Կա՞ արդյոք «հրաշք զենք», որը կվճռի պատերազմի ելքը

Ադրբեջանում նոյեմբերի 12-ին հերթական լայնածավալ զորավարժություններն են մեկնարկել։ Այս տեղեկությունը հաղորդել է Ադրբեջանի պաշտպանության նախարարությունը՝ չհայտնելով, թե կոնկրետ քանի՞ զինծառայող և ի՞նչ քանակությամբ զինտեխնիկա է դրանցում ներգրավված լինելու։

Սրանք օպերատիվ վարժանքներ են, որոնք ընթանալու են երեք փուլով։ Դրանց հայտարարվող նպատակներից են՝ շտաբերի և ղեկավարման մարմինների պատրաստության, ինչպես նաև հարձակողական գործողություններում համազորային միավորումների, ռազմաօդային, ռազմածովային, հրթիռահրետանային և հատուկ նշանակության ուժերի միջև համագործակցության բարելավումը:

Սա թվով 5-րդ խոշոր զորավարժությունն է, որն այս տարի անցկացվում է Ադրբեջանական Հանրապետության տարածքում։ Դրանցից առնվազն 2-ը եղել են թուրք-ադրբեջանական համատեղ զորավարժություններ (մայիսի 1-3-ը՝ «Մուստաֆա Քեմալ Աթաթուրք 2019» և Նախիջևանում, հունիսի 7-11-ը՝ «Անխախտ եղբայրություն 2019» խորագրով զորավարժությունները)։

Վերջին խոշոր զորավարժությունները Հայաստանի արևելյան հարևանի տարածքում տեղի են ունեցել սեպտեմբերի կեսերին։ Այն ժամանակ ուսումնական վարժանքներին մասնակցել է մոտ 10 հազար զինծառայող, գործարկվել է 100 միավոր տանկ և զրահատեխնիկա, 120 միավոր հրթիռահրետանային տարբեր տրամաչափի համակարգեր, համազարկային կրակի ռեակտիվ համակարգեր և ականանետեր, մարտական ուղղաթիռներ, ինքնաթիռներ և անօդաչու թռչող սարքեր (ԱԹՍ)։

Ադրբեջանական զինուժի թե՛ նախորդ և թե՛ այս նոր զորավարժությունները, հասկանալի պատճառներով, չեն կարող անտեսվել մեր երկրում, հատկապես ռազմական շրջանակների և մեդիափորձագիտական հանրության կողմից, քանի որ նմանատիպ միջոցառումները, հատկապես պատերազմող երկրների պարագայում, որոշակի ինդիկատոր են և կարող են ինչ-որ բաներ հուշել տվյալ երկրի թե՛ ռազմական ներուժի և թե՛ ռազմաքաղաքական հնարավոր ծրագրերի մասին։

Թեմայի շուրջ «Առաջին լրատվական»-ը զրուցել է ռուսաստանյան «Նոր պաշտպանական պատվեր. ռազմավարություններ» ամսագրի գլխավոր խմբագիր, Լոնդոնի Jane’s Intelligence պաշտպանության և անվտանգության հարցերի վերլուծական կենտրոնի թղթակից, ռազմական մեկնաբան Լեոնիդ Ներսիսյանի հետ։

– Լեոնիդ, ի՞նչ զորավարժություններ են սրանք, ինչո՞վ են առանձնահատուկ և որքանո՞վ կարող են կապված լինել այսօրվա ռազմաքաղաքական իրավիճակի հետ Լեռնային Ղարաբաղի շուրջ և ընդհանրապես տարածաշրջանում։

– Խոսքը բավական խոշոր օպերատիվ զորավարժությունների մասին է, որոնց ներգրավված են լինելու ինչպես ավիացիայի, այնպես էլ ցամաքային զորքեր։ Սակայն տեղեկությունները շատ աղքատիկ են, և վարժանքներին մասնակցող զորքերի ճշգրիտ թիվն առայժմ չի հայտարարվել։ Բայց ամեն դեպքում հայտնի է, որ սրանք ծրագրված զորավարժություններ էին, այսինքն՝ ճիշտ չի լինի դրանք ուղղակիորեն կապել աշխարհաքաղաքականության հետ։ Այս միջոցառումն անակնկալ չէր։

– Իսկ նման զորավարժություններին պե՞տք է ընդհանրապես ուշադիր լինել Հայաստանում։

– Բնականաբար, պետք է միշտ զգոն լինել և հետևել ինչպես այս, այնպես էլ բոլոր զորավարժություններին բոլոր հնարավոր միջոցներով, բայց չարժե դրանցից ինչ-որ առանձնահատուկ եզրակացություններ անել կամ առավել ևս խուճապի մատնվել, քանի որ Ադրբեջանը, ինչպես և Հայաստանը, մեկ տարվա ընթացքում բազմաթիվ զորավարժություններ է անցկացնում։ Դրանց մեծ մասը պլանային զորավարժություններ են, դրա համար նման վարժանքներն արդեն սովորական են դարձել։

– Իսկ ինչո՞ւ այս անգամ ավելի կոնկրետ տեղեկություններ չեն հաղորդել զորքի և զինտեխնիկայի քանակի մասին։

– Այո, առայժմ ես ճշգրիտ թվեր չեմ հանդիպել։ Կար 2-3 տեսանյութ, որոնցում երևում էին Մի-35 ուղղաթիռներ, Սու-25 գրոհիչներ։ Կա մի տեսանյութ, որում երևում է, թե ինչպես է Նախիջևանում տեղակայված զորամասերից մեկը մարտական պատրաստության վիճակի բերվում։ Այդքանը։ Առայժմ տեղեկությունները շատ քիչ են։ Միգուցե զորավարժությունների ավարտից հետո ինչ-որ ամփոփիչ նյութ կհրապարակվի։

– Վերջին շրջանում Երևանն ու Բաքուն պարբերաբար փոխանակվում են բավական սուր հայտարարություններով, և փորձագետներն այս համատեքստում փորձում են հասկանալ Ադրբեջանի մտադրությունները՝ ունի՞ արդյոք ադրբեջանական կողմը լուրջ ծրագրեր՝ մոտ ապագայում դիմելու ռազմական նոր ագրեսիայի։ Ի՞նչ կարծիք ունեք այս հարցի վերաբերյալ։

– Ես կարծում եմ, որ գլոբալ առումով այս հարցում լուրջ փոփոխություններ չեն եղել՝ բացառությամբ 2016 թ․ ապրիլին տեղի ունեցած իրադարձությունների, որոնք լուրջ հաջողություն չբերեցին հարձակվող կողմին։ Եվ բացի այդ, Հայաստանն է վերջին տարիներին որոշակիորեն ավելացրել սպառազինության ձեռքբերման ծավալները։ Այս առումով ուժերի հարաբերակցության մեջ դրական փոփոխություն է եղել Հայաստանի օգտին։

Առավել մանրամասն՝ սկզբնաղբյուր հոդվածում: