Քաղաքական վեկտորի փոփոխության հետևանքները կարող են աղետալի լինել մեր պետության համար. Ա. Կարապետյան

ՀՀ ԶՈւ հետախուզության վարչության նախկին պետ, 2018-2021 թթ ՀՀ վարչապետի խորհրդական, ՀՀ ԶՈւ ԳՇ պետի նախկին առաջին տեղակալ, պաշտպանության նախկին նախարար Արշակ Կարապետյանի հետ NEWS.am-ը զրուցել է քաղաքական պայքարի մեջ ներգրավվելու, հայ-ռուսական հարաբերությունների և իշխանությունների հետ ունեցած անհամաձայնությունների մասին:

Հայաստանում և սփյուռքում շատերին է հետաքրքրում, թե ինչու Արշակ Կարապետյանը որոշեց լայն արձագանք գտած հայտարարություններ անել և քաղաքական պայքար մտնել հենց հիմա՝ պաշտպանության նախարարի պաշտոնից ազատվելուց երկու տարի անց։

Բանն այն է, որ նախկինում ես չէի մտածում քաղաքականությամբ զբաղվելու մասին և քաղաքականության մեջ ինձ չէի պատկերացնում։ Այն ժամանակ ցանկացած իմ հայտարարություն կարող էր համարվել քաղաքական, իսկ ես դա չէի ուզում։ Հիմա ես, մենք բոլորս ականատես ենք եղել Արցախի կորստին ու գործող իշխանությունների դավաճանական պահվածքին։ Արդյունքում հայ ժողովուրդը նվաստացված է այնպես, ինչպես, թերեւս, երբեք մեր բազմադարյա պատմության մեջ չի եղել։ Մեր թշնամին Արցախի առաջնորդներին ու գեներալներին գերի է վերցրել (հիմա կարևոր չէ, թե ինչպես ենք մենք նրանց վերաբերվում)՝ նրանց դատելու և նվաստացնելու համար։ Ես՝ որպես հայրենասեր խիստ վիրավորված եմ ինձ զգում։ Եվ շատ հայեր են կիսում այդ զգացմունքը։

Հայրենասերներին ուղղված Ձեր ուղերձում դուք Ն.Փաշինյանի կառավարությանը մեղադրեցիք վախկոտության և դավաճանության մեջ, կառավարության անդամներին անվանելով «մի խումբ դիլետանտներ և վախկոտներ»։ Երկրի ղեկավարին ազգային շահերը դավաճանելու մեջ մեղադրելը շատ հնչեղ հայտարարություն է։ Բացատրեք մեր ընթերցողներին, թե ինչումն է, ըստ Ձեզ, կայանում վարչապետի դավաճանությունը։ Միևնույն ժամանակ, Դուք դիմել եք Ռուսաստանի ղեկավարությանը, խնդրելով և պահանջելով «ավելի վճռականորեն կանխել հայ ժողովրդին և նրա պետականությունը ոչնչացնելու փորձերը»։ Ինչպե՞ս կմեկնաբանեք Ձեր հայտարարությունները։

Եկեք պարզենք, թե ինչ է դավաճանությունը: Սովորաբար, ասելով դավաճանություն, մենք ի նկատի ունենք, թե որևէ մեկը տեղեկատվություն է փոխանցում թշնամուն: Բայց դավաճանություն է համարվում նաեւ գիտակցված գործողություն կամ անգործություն հօգուտ թշնամու, որը հանգեցրեց լուրջ հետեւանքների, այս դեպքում՝ Արցախի կորստի։ Դավաճանություն է հրաժարվել պաշտպանել սեփական քաղաքացիներին, իսկ Արցախում ապրում էին հայկական անձնագիր ունեցող ՀՀ քաղաքացիներ։ Մենք բոլորս վկա ենք այս դավաճանությանը, և ես այլ բառ չեմ գտնում։

Դուք երբեք չեք թաքցրել Ձեր համակրանքը Ռուսաստանի Դաշնության նկատմամբ, Ռուսաստանում ավարտել եք ռազմական ակադեմիան։ Ոմանք Ձեզ համարում են ռուսամետ գործիչ։ Ձեր հայտարարության մեջ Դուք դիմել եք նաև «ռուս եղբայրներին և դաշնակիցներին»։ Սակայն ռուս խաղաղապահների դիրքորոշման, որը առնվազն պասիվ կարելի է անվանել, և, ընդհանրապես, Մոսկվայի վերջին գործողությունների, ավելի ճիշտ՝ անգործության ֆոնին Հայաստանում թերեւս ոչ բոլորը կհամաձայնեն, որ ռուսներն իսկապես եղբայրներ են մեզ համար։ Շատերը կարծում են, որ Հայաստանը դաշնակիցներ պետք է փնտրի ոչ թե Մոսկվայում, այլ Վաշինգտոնում, Փարիզում և Բրյուսելում։ Ի՞նչ կարծիքի եք մեր երկրի զարգացման ռազմավարական վեկտորի մասին։

Իմ ուղերձում ես նշել եմ, որ ռուս խաղաղապահների առաքելությունը համարում եմ անարդյունավետ։ Ինչ վերաբերում է ռուսամետ դիրքորոշումներին, ապա կասեմ պարզ. ես հայամետ եմ և միշտ էլ այդպիսինն եմ եղել։ Ես սովորել եմ ոչ միայն Ռուսաստանում, այլև ԱՄՆ-ում և Մեծ Բրիտանիայում։ Եվ լավ եմ պատկերացնում այս երկրների նպատակներն ու խնդիրները։ Մեր պատմությունը ցույց է տվել, որ հայ և ռուս ժողովուրդները եղբայրներ են. Հայաստանում դեռևս թագավորական ժամանակներից մնացել են ռուս զինվորների գերեզմանները։ Վերջին մի քանի տարիների ընթացքում հենց ռուսները, Ռուսաստանի քաղաքացիները պաշտպանում էին մեզ, հայերիս, զոհվեցին մեր հողում, այդպես չէ՞։ Հիշեք 2020 թվականին խոցված ուղղաթիռը և Արցախում զոհված խաղաղապահներին։ Վստահ եմ, որ աշխարհաքաղաքական մեր պայմաններում Ռուսաստանը միակ երկիրն է, որն իսկապես շահագրգռված է Հայաստանի պետության պահպանման համար։ Բայց սա առանձին զրույցի թեմա է։

Ձեր ուղերձում Դուք մի քանի անգամ օգտագործել եք «պետության և քաղաքացու անվտանգություն» հասկացությունը։ Կարծես թե Ձեր՝ որպես պաշտպանության գերատեսչության նախկին պետի, և Հայաստանի ներկայիս իշխանությունների պատկերացումները անվտանգության մասին տարբեր են։

Ազգային անվտանգության ապահովման հարցերում իմ տեսակետը երբեք չէր համընկնում Հայաստանի գործող իշխանությունների տեսակետի հետ այն պարզ պատճառով, որ նրանք, մեղմ ասած, կոմպետենտ չեն այս հարցում։ Նրանք չեն հասկանում, որ Ազգային անվտանգությունը համապարփակ հասկացություն է և բաղկացած է ռազմական, տնտեսական, էներգետիկ անվտանգությունից և այլն։ Իսկ ազգային անվտանգության վեկտորը փոխելուց պետք է փոխել ոչ թե մեկ բաղադրիչը, այլ ամբողջը։ Վեկտորի փոփոխությունը մեր դեպքում կբերի լուրջ տնտեսական և էներգետիկ խնդիրների։ Դա անխուսափելիորեն կանդրադառնա Ռուսաստանի Դաշնություն մեր արտադրանքի արտահանմանը, ընդհանրապես Ռուսաստանի Դաշնությունից գազի մատակարարմանը և դրա արժեքին։ Իսկ հետևանքները կարող են աղետալի լինել մեր պետության համար։ Մենք տասնամյակներ շարունակ կառուցել ենք մեր երկրի անվտանգության համակարգը։ Այս համակարգը 30 տարուց ավելի խաղաղություն է ապահովել մեր հողում։ Միաժամանակ, այն դեռ բավական արդյունավետ է Թուրքիան զսպելու հարցում։ Եվ սա ամենակարեւոր գործոնն է։ Բայց քանի որ մենք հիմա հստակ հասկանում ենք, որ Ադրբեջանի առումով այն թերի էր, մենք պետք է բարեփոխենք ունեցած համակարգը, այլ ոչ թե քանդենք այն։ Մենք վեկտորներ փոխելու և անվտանգության նոր համակարգ ստեղծելու ժամանակ չունենք։ Մենք պարտվեցինք Արցախում, որը դեռ կարող ենք վերադարձնել, բայց նաև Հայաստանը կորցնելու իրական վտանգ կա։

Չհասկանալով, թե ինչ համապարփակ հասկացություն է քաղաքացու անվտանգությունը, իշխանությունները հայտարարում են, որ քաղաքացիական անձանց ոչինչ չի սպառնում։ Միաժամանակ, նրանք պաշտոնապես ընդունում են, որ մահացել է 18 մարդ, որից 6-ը երեխաներ են, ավելի քան 200-ը՝ հիվանդանոցներում, 100-ից ավելին ծանր վիճակում են, 11-ը՝ ծայրահեղ ծանր։ Ձեր կարծիքով, եթե քաղաքացուն կյանքին սպառնալով բռնի կերպով վտարում են իր տնից կամ ստիպում են ընդունել թշնամական երկրի քաղաքացիություն, իշխանությունները գիտակցու՞մ են, որ դա անվտանգության սպառնալիք է։ Կարծում եմ՝ պատասխանն ակնհայտ է։

Հայաստանում միանշանակ չեն ընդունվել Ն. Փաշինյանի հայտարարությունները, թե Արցախը կորցնելու հարցում մեղավոր են Պուտինը, ռուս խաղաղապահները, Լեռնային Ղարաբաղի ղեկավարները, նույնիսկ հայկական բանակը։ Ըստ Ձեզ, ո՞վ է պատասխանատու հայ ժողովրդի համար այս պատմական աղետի և ողբերգության համար։

Միանշանակ՝ մեր երկրի ղեկավարությունը։ 2018-ին գալով իշխանության՝ մեր պետության ղեկավարը կարծում էր, որ երկու ուժ կա, որ կարող է իրեն հեռացնել պաշտոնից․ Արցախն ու բանակը։ Նա երկուսից էլ ազատվեց ։ Եվ ինչքանո՞վ է օրինական այլ պետությունից պահանջել, որ պաշտպանի քո երկիրը: Եթե ​​դու ինքդ չես պաշտպանում քո երկիրը, քո քաղաքացիներին, արդյո՞ք դա պետք է այլ երկրին։ Կարծում եմ՝ երկրի ղեկավարությունը պետք է լուրջ պատասխանատվություն կրի Արցախի համար, և կկրի։

Գեւորգ Գեւորգյանի՝ Ձեզ հետ համատեղ քաղաքական միություն ստեղծելու մտադրության մասին հայտարարությունը փաստորեն նշանակում է Ձեր հայտարարությանն արդեն արձագանք կա՞։ Առաջիկայում ի՞նչ քայլեր եք մտադիր ձեռնարկել Դուք և Ձեր հնարավոր քաղաքական դաշնակիցները։ Խոսքը կուսակցություն կամ շարժում ստեղծելու մասին է՞։ Եթե ​​այո, ապա ինչո՞վ է այն տարբերվելու Հայաստանում արդեն գործող տասնյակ միկրոկուսակցություններից և հասարակական կազմակերպություններից։

Այո՛, Գևորգ Գևորգյանը և իր «Ազգային ճակատ»-ը հայտարարեցին, որ միանում են ստեղծվող «Հանուն Հայաստանի փրկության շարժմանը», և մենք սերտորեն համագործակցում ենք։ Մենք համախմբելու ենք աշխարհասփյուռ հայ հայրենասերների ուժերը։ Այժմ մենք ուրվագծում ենք շարժման ապագա կառուցվածքը։ Վերջնական կողմնորոշվում, տեխնիկական հարցեր ենք լուծում։ Շուտով հասանելի կլինի կայք, որտեղ բոլորը կարող են միանալ մեզ:
Ինչ վերաբերում է իմ հայտարարությանը, այն միանշանակ դրական հասարակական արձագանք է առաջացրել, քանի որ շատերը հասկանում են, թե ինչ աստիճանի վտանգ է սպառնում Հայաստանին։ Աշխարհի տարբեր ծայրերից հայեր ինձ զանգահարում են և աջակցություն հայտնում։
Կոչ ենք անում բոլորին, ովքեր իրենց պարտքն են համարում օգնել փրկել մեր հայրենիքը, բոլոր միավորումներին ու կուսակցություններին, պարզապես անհատներին՝ անկախ հայացքներից ու գաղափարներից, միանալ մեզ։ Ի վերջո, բոլորս ունենք մեկ ընդհանուր գաղափար և խնդիր՝ Հայաստանի և Արցախի փրկությունը։ Քանի դեռ մենք ցրված ենք, մենք շատ խոցելի ենք։ Մեր ուժը միավորումն է։

Ինչպե՞ս եք տեսնում մեր երկրի ապագայի տեսլականը, եթե Դուք մասնակցեք Հայաստանի քաղաքական կուրսի ձևավորմանը արտաքին և ներքին ոլորտներում, պետության երկարաժամկետ ռազմավարական անվտանգության ապահովման համակարգի ստեղծմանը ռազմական, տնտեսական և գաղափարական ոլորտներում։

Սա առանձին թեմա է։ Առաջիկայում մենք կավարտենք Հայաստանի փրկության մեր շարժման ծրագրի ստեղծումը, որտեղ ամեն ինչ մանրամասն շարադրված է լինելու։ Միայն մի բան կասեմ․ մենք պետք է ստեղծենք ուժեղ պետություն՝ նախագահական կառավարմամբ, որտեղ նախագահը կլինի գերագույն գլխավոր հրամանատար, որպեսզի գիտակցի ժողովրդի առջև իր պատասխանատվության ողջ չափը։

Մեր զրույցի ավարտին ուզում եմ հայտարարել․ մեր սիրելի հայրենիքը կապրի ու կբարգավաճի, և մեզ ոչ ոք չի կանգնեցնի։ Մենք հիմա վշտի միջով ենք անցնում։ Բայց մենք պետք է տոկա՜նք։ Եվ հաղթանակը մե՜րը կլինի: