Ինչու է կառավարությունը պոտենցիալ ներդրողին ԱԱԾ աշխատակից կցում

Հայաստանը որքան էլ գրավիչ երկիր է, սակայն ներդրողների համար նպաստավոր պայմաններ չի ստեղծում ներդրումային շուկայի զարգացման համար: Բազում ներդրողներ դժգոհում են, որ ցանկանալով գալ Հայաստան, ներդրումներ կատարելու՝ իրենց առջև ծառանաում են բազմաթիվ խնդիրներ: Ասում են՝ կարծես թե պետությունն այս կերպ իրենց ավելի շատ թշնամի լինի, քան բարեկամ: Նշենք, որ նրանցից շատերն անգամ չեն դժգոհում հարկերից ու տուրքերից, խնդիրը դրանում չէ, այլ մնացած գործերում, որտեղ պետությունը բացարձակապես չի աջակցում՝ թե՛ օտարերկրյա, թե՛ հայ ներդրողին:

Այս մասին «Առաջին լրատվական»-ը խոսել է տնտեսագետ Կառլեն Խաչատրյանի հետ, որի խոսքով՝ դժվար է ասել, թե ինչու ներդրումային ոլորտի զարգացման համար համապատասխան պայմաններ չեն ստեղծվում, որի հասցեատերը պատկան մարմիններն են, Էկոնոմիկայի նախարարությունն ու Կառավարությունը: Բազմիցս մատնանշվել են բիզնես ոլորտում առկա խնդիրները, որոնք ուղղակիորեն ազդում են ամեն տեսակ ներդրումների վրա: Խնդիրը կայանում է նրան, որ ոչ միայն օտարերկրա ներդրողներն են խուսափում ՀՀ-ում ներդրումներ կատարելուց, այլև հայ գործարարները ևս՝ տեսնելով իրենց բիզնեսի ընդլայնումը այլ երկրներում, ոչ թե հայրենիքում: Պատճառն ակնհայտ է՝ Կառավարության տարբեր նիստերում հաճախ ենք լսել, թե ինչպես է Կառավարությունը մտադիր պոտենցիալ ներդրողին ԱԱԾ աշխատակից կցել:

Նշենք, որ վերջերս էլ շրջանառության դրվեց Պետական եկամուտների կոմիտեի քաղաքացիների և իրավաբանական անձանց բանկային հաշիվներին լիարժեք հասանելիություն ունենալն ու առանց դատարին վճռի տիրապետել այդ ինֆորմացիային: Ճիշտ է, օրենքի այս նախագիծը մեծ աղմուկից հետո հետ քաշվեց, սակայն այս և մնացյալ քայերը ակնհայտորեն ցույց են տալիս Կառավարության վերաբերմունքը ներդրողների հանդեպ: Առաջին անգամը չէ, որ տարբեր առիթներով պետական ամենաբարձր մակարդակի պաշտոնյանները իրենց խոսքում՝ հաջողակ բիզնեսմեններին ներկայացնում են՝ որպես պոտենցիալ հանցագործի: Կարմիր թելի նման գնում է այն թեզը, որ օրինական ճանապարհով Հայաստանում հարստանալն անհնար է: Բնականաբար, այս մոտեցումը բիզնեսմենների մոտ մտածելու տեղիք է տալիս, ինչն էլ հետ է պահում թե՛ նրանց, թե՛ մեր երկրին հնարավոր ներդրումներից:

Տնտեսագետի դիտարկմամբ՝ ՀՀ-ն ներդրումային շուկայի զարգացման համար ունի նպաստավոր պայմաններ, եթե Կառավարությունը մտածված՝ աջակցող քաղաքականություն իրականացնի: Առանց այդ էլ մենք ունենք որոշակի խնդիր այս ոլորտում՝ սկսած անվտանգային խնդիրներից ու հարևանների հետ ունեցած բարդ հաւրաբերություններից, շուկայի փոքրությունից, դեպի ծով ելքի բացակայությունից: Այս խոչընդոտող պայմանների զուգահեռ պետք է ստեղծվեն գրավիչ հարկային պայմաններ, լինի պետական աջակցություն, որոշակի հստակ մշակված քաղաքականություն, որոնք կօգնեն ներդումային շուկայի զարգացմանը: Ինչպես տեսնում եք, դրա համար ընդամենն անհրաժեշտ է՝ մտածված և կշռադատված տնտեսական քաղաքականություն վարել:

Խաչատրյանի նշմամբ՝ եթե համեմատենք ՀՀ հարկային բեռը եվրոպական կամ այլ զարգացած երկրների հետ՝ կտեսնենք, որ մեզ դա այդքան էլ բարձր չէ, սակայն ընդհանուր առմամբ, հարկային համակարգում ևս ունենք բազմաթիվ խնդիրներ: Խնդիրներից է՝ հարկային վարչարարություն այն կոշտ գործիքակազմը, որը տարիներ ի վեր կենտրոնացել է Պետական եկամուտների կոմիտեի ձեռքում, որի պատճառով առաջացել և առաջանում են անհարկի բազում խնդիրներ: Եթե համապատասխան նախագծերը կյանքի կոչվեն, որի մասին արդեն նշեցինք, ապա ամեն բան կկարգավորվի, հակառակ դեպքում՝ Պետական եկամուտների կոմիտեին առանց դատարանի որոշման քաղաքացիների և իրավաբանական անձանց բանկային հաշիվներին հասանելիություն տրվի, ապա ներդրումային միջավայրը էապես կտուժի և անկում կապրի:

Աղբյուրը