Թուրքմենստանը դառնում է տարածաշրջանային էներգետիկ կենտրոն

Թուրքմենստանի բարձրաստիճան պաշտոնյան այս շաբաթ կրկին խոսել է Տրանսկասպյան խողովակաշարով գազ ուղղակիորեն դեպի եվրոպական շուկաներ արտահանելու հեռանկարի մասին, սակայն ավելի քիչ ոգեւորությամբ, որի համար, հավանաբար, Բրյուսելը պետք է անհանգստանար, գրում է Eurasianet-ը։

Ելույթ ունենալով Աբու Դաբիումացկացված նավթի միջազգային ցուցահանդեսում եւ կոնֆերանսում, նավթի եւ գազի հարցերով փոխվարչապետ Շահիմ Աբդրախմանովն ասել է, որ TPC կառուցելու գաղափարը «օրակարգից դուրս չէ»:

«Թուրքմենստանը էներգիա է մատակարարում արտահանման խոշոր գազատարներով դեպի հյուսիս՝ Ռուսաստան, արեւելքում՝ Չինաստան, ինչպես նաեւ Իրանը։ Իսկ հիմա մենք կառուցում ենք TAPI գազատարը (Թուրքմենստան-Աֆղանստան-Պակիստան-Հնդկաստան): TAPI-ի ներդրումը կհեռացնի ճնշումը ասիական շուկաներից, իսկ թողարկված ծավալները կարող են վերահղվել դեպի եվրոպական շուկա», - «ՌԻԱ Նովոստի» լրատվական գործակալությունը մեջբերել է Աբդրախմանովի խոսքերը։

Մեկ այլ առաջնահերթություն, ըստ Թուրքմենստանի փոխվարչապետի, ներքին էներգետիկ ենթակառուցվածքների զարգացումն է, ինչպիսին է 800 կմ երկարությամբ Արեւելք-Արեւմուտք գազատարը, որը կապում է երկրի բոլոր գազահանքերը, որոնք ներկայումս կառուցման փուլում են:

Անցյալ շաբաթ ավելի հուսադրող խոսքեր են հնչել «Թուրքմենգազ» պետական ​​գազային ընկերության նախագահ Բատիր Ամանովի կողմից, ով խոսել է դեպի Եվրոպա արտահանման հույսերի մասին։

«Թուրքմենստանը հուսալի գազ արտահանող է եւ առանցքային խաղացող գլոբալ էներգետիկ ասպարեզում, եւ նա մեծ հեռանկարներ ունի բնական գազը Եվրոպա հասցնելու համար», - ասել է նա Աշխաբադում՝ նավթի եւ գազի համաժողովում։

Որոշակիորեն անսպասելի կերպով Թուրքմենստանը բացահայտում է, որ իր անմիջական հարեւաններից գազ սպառողներ ունի, թեեւ՝ համեստ քանակությամբ: Անցյալ ամիս Աշխաբադ ​​կատարած այցի ժամանակ Ուզբեկստանի նախագահ Շավքաթ Միրզիյոեւն ասել է, որ կցանկանար սկսել թուրքմենական գազի ներկրումը։ Ղազախստանի նախագահ Կասիմ-Ժոմարտ Տոկաեւն ավելի վաղ՝ հոկտեմբերին, երբ Թուրքմենստանի նախագահ Սերդար Բերդիմուհամեդովն այցելում էր Աստանա, ասել էր, որ իր երկիրը շահագրգռված է երկարաժամկետ համաձայնության հասնել՝ Թուրքմենստանից տարեկան 1,5 միլիարդ խորանարդ մետր գազ ներկրելու հարցում:

Ղրղզստանի էներգետիկայի նախարար Թաալայբեկ Իբրաեւը հայտարարել է, որ իր կառավարությունը բանակցություններ է վարում Թուրքմենստանի հետ՝ 350 միլիարդ խորանարդ մետր գազ եւ 2 միլիարդ կվտ/ժամ էլեկտրաէներգիա գնելու համար:

Սա ավելի քան մի փոքր շփոթեցնող է, քանի որ ապրիլին Իբրաեւը բացահայտել էր, որ 2021 թվականի հունիսին Թուրքմենստանից 270 միլիոն խորանարդ մետր գազ ներկրելու գործարքը ձախողվել է, քանի որ այն համարվում էր «ոչ տնտեսական»: Հնարավոր է, որ այս անգամ եւս նախորդի նման լինի. գազը կտեղափոխվի Ուզբեկստան, որն այնուհետ Ղրղզստանին ֆինանսապես համարժեք էլեկտրաէներգիա կփոխհատուցի, ինչն էլ արդեն Բիշքեկի հիմնական մտահոգությունն է։ Սակայն սա մաքուր ենթադրություն է։

Բերդիմուհամեդովը հոկտեմբերի 28-ին հրամանագիր է ստորագրել՝ Ուզբեկստանին էլեկտրաէներգիայի մատակարարումների ավելացման մասին։ Թուրքմենստանի պետական ​​լրատվամիջոցները չեն նշում ծավալների կամ քանակի մասին, սակայն Ուզբեկստանի նախագահի խոսնակն անցյալ ամիս ասել է, որ Տաշքենդը ակնկալում է Թուրքմենստանից 4 միլիարդ կիլովատ/ժամ էլեկտրաէներգիա գնել:

Թուրքմենստանից էլերկտրաէներգիա գնող մյուս երկրները Աֆղանստանն ու Իրանն են:

Եթե ​​անգամ Անդրկասպյան խողովակաշարի հարցը կարող է որոշակիորեն թաքնված լինել, դա չի նշանակում, որ ծովի էներգետիկ ներուժի շուրջ ակտիվություն չկա։ Հաղորդվում է, որ Ադրբեջանն ու Թուրքմենստանն ակտիվորեն քննարկում են ռուսական էներգետիկ հսկայի՝ «Լուկօյլ» ընկերությանը ստորջրյա ածխաջրածնային հանքավայրի համատեղ հետախուզման մեջ ներգրավելու հնարավորությունը, որը ժամանակին նրանց միջեւ վեճի առարկա էր:

Դա մեծ առաջընթաց էր 2021 թվականի սկզբին, երբ Ադրբեջանն ու Թուրքմենստանը վերջապես, տասնամյակների ցածր մակարդակի թշնամանքից հետո, հրաժարվել են իրենց բացառիկ հավակնություններից, որոնք տարբեր կերպ հայտնի են որպես Դոստլուգ (Բարեկամություն) եւ որոշել են մասին աշխատել:

Ելույթ ունենալով հոկտեմբերի 28-ին Վերոնայում կայացած Եվրասիական տնտեսական ֆորումում, Ադրբեջանի էներգետիկայի փոխնախարար Էլնուր Սոլթանովը հայտնել է, որ «Լուկօյլ» ընկերությունը իսկապես կարող է առաջատար դիրք զբաղեցնել հանքավայրի զարգացման գործում:

«Մենք գիտենք նրանց (Լուկօյլ) մտադրության մասին, մենք դա հասկանում ենք եւ քննարկում ենք մեր թուրքմեն գործընկերների հետ։ Կարծում եմ՝ առարկություններ չկան»,- ասել է Սոլթանովը։

Ադրբեջանն այլ ոլորտներում եւս պատրաստվում է ավելի սերտ համագործակցության Թուրքմենստանի հետ։ Ռուսական Voice of the CIS լրատվական գործակալությունը հոկտեմբերի 27-ին հայտնել է, որ Ադրբեջանի պետական ​​նավթային SOCAR ընկերությունը պատրաստ է գրասենյակ բացել Աշխաբադում։

Այս լուրը հայտնել է SOCAR-ի գիտության եւ տեխնոլոգիաների դեպարտամենտի ղեկավարի տեղակալ Էմին Ալեքպերովը, ով ինտրիգային պատասխան է տվել Անդրկասպյան խողովակաշարի կառուցման հեռանկարների մասին լրատվամիջոցի հարցին։ Նրա խոսքով, Ադրբեջանի նավթի եւ գազի ծովային հանքերը խողովակաշարերով միացված են ափին։ «Օգտագործելով բիզնես մոտեցում՝ դրանք կարելի է համատեղել, ինչը մեծ նյութական ռեսուրսներ չի պահանջում»,- ասել է Ալեքպերովը։

Եթե ​​ճանապարհ գտնվի Կասպից ծովով թուրքմենական գազը տեղափոխելու համար, Վրաստանը նույնպես չի հրաժարվի։ Վրաստանի նավթի եւ գազի կորպորացիայի գլխավոր տնօրեն Գիորգի Չիկովանին Աշխաբադում նավթագազային կոնֆերանսի ժամանակ ունեցած իր ելույթում ասել է, որ իր երկիրը հիմա չի ցանկանում թուրքմենական վառելիք գնել: Դա, նրա խոսքով, «ավելի լայն երկխոսություն կպահանջի Եվրամիության, Հարավային Կովկասի ու Կենտրոնական Ասիայի կառավարությունների եւ արդյունաբերության միջեւ»: