Թուրքիան վստահելի գործընկեր չէ, քանի որ կանխատեսելի չէ. Նաչո Սանչես Ամոր․ «5-րդ ալիք»

«5-րդ ալիք»-ի էքսկլյուզիվ հարցազրույցը Իսպանիայից ԵԽ պատգամավոր Նաչո Սանչես Ամորի հետ։

-Պարոն Սանչես, սկսենք ընդհանուր շրջանակից, որպես Եվրախորհրդարանի Թուրքիայի հարցերով զեկուցող, ինչպե՞ս եք գնահատում ԵՄ-Թուրքիա հարաբերությունները։

-Հիմնական մեսիջը, որը փոխանցեցի իմ թուրք զրուցակիցներին վերջերս Անկարա կատարած իմ այցի ժամանակ, և հաճախ այստեղից՝ խորհրդարանից եմ բարձրաձայնում, այն է, որ անդամակցության գործընթացը ստեղծված իրավիճակում դեռ երկու-երեք տարի էլ տեղի չի ունենա։ Եթե ամեն ինչ կտրուկ չփոխվի, այս ցինիկ դիրքորոշմանը վերջ չդնի Թուրքիան, անդամակցության հարցը մենք օրակարգում չենք կարող պահել։  Թուրքիան այո դեռևս թեկնածու երկիր է, բայց մենք չենք կարող մի քանի տարի եւս բանակցություններ վարել, և դա նշանակում է, որ պետք է այլ ձևաչափ փնտրենք մեր հարաբերություններում։ Բայց հուսանք, որ Թուրքայի ժողովուրդը կարող է բերել մեկ այլ ժամանակաշրջան, որ իշխանությունները գնան կտրուկ փոփոխությունների։ Ես գիտեմ, որ ընդդիմությունն ավելի եռանդուն է կամ ավելի բարձրաձայն եվրոպական մասով, բայց ես չեմ կարող ասել, թե արդյոք ԱԶԿ-ն, ունենալով ասենք ընտրությունների ճնշման ժամանակաշրջան, կարող է արդյոք այլ կերպ վարվել։ Բայց ինչ էլ որ լինի ընտրություններում, իմ ուղերձն այն է, որ կտրուկ փոփոխություններ պետք է տեղի ունենան, եթե ցանկանում եք վերանայել անդամակցությունը: Եթե ոչ, մենք իսկապես պետք է ներգրավվենք և այլ ձևաչափ փնտրենք մեր հարաբերություններում: 

-Ձեր վերջին հոդվածում դուք գրել էիք, որ մարդու իրավունքների, օրենքի գերակայության հիմնարար բարեփոխումները և ոչ թե աճող աշխարհաքաղաքական լծակները կվերակենդանացնեն Թուրքիայի ուղին դեպի ԵՄ: Ես ուզում եմ ձեզ տալ նույն հարցը, որը դուք նույնպես բարձրացնում եք: Թուրքիայում կա՞ դրա համար քաղաքական կամք։

-Դե, Թուրքիայի մասին ընդհանրացված խոսելը հեշտ չէ։ Այն, ինչ ես նկատում եմ, դա հասարակական կարծիքում առկա ուժեղ աջակցություն է, բայց, իմ կարծիքով, իշխող կուսակցությունը, ԱԶԿ-ն և նախագահ Էրդողանը որևէ քաղաքական կամք չցուցաբերեցին այս ճանապարհով գնալու համար: «Եվ սա իրենց ինքնիշխան իրավունքն է», ես միշտ կրկնում եմ այս միտքը։ Մենք բարոյապես պարտավոր չենք ձեզ ուժով քարշ տալ, որ ժողովրդավարական երկիր լինեք։ Այս պարտավորությունն ամբողջությամբ հասարակական կարծիքի կամ Թուրքիայի քաղաքացիների վրա է: Մենք պարտավոր չենք, և այդ պատճառով նրանք չեք կարող ակնկալել, որ թեկնածու երկիր լինելու հավելյալ խթաններ կլինեն մեր կողմից, բայց կարող ենք փոխադարձ խթաններ ունենալ մեր հարաբերությունների շատ ոլորտներում: Սակայն ժողովրդավարական երկիր լինելու համար պետք է լինի թուրք քաղաքացիների ցանկությունն ու կամքը, որը Եվրամիության հետ կապ չունի: Հետո, եթե դու լիիրավ դեմոկրատական երկիր ես, իրավունք ունես հանդես գալ Եվրամիության անդամ լինելու համար։ Բայց այսօրվա Թուրքիայում այդպես չէ։ Մեր դիրքորոշումը չի կարող անտեսել մարդու իրավունքների և օրենքի գերակայության իրավիճակը, ինչպիսին էլ որ լինի ձեր աշխարհաքաղաքական դերը, ինչպիսին էլ լինի ձեր դերը արտաքին քաղաքականության մեջ։ Ընտրություններից հետո մենք կտրուկ փոփոխություններ ենք ակնկալում. Եթե ոչ, նորից եմ կրկնում, մենք պետք է այլ ձևաչափ փնտրենք մեր հարաբերություններում։ 

-Ինչպես ասում եք, Թուրքիայի՝ որպես տարածաշրջանային դերակատարի բարձրացումը լիովին հակադրվում է Թուրքիայում օրենքի և մարդու իրավունքների շարունակական հետընթացին: Այնուամենայնիվ, թվում է, թե հակաժողովրդավարական մտահոգությունները չեն ազդում Թուրքիայի նկատմամբ ԵՄ մոտեցման վրա։ Ինչպե՞ս եք դա բացատրում: 

-Այո, սա կեղծ երկընտրանք է։ Այն, ինչ ասել եմ իմ վերջին այցելության ժամանակ, ուզում եմ կրկնել, կարծես թե հասարակական կարծիքը կանգնել է երկընտրանքի առաջ. Մենք կարող ենք լինել հզոր երկիր, շատ կարևոր մեր տարածաշրջանում, կամ պետք է ընտրենք լինել ժողովրդավարական երկիր: Սա անհեթեթություն է։ Իսկ ո՞րն է մրցակցությունը։ Միացյալ Նահանգները ժողովրդավարական, բայց հզոր երկիր է: Ֆրանսիա և Գերմանիա նույնպես. Պետք չէ ընտրություն կատարել ժողովրդավարության կամ տարածաշրջանային հզոր դերակատար լինելու միջև: Սա կեղծ երկընտրանք է։ Դուք կարող եք հասնել լիարժեք դեմոկրատիայի, ունենալ հասուն ժողովրդավարություն և լինել հզոր երկիր, և ոչ մի հակասություն չկա դրա մեջ: Բայց երբեմն հանրային կարծիքը ստանում է այլ մեսիջ՝ եկեք շատ հզոր երկիր լինենք՝ հաշվի չառնելով, թե ինչ վիճակում է հասարակությունը ։ Մեզ համար հայրենասիրությունը կենսաթոշակների մասին է, առողջության մասին է: Դա նաեւ կրթության մասին է: Սրանք մեր քաղաքացիական արժեքներն են, ոչ թե դրոշը, դրոշի չափը, ոչ թե բորբոքված ազգայնական հռետորաբանությունը, այս մոտեցումները որեւէ  կապ չունեն Եվրոպայի հետ: ԵՄ-ն որպես նախագիծ հաղթահարված է ազգայնականությունից. Մեզ համար մեր չակերտյալ ազգայնականությունը մեր ծառայություններն են, մեր ժողովրդավարությունը, մեր խոսքի ազատությունը: Եվ հետո մենք հուսով ենք, որ Թուրքիան կարող է պատրաստակամորեն հասնել նման ժողովրդավարության, միայն թե չունի կամք։  Այն ինչ ես գնահատում եմ նախագահ Էրդողանի Դոնբաս ներխուժման վերաբերյալ դիրքորոշումն ու քննադատությունն է, բայց  խնդիրն այն է, որ նախագահ Էրդողանը Թուրքիային առաջարկում է հասարակության այն նույն մոդելը, որն առաջարկում է Պուտինը Ռուսաստանին, և սա է հակասությունը։

-Լեռնային Ղարաբաղում 2020 թվականի երկրորդ պատերազմի ժամանակ ԵԽ-ում շատ է քննարկվել Թուրքիայի ներգրավվածությունը։ Ինչպե՞ս եք գնահատում Թուրքիայի դերը տարածաշրջանում և ինչպե՞ս է դա ազդում Ալիևի քաղաքականության վրա։

-Կարծում եմ՝ Թուրքիան... չէ, եկեք այլ կերպ ասենք: Ադրբեջանն ամբողջ աշխարհում Թուրքիայի միակ բարեկամն է. Թուրքիայի իրական բարեկամը, միակ իրական բարեկամը Ադրբեջանն է. Մնացածի համար Թուրքիան լիովին մեկուսացված է իր արտաքին քաղաքականության պատճառով, որը նրանք անվանում են հաստատակամ և կարող են պարզապես ագրեսիվ լինել, դա այնքան էլ օգտակար չէ, երբ պետք է վստահության կապեր ստեղծես այլ երկրների հետ: Թուրքիան հարաբերություններ ունի շատ երկրների հետ, բայց ոչ այնքան բարեկամներ, և միակ իրական բարեկամը, որ Թուրքիան ունի միջազգային ասպարեզում, դա Ադրբեջանն է։ Սա հարցի մի կողմն է. Մյուս կողմն այն է, որ  Թուրքիան միակ երկիրն է աշխարհում, որ Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև խնդիրների լուծումը ռազմական ճանապարհով լինելուն աջակցեց, մինչդեռ՝ ամբողջ աշխարհն ասաց՝ ոչ, եկեք դիվանագիտական փորձ անենք., սեղանի շուրջ նստենք, քննարկենք լուծումը։ Միակ երկիրը, որ ասաց՝ ոչ, սա պետք է լուծվի պատերազմով, Թուրքիան էր։ Թուրքիան շատ օգնեց եւ օգնում է Ադրբեջանին հաղթելու համար։ Ավելի ուշ Թուրքիան փորձեց վճռորոշ դերակատար լինել հետպատերազմյան հարցում։ Բայց Ռուսաստանը հստակ էր իր դիրքրոշման մեջ, որ Թուրքիան ոչ մի դերակատարություն չի կարող ունենալ այդ հարցում, թեկուզ սահմաններն ու իրավիճակը վերահսկող կենտրոն ստեղծելու գաղափարներ լինեն։ Ոչ, միայն Ռուսաստանն է հոգում հետպատերազմյան սցենարի մասին, ոչ թե Թուրքիան։ Ահա թե ինչ եղավ. Սա կրկին շատ շահեկան չէ Թուրքիայի միջազգային իմիջի համար։ Փոխարենը, միակ եզրակացությունը, որը պետք է անենք, դա այն է, որ այո Թուրքիան գերազանց հարաբերություններ ունի Ադրբեջանի հետ, իսկ Ադրբեջանը նախկինի պես հիանալի հարաբերություններ ունի Թուրքիայի հետ, սակայն այժմ երկու երկրներն էլ շատ են տուժել միջազգային իմիջում, քանի որ որոշել են ռազմական ճանապարհով լուծել քաղաքական խնդիրները։

-Եվրախորհրդարանին ուղղված ձեր զեկույցում, որը քննադատում է Թուրքիայի քաղաքականությունը Հունաստանի և Կիպրոսի նկատմամբ, պնդում են, որ Թուրքիայի արտաքին քաղաքականությունը հիմնված է «ռազմական տարբերակների» վրա, այլ ոչ թե «դիվանագիտության և երկխոսության»: Որպես օրինակ բերված են Սիրիան, Լիբիան և Լեռնային Ղարաբաղը։ Մտահոգություններ են արտահայտվել, սակայն այս հակամարտությունների ընթացքում ԵՄ օրենսդիր մարմնի կողմից ճգնաժամը դադարեցնելու բացահայտ գործողություններ չեն ձեռնարկվել։ Ինչպե՞ս եք բացատրում խոսքերից դուրս գործելու պատրաստակամության բացակայությունը:

-Լավ, ի՞նչ կցանկանայիք զինվորականներին ուղարկել ։ Դա լուծում չէ, իհարկե։ Մենք թուրքական իշխանություններին նման կեցվածքի վերաբերյալ միշտ զգուշացումներ ենք ուղրակել, որ ոչ բոլոր, բայց որոշ սցենարներում միայն ռազմական միջոցներ կիրառելն արդարացված կլինի։ Եվ մենք հենց այս պատմվածքի մասին ենք խոսում, երբ ասում ենք, որ Ռուսաստանը փորձում է ներխուժել Ուկրաինա՝ խախտելով ցանկացած միջազգային իրավունք։ Այն ինչ անում է Թուրքիան Սիրիայում կամ Իրաքում կամ մեկ այլ երկրում, ճիշտ նույնն է։ Դա միջազգային իրավունքի կոպտագույն խախտում է. Դուք որևէ կերպ իրավունք չունեք ռազմականորեն ներխուժելու այլ երկիր, միայն ձեր «ռիսկի» վերաբերյալ գնահատականի հաշվին։

-Լավ, իսկ ինչո՞ւ օրինակ պատժամիջոցներ չկիրառվեցին, ինչպես օրինակ Ռուսաստանի դեպքում։

-Քանի որ Թուրքիան դաշնակից է ՆԱՏՕ-ում և այժմ հենց ՆԱՏՕ-ի ներսում մեծ աղմուկ է բարձրանում Թուրքիայի դերի շուրջ եւ այդ աղմուկը աճում է, սրվում ոչ միայն այն պատճառով, ինչ տեղի ունեցավ Սիրիայում. Այո, հասկանում ենք, որ Սիրիան ասենք թե ոչ նորմալ, անկայուն երկիր է, բայց այնուամենայնիվ, կա միջազգային սահման, որը երեք անգամ խախտվել է Թուրքիայի զինվորականների կողմից, և դա միջազգային իրավունքի բացահայտ խախտում է։ Այդ պատճառով մենք ի սկզբանե շատ հաստատակամ եւ կոշտ ենք եղել և ուզում ենք, որ Թուրքիան այլեւս երբեք նույնը չկրկնի։ Վստահ չեմ, թե ինչպես կարելի է գնահատել Թուրքիայի միջազգային իմիջը, որ մոտենում է որպես կռվարար երկիր լինելուն։ Երբեք կանխատեսելի չէ՝ չունենալով միջազգային ասպարեզում վարվելու միջոց: Գործընկերները, օրինակ, ՆԱՏՕ-ում չեն կարող հասկանալ, թե ինչ եք անում ոչ միայն Սիրիայում, այլև ռուսական AS400- օդային պաշտպանության համակարգեր գնելով. Սա պատճառներից մեկն է, որ Թուրքիան վստահելի գործընկեր չէ, քանի որ կանխատեսելի չէ: Սա լավագույն այցեքարտը չէ, որը պետք է հարգել, բայց իրական խնդիրը, որ մենք հիմա ըստ իս ունենք, ամենածանր իրավիճակը, որ Թուրքիան ստեղծել է, Շվեդիայի ՆԱՏՕ-ին անդամակցությունը վետո անելն է։  

-Հենց դա հաջորդ հարցս էր լինելու… Անցյալ տարվա հուլիսից Թուրքիան արգելափակում է Շվեդիայի, իսկ սկզբում նաև Ֆինլանդիայի՝ ՆԱՏՕ-ին անդամակցելու գործընթացը։ Ե՛վ Շվեդիան, և՛ Ֆինլանդիան ԵՄ անդամ երկրներ են։ Ի՞նչ եք կարծում, Թուրքիայի քայլերն այս առումով կազդե՞ն Թուրքիա-ԵՄ հարաբերությունների վրա։

-Անշուշտ ազդեց եւ Եվրախորհրդարանը շատ լուրջ բարձրաձայնեց այդ մասին։ Սա ամենածանր իրավիճակն է, որ Թուրքիան ստեղծել է միջազգային ասպարեզում։ Ի՞նչ հիմքով վետո դնել Շվեդիայի և Ֆինլանդիայի անդամակցությանը, ես չեմ պատկերացնում, որ կա որեւէ բացատրություն։ Այո, դա կարող է լինել առիթ՝ քննարկելու Թուրքիայի կարիքները՝ կապված PKK-ի երաշխիքների հետ և այլն։ Սա լրիվ նորմալ է։ Կարծում եմ՝ Թուրքիան իրավասու է խնդրելու ցանկացած երկրի՝ Եվրամիությանը, համապատասխան կերպով վարվել PKK-ին ահաբեկչական ցուցակում ներառելու վերաբերյալ մեր հնարավոր որոշման համար։ Կարծում եմ, որ Թուրքիան ճիշտ է իր այս պահանջում, բայց խնդիրն այն է, որ դուք չեք կարող վետո դնել ունենալով պատերազմ։ ՆԱՏՕ մտնելու և մեր հյուսիսային ճակատն ամրապնդող երկու երկրների վետոն, Շվեդիայում և Ֆինլանդիայում ժողովրդավարական չափանիշները նսեմացնելու փորձն անընդուելի է։  Թուրքիան է, որը պետք է բարելավի դեմոկրատական չափանիշ, ոչ թե հակառակը: Եվ հետո ինձ համար մի փոքր հումոր է, որ Թուրքիան Շվեդիային իրավունքներ է սովորեցնում: Լավ, տղերք, եկեք լուրջ խոսենք, դուք ամեն կերպ չեք կարող ձեր իրավունքների ու ազատության սարսափելի մակարդակը արտահանել այլ երկրներ: Ընդհակառակը, դուք պետք է բարելավեք ձեր չափանիշները նման բաներում, բայց ոչ այս խնդրին զուգահեռ: Այն, ինչ դուք անում եք այս վետոյով, թուլացնում է մեր հյուսիսային պաշտպանական համակարգը։ Շվեդիայի մուտքի վրա վետո դրած երկիրը միակ երկիրն է, որը գնել է ռուսական հրթիռներ։ Ինչո՞ւ Շվեդիան սա չօգտագործեց  ընդդեմ Թուրքիայի։ Շվեդիան ի վիճակի չէ ուսուցանվել ռուսական հրթիռներ ունեցող միակ երկրի կողմից, որը նվազեցնում է ՆԱՏՕ-ի կարողությունները պաշտպանությունում և այժմ թուլացնում է մեր հյուսիսային գծի պաշտպանությունը Ռուսաստանի դեմ։ Սա է պատճառը, որ Թուրքիան վստահելի չէ։ Նրան չեն վստահում, և նույնիսկ եթե այլ երկրներ շատ ու շատ ոլորտներում առնչվում են Թուրքիայի հետ, քանի որ հարևան է, մեծ երկիր է եւ պետք է հարաբերություններ ունենալ,այնուամենայնիվ վստահություն չկա։ Իսկ Թուրքիան սրա համար ապագայում վճարելու է։

-Վստահության մասին խոսեցիք, որը շատ ակտուալ թեմա է նաև Հայաստանում, երբ խոսում ենք Հայաստան-Թուրքիա հարաբերությունների մասին։ Արդյո՞ք Հայաստանի և Թուրքիայի միջև հարաբերությունների կարգավորման բանակցությունները իրատեսակա՞ն են թվում, և ինչպիսի՞ն է Ձեր դիրքորոշումն այս գործընթացում Թուրքիայի անվերջ նախապայմանների վերաբերյալ։

-Մինչև վերջին պատերազմը, լավ էր ինչ-որ ակնկալիքներ ստեղծելը։ Կարծում եմ՝ քաղաքականապես լավ է, և մենք աջակցում ենք ցանկացած տեսակի երկխոսակցություններին կամ հարաբերություններին, որոնց շրջանակներոմ Թուրքիայի և Հայաստանի իշխանությունները կարող են նստել սեղանի շուրջ՝ քննարկելու ցանկացած հարց, ներառյալ ամենազգայունը՝ ցեղասպանության ճանաչում և այլն։ Կարծում եմ, որ դա լավ է, և մենք խրախուսում ենք, որ շարունակվի: Բայց Լեռնային Ղարաբաղի պատերազմը տեղի է ունեցավ և ի դժբախտություն Հայաստանի՝ ռազմական պարտությամբ։ Բայց նույնիսկ այս իրավիճակում, կարծում եմ, լավ է, որ երկու երկրներն էլ կարող են ուսումնասիրել իրավիճակը և թռիչքների վերաբացումը, սահմանի վերաբացումը, կան բաներ, որոնք կարող են լինել, նույնիսկ եթե շատ հարցեր կան չլուծված։  Կան շատ երկրներ, որ խնդիր ունեն, բայց չեն փակում սահմանները. Մենք վերջերս Եվրախորհրդարանում հյուրընկալեցինք Հայաստանի արտգործնախարարին, ով լսումների ժամանակ ելույթ ունեցավ. Եւս մեկ անգամ հաստատեցինք, որ խրախուսում ենք ցանկացած տեսակի զրույց, գերզգայուն իրավիճակում պետք է լուծումներ գտնվեն, ոչ թե միմյանց սովորեցնելու կամ միմյանց պարտադրելու միջոցով: Հետեւաբար մենք  պետք է խրախուսենք։

-Խոսակցություն կա, որ շուտով, հավանաբար մայիսին, Թուրքիայում տեղի կունենան խորհրդարանական և նախագահական ընտրություններ։ Ի՞նչ եք կարծում, այս ընտրությունները փոփոխություն կբերե՞ն Թուրքիայի արտաքին քաղաքականության մեջ։

-Դե, դա, իհարկե, կախված է Թուրքիայի քաղաքացուց։ Ես միշտ նույնն եմ ասում. այն, ինչ տեղի կունենա Թուրքիայում, կախված է Թուրքիայի քաղաքացու կամքից, և նրանք ևս մեկ հնարավորություն ունեն գնահատելու, թե ինչպիսին է եղել ներկայիս իշխանությունը և գնահատելու, թե  ինչ կարող է տալ ընդդիմությունը և այլն։ Բայց ընտրությունների հետ կապված մտահոգությունները շատ- շատ են։ HDP (ժողովուրդների ժողովրդավարական կուսակցություն) իրավիճակը, օրինակ. Այն որպես պատանդ է վերցվել՝ մի քանի դատական գործերով ընտրություններից առաջ օգտագործելու համար։ Բայց ամենավերջին դատական գործը, բանկային հաշվի գործը, որը HDP-ին դնում է շատ թույլ դիրքում և HDP-ի՝ ընտրություններից առաջ մանևրելու և քաղաքական լանդշաֆտը փոխելու կարողության մեջ: Նույնը Ստամբուլի քաղաքապետ պարոն Իմամօղլուի դեպքում։ Թվում է, թե ԱԶԿ-ն է ընտրում, թե ով կարող է լինել ընդդիմության թեկնածուն, ոչ թե ընդդիմությունը ։ Այժմ պատանդ վերցնելով, իսկ հետո այս առկախ գործով մենք չգիտենք, թե ինչպիսին կարող է լինել քաղաքապետ Իմամօղլուի իրավական վիճակը, ով ընտրությունների հավանական թեկնածուներից մեկն է։  Եթե ես պետք է գնահատեմ հենց այս պահին, ո՞րն է ընտրությունների արդարության մակարդակը, ապա պետք է ասեմ, որ ընտրությունները հնարավոր չէ գնահատել որպես արդար ընտրություններ։ Սյս պահին՝ անտեսելով այն, ինչ կարող էր լինել ընտրությունների օրը։ Որովհետև ժողովրդավարությունն այն է, ինչ տեղի է ունենում ընտրությունների միջև։ Եվ այս որոշմամբ ընտրությունները իրականացնելու ֆորմատը՝ ընտրական օրենքները, ընտրական օրենքների փոփոխությունը, լրատվական դաշտը, ԱԶԿ-ի իրավիճակը, Իմամօղլուի իրավիճակը, այնքան էլ դրական չէ՝ գնահատելու համար, թե ինչ կարող է լինել ընտրությունների արդյունքը։ ընտրությունները, կրկնում եմ, ընտրությունը ժողովրդի մեկ օրում քվեարկելու փաստը չէ։ Ընտրություններն այն են, ինչ տեղի է ունեցել շատ ու շատ ամիսներ առաջ, և հիմա մենք արդեն որոշակի կարծիք ունենք այդ մասին։ Հիմա ունենք ունենք այս լանդշաֆտը, որ, ասենք, ոչ այնքան ուղղափառ բաներ են կատարվում Թուրքիայում։

-Եվ վերջում, ի՞նչ է նշանակում ձեզ համար լինել նման խնդրահարույց երկրի զեկուցողը։

-Կատակում եմ կոլեգաներիս հետ ասելով, որ պատժվել եմ այս մանդատով։ Դե իհարկե սա կատակ է։ Իսկ ավելի լուրջ, ես ինքս խնդրեցի զբաղվել այս երկրով, քանի որ նախապես առնչվել եմ թուրքական խնդիրների հետ և շատ լավ գիտեմ երկիրը: Ճանաչում եմ քաղաքական զրուցակիցներից շատերին և գոհ եմ, որ այս շատ կարևոր դոսյեն ունեմ խորհրդարանի իմ գործընկերների շրջանում։ Շատ բարդ գործ է, բայց այս ոլորտը ղեկավարելը, դրա համար գործընկերներիս վստահությունն ունենալը շատ պարգևատրելի է ինձ համար: Խնդիրը բարդ է, առաջադրանքը ժամանակատար: Որովհետև ոլորտներ շատ են,  որտեղ հարաբերություններ ունենք Թուրքիայի հետ, վիզաներ, մաքսային միություն և միգրացիոն միացման գործընթաց, արտաքին քաղաքականություն, արևելյան միջերկրական, Սիրիա: Այնքան շատ հարցեր կան, որոնք շատ ժամանակատար են, բայց այն է, ինչի համար ես կոչ եմ անում և ինչի համար խնդրել եմ իմ մանդատի սկզբում, և ես շատ գոհ եմ, որ բոլոր ուղիները բաց են իշխանությունների, կուսակցությունների և քաղաքացիական հասարակությունների հետ շփումների համար։

Հարցազրույցը՝ Լիլիթ Գասպարյանի