկերներին եւ կորոնավիրուսի PHK եւ հակամարմինների հայտնաբերման անալիզների արդյունքներին: Նրանք պետք է սեփական անալիզները հանձնեին: Եվ արդյունքները, հավանաբար, նրանց բավարարել են:

ՀՀ վարչապետը եւ Ադրբեջանի նախագահը հանդիպել են Կրեմլի ներկայացուցչական կաբինետում եւ սեղմել ՌԴ նախագահի ձեռքը, սակայն միմյանց ձեռքը չեն սեղմել (դա իսկապես չափից դուրս կլիներ): Ակնհայտ էր, որ Իլհամ Ալիեւը՝ մոտենալով Վլադիմիր Պուտինին, ցանկանում էր սահմանափակվել ձեռքսեղմամբ, սակայն, տեսնելով, որ Վլադիմիր Պուտինը ձգվում է դեպի նրա կողմը, ուժեղ էնտուզիազմով գրկախառնվել է Ռուսաստանի նախագահի հետ: Նույնը տեղի է ունեցել նաեւ ՀՀ վարչապետի դեպքում, որ կաբինետ է մտել ավելի ուշ:

Ընդ որում, Ադրբեջանի նախագահը գլխով է արել նրան:

Ի պատասխան Նիկոլ Փաշինյանը եւս ողջունել է՝ չնայած ոչ ցուցադրաբար, ասես ինքն իր համար:

Երբ նրանք նստել են սեղանի շուրջ անվտանգ հեռավորության վրա, պարոն Փաշինյանին բերել են նրա պորտֆելը, որից նա հանել է թղթեր մինչ Վլադիմիր Պուտինի խոսքը՝ չիմանալով, որ ՌԴ նախագահի ողջույնի խոսքից հետո նրանք կմտնեն հարեւան սենյակ եւ ստիպված կլինի կրկին հավաքել պորտֆելը:

Իլհամ Ալիեւը որեւէ թուղթ իր մոտ չի ունեցել: Հավանաբար, դժվար չէր հիշել իր զավթած տարածքների անվանումները:

Նրա համար բանակցությունների նպատակը եւս մեկ անգամ իր հաղթանակը հիմնարար կերպով ֆիքսելն էր:

Թե որն էր Նիկոլ Փաշինյանի նպատակը, կարող էր պատմել միայն ինքը: Այցից առաջ նա այդ մասին, հավանաբար, պատմել է Հայաստանում իր աջակիցներին եւ հակառակորդներին, որ հայ առյուծներին ադրբեջանական գերությունից դուրս բերելու համար նա պատրաստ է հանդիպել նույնիսկ սատանայի հետ:

Ընդ որում, շատերն այդ փաստարկն ընդունել են որպես թույլ փորձ՝ արդարացնելու այդ սատանայի հետ հանդիպումը: Իրականում, ասում են, որ Նիկոլ Փաշինյանը պարզապես ի վիճակի չէ մերժելու Վլադիմիր Պուտինին:

Վլադիմիր Պուտինը հասկացրել է, որ մինչ այդ՝ նոյեմբերին, նա իր գործընկերներին հրավիրել է Մոսկվա՝ առաջարկելով այդ նույն հայտնի բանակցությունները.

«Մենք Ձեզ հետ միասին մշտական կապի մեջ ենք եղել, միասին փոխզիջումներ ենք փնտրել: Մեր ընդհանուր ջանքերի շնորհիվ նոյեմբերի 9-ին ստորագրվեց եռակողմ հայտարարությունը: Այդ փաստաթղթում, ինչպես հայտնի է, խոսքն առաջին հերթին մարտական գործողությունների լիարժեք դադարեցման, տարածաշրջան ռուս խաղաղապահներ ուղարկելու մասին է, եւ հատկապես կարեւոր է զինված բախումներից տուժած խաղաղ բնակչությանն օգնություն ցուցաբերելն ու նորմալ կյանքի վերադարձնելը»:

ՌԴ նախագահը պարզաբանել է, թե ինչով է ղեկավարվել այդ որոշիչ բանակցություններում.

«Այսօր կարելի է բավարարությամբ հաստատել, որ եռակողմ պայմանավորվածությունները հետեւողականորեն իրականացվում են:

Մեր համոզմամբ՝ դա անհրաժեշտ նախադրյալներ է ստեղծում արդար հիմքով հակամարտության լիաֆորմատ եւ երկարաժամկետ կարգավորման համար՝ ի շահ հայ եւ ադրբեջանցի ժողովուրդների»:

Այստեղ առանցքային բառակապակցություն է «արդար հիմքով»: Այսինքն՝ նա ղեկավարվել է արդարության մասին պատկերացումներով. 30 տարի առաջ գրավվածը պետք է հանձնվեր, իսկ ուրիշինը (այսինքն՝ Լեռնային Ղարաբաղը, որը, կարծես, խնդրում է հայտնվելու լավ ձեռքերում) այս անգամ վերցնել պետք չէր, որպեսզի 30 տարի անց ստիպված չլինեն վերադարձնել:

«Լեռնային Ղարաբաղում շփման գծում եւ Լաչինի միջանցքի երկայնքով հրադադարի պահպանման վերահսկման համար հայկական եւ ադրբեջանական կողմերի խնդրանքով ռուսական խաղաղապահ զորախումբ է տեղակայվել: Հրադադարի ռեժիմի պահպանման վերահսկման արդյունավետ համակարգ է ստեղծվել: Ռուս խաղաղապահների պատասխանատվության գոտում 23 դիտակետ կա, իսկ չորս լրացուցիչ դիրքեր պատասխանատու են միջանցքի երկայնքով երթեւեկության անվտանգության համար: Այժմ իրավիճակը տարածաշրջանում հանգիստ է: «Մենք շատ բան ենք անում ներքին տեղահանված անձանց եւ փախստականների անվտանգ վերադարձի համար: Նոյեմբերի 14-ից մինչ օրս ավելի քան 48 հազար մարդ արդեն վերադարձել է Ղարաբաղ: Ռուսաստանի միջնորդությամբ իրականացվել է գերիների եւ զոհվածների մարմինների փոխանակում»,-շարունակել է ՌԴ նախագահը:

Վերջին արտահայտությունը կարելի էր մեկնաբանել այնպես, որ ըստ ռուսական կողմի` փոխանակումն ավարտվել է:

«Կարծում եմ, որ այսօր կարեւոր կլիներ առաջին հերթին նախանշել կարգավորման առանցքային ոլորտների հետ կապված հետագա քայլերը, որոնք նախանշված են նախորդ տարվա նոյեմբերի 9-ի համատեղ հայտարարությունում: Ես նկատի ունեմ Ռուսաստանի խաղաղապահ զորախմբի գործունեության, սահմանազատման գծերի հստակեցման, հումանիտար խնդիրների լուծման, մշակութային ժառանգության օբյեկտների պաշտպանության հետ կապված հարցերը»,-ասել է Պուտինը:

Այսինքն, հաստատելով օրակարգը, նա ռազմագերիների փոխանակման մասին ոչինչ չի ասել: