Ընտանիքն ու բիզնես-էլիտան դժգոհ են Սաուդյան Արաբիայի թագաժառանգ արքայազնից
Իշխող ընտանիքի ու բիզնեսի էլիտաները պատմության մեջ թագավորության ենթակառուցվածքներ վրա սեպտեմբերին կատարված խոշորագույն գրոհներից հետո դժգոհ են Սաուդյան Արաբիայի թագաժառանգ արքայազն Մուհամմեդ բեն Սալմանից։
Reuters-ը, հղում կատարելով արտասահմանյան բարձրաստիճան դիվանագետին եւ հինգ աղբյուրներին, հայտնում է, որ այդ գրոհն անհանգստություն է առաջացրել իշխող Ալ Սաուդների ընտանիքի մի քանի կարեւոր ճյուղերում՝ կապված արքայազնի կողմից աշխարհում նավթի խոշորագույն արտահանողի պաշտպանության եւ ղեկավարման հետ։ Ալ Սաուդների ընտանիքն ունի 10 000 անդամ։
Աղբյուրների խոսքերով, այդ գրոհը նաեւ առաջացրել է էլիտար շրջանակների ներկայացուցիչների դժգոհությունը։ Նրանք կարծում են, որ արքայազնը, որ Արեւմուտքում հայտնի է որպես ՄԲՍ, ձգտում է իշխանության չափազանց խիստ վերահսկողության։ Նրանցից ոմանք ասել են, թե դժգոհ են նաեւ նրանից, որ արքայազնը Իրանի հանդեպ չափազանց ագրեսիվ դիրքորոշում է դրսեւորում։
Այնուամենայնի, թագաժառանգ արքայազնը կայուն կողմնակիցներ ունի։ Նրա հանդեպ համակրանք տածող շրջանակներից աղբյուրը ասել է․ «Վերջին իրադարձությունները նրա վրա անձամբ են ազդել, քանի որ նա փորձում է դադարեցնել տարածաշրջանում իրանական էքսպանսիան»։
Մեկ ուրիշ բարձրաստիճան դիվանագետ ասել է, թե հասարակ սաուդցիները նախկինի պես ուզում են միավորվել Մուհամմեդի, որպես ուժեղ, հաստատակամ եւ դինամիկ առաջնորդի շուրջը։
Մուհամմեդ բեն Սալմանը ամերիկյան CBS հեռուստաալիքին տված հարցազրույցում հայտարարել էր, թե Սաուդյան Արաբիան պաշտպանելը բարդ է՝ թագավորության մեծ չափերի եւ այն բազմաթիվ սպառնալիքների պատճառով, որի հետ երկիրը բախվում է։ Նա նաեւ Իրանին զսպելու «վճռական եւ ամուր» գլոբալ գործողությունների կոչ է արել, սակայն նշել է, որ «խաղաղ լուծումն» իր համար ավելի գերադասելի է, քան պատերազմականը։
Դրված է աշխարհում նավթի խոշորագույն արտահանողի եւ Մերձավոր Արեւելքում ԱՄՆ-ի կարեւոր դաշնակցի քաղաքական կայունության հարցը։ Թագաժառանգ արքայազնը երկրի փաստացի կառավարիչն է։ Նա երդվել է թագավորությունը վերածել ժամանակակից պետության։
34-ամյա թագաժառանգ արքայազնը, որը վայելում է երտասարդ սաուդցիների համակրանքը, երկրում սիրելի է այն բանի համար, որ նվազեցրել է սոցիալական սահմանափակումները պահպանողական մուսուլմանական թագավորությունում, կանանց ավելի շատ իրավունքներ է տվել եւ խոստացել է դիվերսիֆիկացնել երկրի տնտեսությունը, որը նավթից է կախված։ Սակայն ԶԼՄ-ների վրա պետական վերահսկողությունը եւ այլախոհության ճնշումը թագավորությունում դժվարացնում են երկրի ներսում իրական էնտուզիազմի մակարդակի չափումը։
Սեպտեմբերի 14-ին նավթային հսկա Saudi Aramco-ի երկու գործարանների վրա հարձակումը կիսով չափ կրճատեց թագավորությունում նավթարդյունահանումը, որը կազմում է համաշխարհային արդյունահանման 5 տոկոսը։ Սաուդյան Արաբիան եւ ԱՄՆ-ը հայտարարել են, որ դրա պատասխանատվությունն Իրանն է կրում։ Իրանցի պաշտոնյաները կտրականապես հերքում են դա։
«Նրա մոտ նվազում է երկիրը պաշտպանելու իր ունակությունների հանդեպ վստահությունը, եւ դա նրա քաղաքականության հետեւանքն է»,- ասել է Սաուդյան Արաբիայի եւ Պարսից ծոցի հարցերով մասնագետ Նիլ Քիլիամը։ Արքայազնը համակարգում է արտաքին քաղաքականությունը, անվտանգության եւ պաշտպանության քաղաքականությունը։
Արքայազնը CBS-ին տված հարցազրույցում հերքել է, թե ինքն է տվել լրագրող Ջամալ Խաշոգջիի սպանության հրամանը՝ հավելելով, որ «լիակատար պատասխանատվություն է կրում» դրահամար՝ որպես թագավորության առաջնորդ։ Սակայն այդ սպանությունը էականորեն գցել է նրա միջազգային վարկանիշը։
Սաուդյան որոշ քննադատներ ասում են, թե Իրանի հանդեպ ագրեսիվ արտաքին քաղաքականությունը եւ Եմենում պատերազմը թագավորությունը հարձակումների թիրախ են դարձրել։ Նրանք նաեւ հիասթափված են, որ արքայազնը չկարողացավ կանխել նավթային ընկերությունների վրա գրոհը, թեեւ պաշտպանության վրա միլիարդավոր դոլարներ է ծախսում
Լուրեր Հայաստանից - NEWS.am