Ի՞նչ է կատարվում անշարժ գույքի շուկայում. Մեկնաբանում են փորձագետները
Քաղաքական փոփոխությունը չէր կարող իր ազդեցությունը չթողել տնտեսության, եւ, մասնավորապես, անշարժ գույքի շուկայի վրա։ Այս մասին այսօր՝ հուլիսի 8-ին, լրագրողների հետ հանդիպմանը ասաց «Ակցեռն» անշարժ գույքի գործակալության տնօրեն Հակոբ Բաղդասարյանը։
«2018 թվականի փոփոխություններից հետո միջինացված կարգով մոտ 10 տոկոսով անշարժ գույքը թանկացավ, բայց պահանջարկն ավելի բարձր էր, քան 10 տոկոսի հարաբերակցությունը, ակտիվության ցուցանիշը 30-40 տոկոս էր, սակայն 30 տոկոս թանկացում չֆիքսվեց, որովհետեւ ակտիվության ցուցանիշն այլ բան է, գույքի վերջնական ձեռքբերումն՝ ուրիշ։ Ռիսկեր կար, սպասողական դիրքորոշում կար որոշակիորեն»,–նշեց նա։
Փորձագետի խոսքով՝ անշարժ գույքի շուկայում ակտիվության ցուցանիշը 2018 թվականի համեմատ այս տարի կարող է զիջել, քանի որ նույն հարկային օրենսդրության փոփոխությունները 6 ամսով ուշացած էին. «Խելացի քայլ կատարելը մի բան է, ճիշտ ժամանակին կատարելը մեկ այլ։ Հարկային փոփոխություններն այնպես չէ, որ բոլոր հարցերի լուծումները կարող է տալ, բայց մտածված քայլ էր, քանի որ փոքր ու միջին բիզնեսի մասով որոշակիորեն հավասարակշռված վիճակ կարող էր ստեղծել։ Եկամտահարկի համահարթեցումը եւս դրական քայլ էր, քանի որ բարձր աշխատավարձ ստացողների հետ կապված լրացուցիչ ֆինանսական ռեսուրսներ են մնում կառավարելու»։
Հակոբ Բաղդասարյանը հիփոթեքային շուկայի ակտիվացման առումով դրական համարեց եկամտահարկի հետվերադարձելիությունը, որը որդեգրվել է նախորդ կառավարության օրոք եւ պահպանվել նաեւ ներկա կառավարության կողմից։
Նա, սակայն, գույքահարկի բարձրացումը բացասական է համարում. «Մեր ամենակարեւոր խնդիրն այն է, որ պետական պաշտոնյայի պատասխանատվության ինստիտուտ ձեւավորված չէ։ Օրինակ՝ հիմար օրենսդրական նախաձեռնություն են բերում օրակարգ, հետո հետ են քաշվում, ասում են՝ սա չանցավ։ Գույքահարկի մասով նվազագույն սպառողական զամբյուղը կանոնակարգված չէ, փոխկապակցված չէ տուգանքների չափի, թոշակների բարձրացման հետ»։
Հակոբ Բաղդասարյանը շեշտում է՝ նվազագույն սպառողական զամբյուղին համարժեք աշխատավարձ ստացողները պետք է եկամտահարկ չվճարեն, հակառակ դեպքում նրանք ծայրահեղ աղքատ են համարվում, եթե նվազագույն սպառողական զամբյուղից ցածր աշխատավարձ են ստանում եւ պետությունը պետք է նրանց փոխհատուցի որպես ծայրահեղ աղքատ, իսկ եթե չի փոխհատուցում, պետք է չգանձվի։
«Գույքահարկի բարձրացումը միայն հավելյալ միջոցներ ստեղծելու համար սխալ է, գույքահարկի բարձրացումը պետք է լինի, երբ վարձակալության համար հերթ է»,–նշեց նա։
Գործատուների հանրապետական միության նախագահ Գագիկ Մակարյանը հիփոթեքային վարկավորման առումով խոչընդոտող հանգամանք է համարում մաքուր 250 դրամ աշխատավարձը. «Մաքուր 250 դրամ աշխատավարձը կազմում է առնվազն 320 հազար դրամ աշխատավարձ, իսկ երիտասարդների մեծ մասը այդպիսի աշխատավարձ չի ստանում Հայաստանում։ Իհարկե նվազագույն աշխատավարձի բարձրացումը կարող է շեմերի վրա որոշակիորեն ազդել, որ շեմերը փոփոխվեն, բայց 250-ի մասով էական փոփոխություն չի կրի։ Այսինքն՝ անշարժ գույքի շուկայի աշխուժացման կարեւոր գործոններից մեկը կարող է լինել հիփոթեքային վարկավորումը եւ այստեղ տոկոսադրույքներն այդքան էլ սպասարկող չեն»։
Փորձագետը նշեց՝ պետությունը պետք է գնա եկամտաբերության բարձրացման այլ ճանապարհով, իսկ այդ ճանապարհը տնտեսության զարգացումն է, ձեռնարկությունների եկամտաբերության բարձրացումն է, որը կբերի աշխատավարձերի բարձրացման, կխթանի ներդրումների բարձրացման. «Ներդրողների սպասարկման միացյալ մեխանիզմներ, միասնական համակարգ չկա, մի տեղ մի տեղեկանք է, մի այլ տեղ այլ»։
Նա շեշտեց՝ պաշտոնյաներն իրենց իներցիաների մեջ են ժամանակը փողի վերածելու գործընթացում եւ արդյունքում այդ գործընթացը շատ դանդաղ է առաջ գնում։
Գագիկ Մակարյանի խոսքով՝ դիմել են վարչապետին, որ ներդրումների հարցը վերցնի իր հսկողության տակ, նաեւ ստեղծվի մեկ պատուհանի սկզբունք կամ միասնական ռեեստրի ձեւավորման հարց դրվի։
Խոսելով գույքահարկի մասին նա նկատեց ՝ գույքահարկը գնում է տեղական ինքնակառավարման մարմիններին, եւ ենթադրել, որ գույքահարկի բարձրացումը պետք է հանգեցնի նրանց աշխատանքի արդյունավետության բարձրացմանը, միանշանակ չէ. «Որպես, օրինակ, Երեւանի քաղաքապետարանի ուռճացված համակարգն է, նույնն էլ այլ համայնքներում է։ Այսինքն լրացուցիչ միջոցների ուղղումը ծառայությունների որակի բարձացման կամ համայնքների զարգացմանը ուղղելը լավ կլիներ, բայց պետք է վստահություն եւ գործիքակազմ նկատեինք»։
Փորձագետը շեշտեց՝ իր համար այդքան կարեւոր չէ տնտեսության ակտիվության ցուցանիշները, որքան կարեւոր է անհրաժեշտ բարեփոխումների նախաձեռնումը, որը մի քանի տարի անց լուրջ փոփոխությունների կբերի։