Կիեւի արձագանքը Լեհաստանում տեղի ունեցած միջադեպին դիտավորյալ ապատեղեկատվության ակնհայտ դեպք է
ՆԱՏՕ-ի անանուն դիվանագետը կարծում է, որ Կիեւի արձագանքը ուղղակի ծիծաղելի է եւ ուկրաինացիները ոչնչացնում են կազմակերպության վստահությունը իրենց հանդեպ. «Ուկրաինային ոչ ոք չի մեղադրում, եւ նրանք բացահայտ ստում են։ Դա ավելի կործանարար է, քան հրթիռը»:
Վրդովմունքը կապված էր Կիեւի կողմից ՆԱՏՕ-ի եւ ԱՄՆ-ի մեղադրանքների հերքման հետ, թե Ուկրաինան սխալ է թույլ տվել եւ հրթիռ է արձակել իր ամենամեծ աջակիցներից մեկի՝ Լեհաստանի ուղղությամբ: Վեհ քայլ կլիներ եթե Կիեւն անմիջապես ընդունել սխալը եւ որոշակի զղջում դրսեւորել, իսկ միջադեպը դժվար թե վերագրվեր Ուկրաինային։ Ի վերջո, հենց նա է բախվում ներխուժմանը, եւ ընկերական հրդեհային միջադեպեր տեղի են ունենում լեփ-լեցուն թատրոնում, որտեղ նույնիսկ ամենալավ ռազմական ուժերն են, գրում է American Conservative-ը:
«Միջադեպից հետո ամենապատասխանատուն եղել է Լեհաստանը։ Վարշավան ասել է, որ հետաքննում է միջադեպը, իսկ հետո դիմել ՆԱՏՕ-ին` քննարկելու ակնհայտ «հարձակումը»: Հենց պարզ է դարձել, որ հարվածը Ռուսաստանից չի եղել, Լեհաստանը հետ է կանչել 4-րդ հոդվածի իր խնդրանքը, սկաայն մոտ տասնչորս ժամ միջուկային պատերազմի վտանգը կախված էր Եվրատլանտյան օվկիանոսում: Պնդումը, որ ռուսական հրթիռը թռել է Լեհաստան, հիմնված է «հետախուզության բարձրաստիճան անանուն պաշտոնյայի» խոսքերի վրա, որոնք տարածվել են սկզբում Associated Press-ի, այնուհետեւ լոբբիստների կողմից, որոնք դիմակավորված են որպես ազգային անվտանգության փորձագետներ: Դրա տարածմանը անխոհեմորեն նպաստել են Բալթյան երկրներն ու Ուկրաինան։
Ուկրաինայի նախագահն ասել է, որ եկել է ՆԱՏՕ-ի լուրջ հակաքայլերի ժամանակը։ Ուկրաինայի արտաքին գործերի նախարարը հայտարարել է, որ ուկրաինական հակաօդային պաշտպանության համակարգի կողմից Լեհաստանին հարվածելու մասին պնդումը «դավադրության տեսություն» է:
«Բալթյան երկրները, որոնք Ռուսաստանի հետ առաջնագծում են գտնվում, շտապել են ՆԱՏՕ-ի հավաքական պաշտպանության կոչ անել: Լիտվայի նախագահ Գիտանաս Նաուսեդան թվիթերում գրել է. «ՆԱՏՕ-ի տարածքի յուրաքանչյուր թիզ պետք է պաշտպանված լինի»: Մյուսներն ասում էին, որ միջադեպը Ուկրաինային ավելի մեծ ռազմական աջակցության առիթ էր: Լատվիայի պաշտպանության նախարար Արտիս Պաբրիկսն առաջարկել է, որ ՆԱՏՕ-ն ավելի շատ հակաօդային պաշտպանություն տրամադրի Լեհաստանին։ Էստոնիայի վարչապետ Կայա Կալլասը հայտարարել է, որ Արեւմուտքը պետք է ավելի շատ ռազմական, հումանիտար եւ ֆինանսական աջակցություն ցուցաբերի Ուկրաինային», - գրել է BBC-ը:
Կարճ ասած, մարդկանց մի ամբողջ խումբ կոչ է արել ուղիղ պատերազմ երկու խոշորագույն միջուկային տերությունների միջեւ, եւ բոլորն էլ իրենց մանր տեղական շահերի պատճառով:
Այժմ, երբ կա կոնսենսուս այն մասին, որ միջադեպը տեղի է ունեցել ուղեծրից շեղված ուկրաինական հրթիռի պատճառով, քիչ հավանական է թվում, որ Ուկրաինայի կառավարությունը եւ նրա որոշ լոբբիստներ տեղյակ եղած չլինեն այդ մասին: Գրեթե աներեւակայելի է, որ պատերազմող երկրի ղեկավարն իր մարտական հրամանատարությունից հակաօդային պաշտպանության ձախողված հրթիռի հետագծի մասին առաջադեմ հետախուզական տեղեկատվություն ստացած չլինի, մոտավորապես այն ժամանակ, երբ նա եւ իր կառավարությունը հայտարարություններ էին անում ՆԱՏՕ-ի կողմից կոլեկտիվ պաշտպանության դրույթ ընդունելու որոշման անհրաժեշտության հրատապության մասին:
Վաշինգտոնի լեզվով ասած՝ սա միտումնավոր «ապատեղեկատվության» ակնհայտ դեպք է։ Անկեղծ ասած, քիչ հավանական է, որ ուկրաինական կառավարությունն ու զինվորականները տեղյակ եղած չլինեն, որ նրանք իրականում համաշխարհային պատերազմի կոչ են անում: Յուրաքանչյուր առողջ ռազմագետ գիտի 5-րդ հոդվածի իմաստը: ՆԱՏՕ-ի երկրները դա գիտեն: Բալթյան երկրները պետք է դա իմանան։ Ամերիկյան հետախուզության եւ վարչակազմի հիասթափված պաշտոնյաները, որոնք թակարդում են իրենց նախկին չերչիլյան հռետորաբանությունը, գոնե առայժմ գիտեն դա:
Միջազգային հարաբերություններում դեռեւս վիճելի առեղծված կա՝ մեծ տերություններն են ազդո՞ւմ իրենց արբանյակների վրա, թե՞ փոքր գաղափարական պետությունները՝ իրենց անուղեղ ու անհեռատես բարերարներին։
Մաքիավելյան տեսանկյունից կարելի է հասկանալ, թե ինչու է ուկրաինական ղեկավարությունը ստում աշխարհին, որպեսզի բոլորին ստիպեն պայքարել սեփական պատերազմում, նույնիսկ միջուկային ոչնչացման վտանգի տակ։ Խաբեությունը հաճախ ավելի արդյունավետ է, քան ուժը: Ֆիդել Կաստրոն նույնպես փորձել է սովետական պետություններին ներքաշել իր պատերազմի մեջ, սակայն նրանք բավական խելամիտ էին:
Կարելի է ակնկալել, որ ռացիոնալ փոքր պետությունները խանդով կպահպանեն իրենց փոքր ազդեցությունը, այլ ոչ թե կխաթարեն իրենց գոյությունը պաշտպանող խմբի հիմնական շահերը: Այսպիսով, ինչո՞վ է բացատրվում ՆԱՏՕ-ի ընդլայնման կամ Ռուսաստանի հետ մերձեցման վերաբերյալ բալթյան ֆանատիզմը: Ինչո՞վ է բացատրվում Ուկրաինայի դիմադրությունը ցանկացած խոշոր գործարքի, ընդհուպ մինչեւ իր դաշնակիցներին հակադրվելու աստիճանի: Ինչպիսին էլ որ նրանք փորձեն տեսնել համընդհանուր պատերազմի արդյունքը, ամեն դեպքում նրանք չեն գոյատեւի որպես անձեռնմխելի քաղաքական միավոր:
Պոտենցիալ երկու պատճառ կա, եւ, հնարավոր է, փոխկապակցված:
Նախ՝ գաղափարական. պատմականորեն պարզ վարկածը հաճախ ճիշտ է ստացվում։ Բայց երկրորդը, եւ այստեղ ամեն ինչ ավելի է բարդանում, որքան մեծ է դաշինքը, այնքան ավելի սահմանափակ է հեգեմոնի ընտրությունը: ՆԱՏՕ-ի ընդլայնումը համախմբում է լիբերալ-ինտերնացիոնալիստական ուղղափառությունը եւ բազմապատկում կայսերական, ինքնապահովվող եւ ընդլայնվող բյուրոկրատիան, որը դժվարացնում է ԱՄՆ-ի նման հեգեմոնի համար գործել իր, այլ ոչ թե խմբի շահերից: Պատմության մեջ ոչ մի մեծ տերություն կամ կայսրություն այսքան թակարդում չի հայտնվել սեփական գաղափարախոսական տիրույթում։
ՆԱՏՕ-ն ոչինչ չի արել եւ չի անի առանց Վաշինգտոնի թույլտվության, սակայն այս դրվագը հնարավորություն է տալիս արտացոլելու եւ վերանայելու դաշինքի որոշ երկրորդական պարտավորություններ եւ էսկալացիայի պարույրի վտանգը։ Հաջորդ անգամ աշխարհը կարող է այդքան հաջողակ չլինել»: