Ալիևի ցուցադրական դատավարությունները կրկնում են ընդդիմությանը ճնշելու Ստալինի մարտավարությունը. Լուիս Մորենո Օկամպո

Միջազգային քրեական դատարանի նախկին գլխավոր դատախազ Լուիս Մորենո Օկամպոն անդրադարձել է Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի ռեժիմի կողմից կազմակերպված ցուցադրական դատավարություններին՝ համեմատելով դրանք Ստալինի 1930-ականների մարտավարության հետ։ Իր պաշտոնական կայքում հրապարակված հոդվածում Օկամպոն ընդգծել է, որ հունվարի 17-ին Բաքվում սկսվող քրեական դատավարությունները ընդդեմ Լեռնային Ղարաբաղի նախկին բարձրաստիճան պաշտոնյաների արդեն իսկ կանխորոշված են։ Դրանք Ալիևի վարչակարգի կողմից օգտագործվում են Լեռնային Ղարաբաղի հայերին ճնշելու և Ադրբեջանի բռնապետական իշխանությունը պահպանելու համար։

«Արմենպրես»-ը ներկայացնում է հոդվածի թարգմանությունը։

«Ադրբեջանի նախագահ Ալիևն իր թշնամիներին վերացնելու համար օգտագործում է Ստալինյան մարտավարությունը, ցուցադրական դատարանները: 1930-ականներին Ստալինը խոշտանգեց, ստիպեց ճանաչել և մահապատժի ենթարկեց իր հին ընկերներին ՝ բոլշևիկներին, առանցքային գեներալներին և գաղտնի ոստիկանության գործակալներին: Լրատվամիջոցները չկարողացան բացահայտել, որ դատարանները քողարկում էին ստալինյան ավտոկրատ ռեժիմը թաքցնելու համար: 1938 թվականին The New York Times-ի թղթակից Հարոլդ Դենին դատավարությունները համարել է արդարադատության իրական ջանքեր՝ ողբերգականորեն հավանություն տալով Ստալինի քարոզչությանը:

Հունվարի 17-ին Ադրբեջանը քրեական դատավարություններ է սկսելու Լեռնային Ղարաբաղի հայերի, այդ թվում՝ նախկին նախագահների և քաղաքացիական անձանց նկատմամբ, այդ թվում նախկին պետնախարար Ռուբեն Վարդանյանի առանձին դատավարությունը։ Նրանք արդեն դատապարտված են։ Ադրբեջանի կեղծ մեղադրանքները քողարկում են Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդի, այդ թվում ՝ բանտարկյալների դեմ կատարված հանցագործությունները: Նրանց ազատազրկումը 120 000 հայերի ուղերձն է ՝ չվերադառնալ Լեռնային Ղարաբաղի իրենց հայրենի հողը: Նրանք բոլորը սովամահ են եղել 2023 թվականի ապրիլից և վերադարձել 2023 թվականի սեպտեմբերյան հարձակման ժամանակ՝ պայմաններ ստեղծելով էթնիկ խմբին որպես այդպիսին ոչնչացնելու և լուրջ հոգեկան վնաս պատճառելու՝ Ցեղասպանության կոնվենցիայի 2-րդ հոդվածի «c» և «b» հոդվածով ցեղասպանություն իրականացնելու երկու նյութական ձևեր:

Ադրբեջանի խորհրդարանը հստակ արտահայտել է իր մտադրությունները՝ ջատագովելով հայերին որպես ազգ ջնջելու և հռչակելով նրա տարածքը որպես «Արևմտյան Ադրբեջան»:

Եթե Ալիեւը ցեղասպան մտադրություններ ուներ, ապա Լեռնային Ղարաբաղում «էթնիկ զտումը» պետք է համարել ցեղասպանություն, այլապես դա հանցագործություն է մարդկության դեմ՝ հալածում, բռնի տեղահանում և տեղահանում։

Բացի այդ, հարյուրավոր ադրբեջանցի այլախոհներ անազատության մեջ են գտնվում Ալիևի ռեժիմի օրոք, և նրանք արդար դատաքննության ոչ մի հնարավորություն չունեն: 2025 թվականի հունվարի 6-ին Ադրբեջանում քրեական գործընթաց է սկսվել Ֆրանսիայի քաղաքացի Մարտին Ռայանի դեմ, ինչը երկու երկրների միջև լարվածություն է առաջացրել։ Ռայանը մեղադրվում է Թուրքիայի և Պակիստանի հետ Ադրբեջանի ռազմական համագործակցության մասին գաղտնի տեղեկություններ հավաքելու, ինչպես նաև ֆրանսիական հետախուզության հետ համագործակցության համար ֆրանսախոս ադրբեջանցիներին հավաքագրելու հարցում օգնություն ցուցաբերելու մեջ: Ադրբեջանցի դատախազները պնդում են, որ նա նաև նպաստել է ֆրանսիական հետախուզության և Ադրբեջանի քաղաքացի Ազադ Մամեդլիի միջև շփմանը, որը նույնպես դատարանում է գտնվում պետական դավաճանության մեղադրանքով: Այլախոհների կամ Ֆրանսիայի քաղաքացիների հետապնդումները կարելի է բնութագրել որպես համակարգային հարձակում քաղաքացիական բնակչության վրա, հետևաբար՝ որպես մարդկության դեմ ուղղված հանցագործություններ: 

Քանի որ հետապնդումը քողարկում է, բռնապետությունը չէր կարող արդար դատավարություն առաջարկել։ 

Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանի (ՄԻԵԴ), ԱՄՆ Պետդեպարտամենտի, Amnesty International-ի, Human Rights Watch-ի և Freedom House-ի անկախ զեկույցները բոլորն էլ միակարծիք են, որ Ադրբեջանը չունի անկախ դատական ​​համակարգ: 

2021 թվականին դատական ​​անկախության հազվագյուտ օրինակում դատավոր Մեհրիբան Սուլեյմանովան վճիռ է կայացրել կառավարության կողմից աջակցվող սուբյեկտի դեմ: Նրա պատիժն արագ էր՝ նրան ազատեցին աշխատանքից։

Ցուցադրական գործընթացները պետք է օգնեն բացահայտել Ալիևի բռնապետությունը և ամոթանք տալ նրա դաշնակիցներին»։