Նախնական տվյալներով որեւէ հայտարարություն անելը ժամանակավրեպ է.Սուրեն Պարսյան

ԱՄՀ ցուցանիշները  2019 թվականի համար նախնական են, քանի որ դեկտեմբերի տվյալները դեռ հստակ չեն։  Դրանք կճշգրտվեն հաջորդ ամիսներին եւ տարեկան ցուցանիշները վերջնական կունենանք հունիսին։ Այս մասին NEWS.am-ի հետ զրույցում ասել է ՀՅԴ Բյուրոյի տնտեսական հետազոտությունների գրասենյակի պատասխանատու  Սուրեն Պարսյանը։ «Այդ նախնական տվյալներով որեւէ հայտարարություն անելը ժամանակավրեպ է։ Եվ երկրորդը՝ այդ ցուցանիշները հաշվարկելիս Վրաստանի դեպքում հաշվի չի առնվել մեթոդաբանական 7 տոկոսի հավելաճը, որը Հայաստանի դեպքում կա, եւ եթե դա հաշվի առնվի, ապա Վրաստանը նույն այդ ցուցանիշներով առաջ կանցնի»։

Ըստ Ս.Պարսյանի՝  մեկ շնչին ընկնող ՀՆԱ-ի տվյալն այնքան էլ  էական ցուցանիշ չէ,  հայ սպառողը  կամ բիզնեսմենը հետաքրքրված չեն դրանով, նրանց հետաքրքրում է կենսամակարդակը, գնողունակությունը, քանի որ նույն Վրաստանում 100 դոլարով ավելի շատ ապրանք եւ ծառայություն կարող ես ձեռք բերել, քան Հայաստանում. «Մեր հիմնական խնդիրը մարդկանց գնողունակության ապահովումն է, ոչ թե այս կամ այն երկրից առաջ անցնելը։ Բացի այդ եթե ներդրողը որոշում է այս կամ այն երկրում  ներդում անել, հաշի է առնում տվյալ  երկրի ներդրումային միջավայրը, հարկային օրենսդրությունը, քաղաքական կայունությունը եւ այլ բազմաթիվ գործոններ, եւ շատ հետո նոր կարող է ուշադրություն դարձնում մեկ շնչին ընկնող ՀՆԱ մեծության վրա»։

Տնտեսագետի խոսքով՝   Վրաստանի տնտեսությունը դիվերսիֆիկացված է, ունի բավականին հզոր ենթակառուցվածքներ եւ, բացի այդ, նաեւ ներդրումային մեծ հոսքեր. «2019-ի ընթացքում Վրաստանում կատարվել  են շուրջ 1.2 միլիարդ դոլարի ներդրումներ, մի քանի անգամ ավելի, քան Հայաստանում։ Չնայած մենք էլ ունենք ներդրումների աճ, բայց  ի  հաշիվ պետական ներդրումների, պետական ենթակառուցվածքային ծրագրերի։  Պետք է նկատել, որ մեզ մոտ հանքարդյունաբերությունը դարձյալ  մեծ տեսակարար կշիռ ունի, մեր ՀՆԱ-ի մեջ՝   մոտ 3-4 տոկոս, բայց այն արտահանման մոտ մեկ քառորդն է եւ մեծ ազդեցություն է թողնում մեր տնտեսության վրա։ 2019-ին մետաղների գները բավականին բարձր էին միջազգային շուկայում եւ դա նպաստեց, որ Հայաստանն ունենա տնտեսական աճ»։

2020 թվականի համար կառավարությունը պետական բյուջեով նախանշել է 4.9 տոկոս տնտեսական կամ ՀՆԱ աճ, որը 7.5 տոկոսից բավականին ցածր է, ասել է Պարսյանը։  «Եթե կարծում էին, որ 2020 թվականին կարող են նման ցուցանիշ ապահովել, ապա կարող էին  ներառել  պետական բյուջեում, սակայն չեն արել, կարծում եմ այն պատճառով, որ ռիսկային էր։ Նրանք 4.9 տոկոս տնտեսական աճը կարող են հանգիստ ապահովել միայն ստվերի կրճատման հաշվին։ Պատահական չէ, որ ՊԵԿ նախագահի տեղակալը հայտարարեց, որ ունենք 20-23 տոկոսի չափով ստվեր եւ մի մասն այդ ստվերից հանելով կարող են ապահովել այս տարվա ՀՆԱ աճը։ 2020-ի ընթացքում մեր հիմնական մարտահրավերներից մեկը լինելու է եկամուտների հավաքագրումը։ Մենք չենք ունենալու ավտոմեքենաների մեծ հոսք, չենք ունենալու նաեւ ստվերի մեծ բացահայտումներ եւ սրա արդյունքում լուրջ խնդիր է լինելու պետական բյուջեի հավաքագրումը։ Այս մասով պետական բյուջեն պետք է մտածի այլընտրանքային աղբյուրներ եւ դրա լուծումը կարծես թե կա, ինչը նախանշվում է պետական բյուջեով, դա 4,5 տոկոսի գնաճն է լինելու։ Եվ եթե դա տեղի ունենա ի հաշիվ առաջին անհրաժեշտության ապրանքների թանկացման, ապա մեր կենսամակարդակը կտրուկ կնվազի։ Չի փրկի նաեւ այն հանգամանքը, որ 2020 թվականի հունվարի 1-ից 8 տոկոսով բարձրացվել են կենսաթոշակները, 20 տոկոսով բարձրացվել է նվազագույն աշխատավարձը, քանի որ մարդիկ բարձրացող աշխատավարձով ավելի քիչ ապրանքներ եւ ծառայություններ ձեռք կբերեն։ Սա լուրջ խնդիր է եւ սրա հետ կապված կառավարությունը մեծ անելիքներ ունի։ Ցավոք՝ այդ ծրագրերը չկան։ 2020-ի ընթացքում մենք կառավարման արդյունավետության խնդիր ենք ունենալու։  Կառավարությունը պետք է ստեղծի այդ ինտիտուցիոնալ  մեխանիզմները, որոնք թույլ  կտան լայնածավալ ծրագրեր իրականացնել։ Մենք չունենք այդ ենթակառուցվածքները, մեխանիզմները, չունենք այդ թիմը, որը կարող է հեղափոխական ծրագրեր իրականացնել։ Պատահական չէ, որ նույն ԱՄՀ-ն 2020 թվականի համար Հայաստանի տնտեսական աճը բավականին համեստ է գնահատել՝ 5.1, եւ ոչ  7.5 տոկոս, ինչպես հիմա՝  հաշվի առնելով, որ կառավարությունը չի մշակել 2020, 21 եւ հաջորդ տարիների համար տնտեսական աճ ապահովող ծրագրեր»։