Գրի և փողի բացակայությունը հանգեցրել է քաղաքակրթությունների ոչնչացմանը. գիտնականներ

Վաշինգտոն նահանգի համալսարանից հնագետները զարմանալի հայտնագործություն են կատարել: Պարզվում է՝ փող և գիր չունեցող քաղաքակրթությունները ուղղակի չեն կարողացել զարգանալ, ինչը հանգեցրել է դրանց անհետացմանը, հայտնում է Nature Communications-ը:

Մարդկային հասարակության աճի և զարգացման համար, ինչպես հիմա, այնպես էլ հեռավոր ժամանակներում անչափ կարևոր էր ստացած տեղեկությունների պահպանումն ու մշակումը: «Չնայած ձևավորված կարծիքին, որ քաղաքակրթությունների բարեկեցությունը ամբողջությամբ կախված է ռազմական տեխնոլոգիաներից և ռեսուրսների առատությունից, տեղեկությունները գրառելու ունակությունը, ինչպես նաև մետաղադրամներ հատելը կարևոր նշանակություն ունի մեր նախնիների սոցիալ-քաղաքական զարգացման մեջ»,- հայտարարել են հետազոտողները:

Սանտա Ֆե ինստիտուտի մասնագետները՝ հնագետ Թիմ Քոլերի ղեկավարությամբ ուսումնասիրել են նեոլիթից մինչև մեր ժամանակները մարդկային պոպուլյացիայի զարգացման վրա տեղեկատվական տեխնոլոգիաների ազդեցությունը: Գիտական վերլուծություն կատարելիս ուսումնասիրվել են մարդու գոյության ավելի քան 10 հազար տարվա պատմական և հնագիտական արտեֆակտները:

Անցկացված վերլուծությունը ցույց է տվել, որ հասարակության ձևավորման սկզբնական փուլում նրա զարգացման հիմնական ուժն էր բնակչության թվաքանակի աճը: Գիտնականների տվյալներով՝ բնակչության հետագա աճին նպաստել է գրի միջոցով տեղեկությունների փոխանցման միջոցի գյուտը, ինչպես նաև փող պատրաստելը:

«Մեր անցկացրած հետազոտությունները ցույց են տվել, որ հասարակության զարգացումը կարող էր լինել միայն գրի և փողի կիրառմամբ: Հասարակության մեջ այս համակարգերը որքան շատ են օգտագործվել, այնքան շատ են հայտնվել պատմության մեծ կայսրությունները: Հնագույն քաղաքակրթությունների բախումը տեղեկատվական նեղ վայրի հետ, որը մենք անվանում ենք մասշտաբի շեմ, հանգեցրել է Հին և Նոր աշխարհների մարդկային հասարակությունների միջև տեխնոլոգիական խզման: Դրա օրինակ կարող են ծառայել Հին Ամերիկայի քաղաքակրթությունները, որոնցից միայն քչերին է հաջողվել անցնել մասշտաբի շեմը: Դա տեղի է ունեցել ձիերի, եզների և այլ կենդանիների շնորհիվ, որոնք կարողացել են մարդկանց կյանքը հեշտացնել, դրանով ապահովել այն ավելցուկի առկայությունը, ինչը նպաստել է առևտրա-տնտեսական հարաբերությունների հետագա զարգացմանը: Այս ամենն էլ նպաստել է Եվրոպայի և Ասիայի կայսրությունների ընդարձակմանը»,- պարզաբանել են փորձագետները: