Եվրոպայում ամերիկյան զենքի վաճառքն աճում է

Ուկրաինայում տեւական պատերազմի շնորհիվ Եվրոպայում ամերիկյան զենքի վաճառքը կտրուկ աճում է։

Եվրամիության երկրները պարտավորվել են ավելացնել իրենց զինանոցը մոտ 230 միլիարդ դոլար արժողությամբ զինամթերքով, ընդ որում միայն Գերմանիան այս տարի ծրագրում է արդիականացնել իր զինված ուժերը՝ 100 միլիարդ դոլար փաթեթի շրջանակում: Իսկ Միացյալ Նահանգների ռազմական արդյունաբերությունը, որն արտադրում եւ արտահանում է ավելի շատ զենք, քան ցանկացած այլ պետություն, 2017-ից 2021 թվականներին վաճառելով 210 միլիարդ դոլարի տարեկան զենքի համաշխարհային վաճառքի ավելի քան 39%-ը, ամենաշատն է շահել:

Եվրոպական շատ երկրներում վերջին ռազմական ծախսերի կեսից ավելին ուղղված է ԱՄՆ զենք արտադրող ընկերություններին. Նորվեգիան 83%-ը ծախսում է ԱՄՆ-ի արտադրության զենքի վրա, Մեծ Բրիտանիան՝ 77%-ը, Իտալիան՝ 72%-ը, իսկ Նիդեռլանդները՝ 95%-ը։

Ստոկհոլմի Խաղաղության հետազոտությունների միջազգային ինստիտուտի (SIPRI) տվյալներով՝ մինչեւ 2021 թվականը Եվրոպա զենքի ընդհանուր ներմուծումն այդ ժամանակահատվածում 19 տոկոսով աճ է գրանցել՝ ի տարբերություն նախորդ հինգ տարիների։ Եվ դա եղել է Եվրոպայում զենքի գնման վերջին բումից առաջ:

«Սառը պատերազմից հետո, սա Եվրոպայում պաշտպանական ծախսերի ամենամեծ աճն է սառը պատերազմի ավարտից հետո», - Yahoo News-ին ասել է Եվրոպական բարեփոխումների կենտրոնի արտաքին քաղաքականության տնօրեն Յան Բոնդը:

Նա նշել է, որ, երբ 1991 թվականին Սառը պատերազմն ավարտվել է Խորհրդային Միության փլուզմամբ, Եվրոպայի շատ երկրներում պաշտպանական ծախսերը կտրուկ ընկել են: Բայց դա արագ փոխվել է:

«Շատ եվրոպական երկրներ ծրագրում են զգալիորեն մեծացնել իրենց ռազմական ծախսերը եւ, որպես դրա մի մաս, ավելացնել զենքի գնումները», - ասում է SIPRI-ի սպառազինությունների եւ ռազմական ծախսերի գծով ծրագրի ավագ գիտաշխատող Փիթեր Ուեզմանը: «Եվ որոշ երկրներ արագացնում են» այն գնումները, որոնք ի սկզբանե նախատեսված էին այս տասնամյակի վերջին:

Քվինսիի պատասխանատու հանրային կառավարման ինստիտուտի ավագ գիտաշխատող Ուիլյամ Հարթունգի խոսքով, նախագահ Բայդենի պաշտոնավարումից ի վեր եվրոպական երկրները ստացել են մոտ 33 միլիարդ դոլարի զենքի «առաջարկներ»՝ սպառազինության բանակցությունների սկզբնական փուլը։

Պուտինի շնորհիվ Եվրոպան այժմ ամերիկյան զենք վաճառողների համար թեժ շուկա է:

Պատճառներից մեկն այն է, որ շատ երկրներ դիմում են ամերիկյան զենք արտադրողներին նրա համար, որ ԱՄՆ պաշտպանական արդյունաբերությունն այնքան մեծ է, որ երկրները ստիպված չեն լինում սպասել առաջադեմ զենքերի մշակմանը, ասում է Բոնդը: Մյուս պատճառն այն է, որ Արեւելյան եւ Կենտրոնական Եվրոպայի երկրները «ցանկանում են ԱՄՆ-ին իրենց կողքին պահել եւ ցույց տալ, որ կարեւորում են անդրատլանտյան դաշինքը», ներառյալ ՆԱՏՕ-ն, ինչ համար ամերիկյան պաշտպանական արտադրողներին աջակցելը ճանապարհներից մեկն է:

Եվրոպայում ԱՄՆ-ից ամենահայտնի բարձրակարգ արտադրանքը ամերիկյան F-35 մարտական ​​ինքնաթիռն է. Ֆինլանդիան 2020 թվականին պատվիրել է դրանցից 54-ը, իսկ Լեհաստանը՝ 32-ը: Եվս 71 ինքնաթիռ պատվիրել է Նորվեգիան: Նիդեռլանդները, Մեծ Բրիտանիան եւ նույնիսկ չեզոք Շվեյցարիան սեպտեմբերին պատվիրել են երեք տասնյակ կործանիչներ՝ ավելի քան 6 միլիարդ դոլար արժողությամբ։

Նման մեծ գումարներով վաճառքները «մեծ լարվածություն են առաջացնում» եվրոպական զենք արտադրողների հետ, ասում է Հարթունգը, քանի որ ամերիկյան F-35-ները հաճախ գերազանցում են եվրոպական արտադրության կործանիչներին: