Ի՞նչ է DASH դիետան և ի՞նչ սահմանափակումներ ունի. սրտի հիվանդությունների կանխարգելմանը նպաստող սննդակարգ
Սրտի հիվանդությունների կանխարգելման և բուժման համար ապրելակերպի ձևափոխման տարբերակներից մեկը սննդակարգի փոփոխությունը կամ դիետիկ սնուցումն է: Այդ նպատակով կազմված լավագույն դիետան այսպես կոչված DASH դիետան է, գրել է Aysor.am-ը։
DASH-ը հապավում է՝ հիպերտոնիան դադարեցնելու դիետիկ մոտեցում:
Ինչպես անունից է ենթադրվում, այս դիետիկ միջամտության հիմնական նպատակը արյան ճնշումն իջեցնելն է, սակայն ժամանակի ընթացքում ապացույցներ են ձեռք բերվել, որ DASH դիետան օգտակար է ոչ միայն զարկերակային հիպերտոնիա ունեցող, այլև սրտի հիվանդություն, 2-րդ տիպի շաքարախտ, մետաբոլիկ համախտանիշ, գիրություն ունեցող հիվանդների համար:
DASH դիետայի ազդեցությունը առողջության վրա.
նվազեցնում է արյան ճնշումը հիպերտոնիկ հիվանդների մոտ,
կարող է կանխել զարկերակային հիպերտոնիան և դադարեցնել դրա զարգացումը վաղ փուլերում,
նվազեցնել արյան մեջ խոլեսթերինը կամ տրիգլիցերիդները,
նվազեցնել ինսուլինի դիմադրությունը,
դրականորեն ազդել մի շարք ցուցանիշների վրա, որոնք հանդիսանում են սրտի հիվանդության ռիսկի գործոններ։
DASH դիետայի հիմնական սկզբունքներն ու առանձնահատկությունները.
կրճատվել է հագեցած և տրանս ճարպերի սպառումը,
ավելացել է բջջանյութի, սպիտակուցի, մագնեզիումի, կալցիումի և կալիումի ընդունումը,
նվազել է նատրիումի ընդունումը։
Այս դիետայի առանձնահատկությունն այն է, որ հիմնական ուշադրությունը սննդակարգի վրա է, ոչ թե առանձին սննդի կամ սննդանյութերի: Նախապատվությունը տրվում է հակաօքսիդանտներով հարուստ մթերքներին։
Ներկայումս օգտագործվում է DASH դիետայի երկու տարբերակ՝ նատրիումի սահմանափակում մինչև 2300 մգ և նատրիումի սահմանափակում մինչև 1500 մգ։
Սննդակարգ՝ համապատասխանեցված DASH դիետայի նորմերին.
Հացահատիկային 6-8. Հացահատիկները ներառում են այնպիսի մթերքներ, ինչպիսիք են՝ մակարոնեղենը (ցանկալի է պատրաստված կոշտ ցորենից), բրինձ, հացահատիկ և հաց: Հացահատիկի մեկ չափաբաժինն է՝ 1 կտոր ամբողջական հացահատիկի հաց կամ կես բաժակ եփած մակարոն, կես բաժակ բրինձ կամ 100 գրամ չոր հացահատիկ։
Բանջարեղեն 4-5 չափաբաժին. Բրոկկոլի, կարտոֆիլ, կանաչի, լոլիկ, վարունգ, գազար, կաղամբ։ Մեկ բաժինը կես բաժակ հում կամ եփած բանջարեղեն է կամ մեկ բաժակ տերևավոր կանաչեղեն:
Մրգեր 4-5 չափաբաժիններ. Մեկ չափաբաժինը համապատասխանում է միջին չափի մրգին, օրինակ՝ մեկ միջին չափի խնձորին կամ միջին չափի տանձին։
Անյուղ կաթնամթերք 2-3 չափաբաժին. Մեկ չափաբաժինը մեկ բաժակ 1% յուղայնությամբ կաթն է, 45 գրամ պանիրը կամ 1 բաժակ ցածր յուղայնությամբ յոգուրտը:
Ընկույզ, սերմեր, հատիկներ 4-5 չափաբաժին. Օրինակները ներառում են արևածաղկի սերմեր, լոբի, ոլոռ, ոսպ, նուշ, գետնանուշ և պիստակ:
Ձուկ, թռչնամիս, անյուղ միս՝ մինչև 6 չափաբաժին: Մեկ չափաբաժինը կարող է ներառել 30 գրամ խաշած թռչնամիս, անյուղ միս կամ ծովամթերք, ներառյալ ձուկ, 1 ձու:
Ճարպեր և յուղեր 2-3 չափաբաժին: Մեկ չափաբաժինը 1 թեյի գդալ ձեթն է, 1 ճաշի գդալ ցածր յուղայնությամբ մայոնեզը կամ 2 ճաշի գդալ աղցանի թեթև սոուսը:
Քաղցրավենիք՝ շաբաթական մինչև 5 չափաբաժին. DASH դիետան չի բացառում քաղցրավենիքը, սակայն խորհուրդ է տալիս սահմանափակել դրանց օգտագործումը։ Մեկ մատուցումը կարող է ներառել 1 բաժակ լիմոնադ, կես բաժակ սորբետ, 1 ճաշի գդալ շաքարավազ, ջեմ կամ ժելե:
Ալկոհոլը ոչ ավելի, քան շաբաթական 4 օր։