Fortune. Կարանտինը Շանհայում եւ պատերազմն Ուկրաինայում խանգարում են գնաճի կարգավորմանը

ԱՄՆ-ում գնաճը մարտին աճել է 8.5 տոկոսով, ընդ որում, ամենաշատը աճել են սննդամթերքի, գազի եւ բնակարանների գները: Մինչեւ անցյալ ամառ ԱՄՆ-ն նման թվեր չէր տեսել ավելի քան 40 տարի, սակայն գնաճի հիմնական չափանիշը՝ սպառողական գների ինդեքսը, շարունակել է նոր ռեկորդներ սահմանել այն ժամանակվանից: Այն պետք է իջներ, քանի որ համավարակը թուլանում է, բայց…

Գնաճային պոռթկումները, որոնք սկսել են հարվածել ԱՄՆ-ի տնտեսությանը 2021 թվականին, առաջացել են կիսահաղորդիչների պակասի պատճառով, ինչն ավտոմեքենաների եւ էլեկտրոնիկայի գների աճի է հանգեցրել: Այն ժամանակ տնտեսագետները համոզված էին, որ 2022 թվականի առաջին մի քանի ամիսների ընթացքում գնաճը մոտ 7 տոկոսի կհասնի, այնուհետեւ կսկսի նվազել ամբողջ տարվա ընթացքում, գրում է Fortune-ը։

«Մեկ տարի անց, երբ համավարակն ավարտվի, գնաճն այնքան ցածր կլինի, որ մենք դրա մասին էլ չենք խոսի»,- անցյալ նոյեմբերին CNN Business-ի համար գրված հոդվածում գրել էր Moody's Analytics-ի գլխավոր տնտեսագետ Մարկ Զանդին:

Բայց 2022-ի սկզբին երկու հանկարծակի իրադարձություն՝ պատերազմն Ուկրաինայում եւ COVID-ի լոքդաունը Չինաստանում, ցնցեցին միջազգային շուկաները եւ գնաճի հետընթացն էլ ավելի անհասանելի դարձրեցին:

Դրանցից ոչ մեկը մոտ ապագայում թուլացման նշաններ ցույց չի տալիս:

Պատերազմը շարունակում է ճնշում գործադրել այնպիսի կարեւոր պաշարների համաշխարհային շուկաների վրա, ինչպիսիք են նավթը եւ ցորենը: Իսկ ԱՄՆ-ում էներգակիրների գները հիմք են հանդիսացել պատերազմի տնտեսական հետեւանքների համար:

Ի տարբերություն Եվրոպայի, որը մեծապես կախված է ռուսական գազից եւ նավթի ներկրումից, ԱՄՆ-ն շատ քիչ նավթ եւ գազ է գնել Ռուսաստանից: Բայց նավթի նման շուկաները համաշխարհային են, եւ մատակարարման խափանումներն ազդում են բոլորի վրա:

Պատերազմի սկզբից աշխարհը դանդաղորեն շարժվում էր դեպի համաշխարհային մատակարարումներում Ռուսաստանից էներգակիրների ներմուծման կրճատում: ԱՄՆ-ն արգելել էր ռուսական նավթի ներկրումը մարտի սկզբին։ Այնուհետև ապրիլի սկզբին ԵՄ-ն որոշեց ամբողջությամբ արգելել ռուսական ածխի ներկրումը, իսկ որոշ եվրոպական երկրներ էլ ավելի հեռուն գնացին՝ ամբողջությամբ դադարեցնելով ռուսական գազի մատակարարումները։ Թեեւ նավթի եւ գազի թիրախավորումը կարեւոր է Ռուսաստանին վնասելու համար, այն նաեւ ցավոտ էր ԱՄՆ սպառողների համար: Բենզալցակայանների գները շաբաթներ շարունակ անշեղորեն աճում էին, այս պահին դրանց գինը 4.27 դոլար է՝ մեկ տարի առաջ գրանցված 1.32 դոլարի համեմատ: Երկրի որոշ շրջաններում մարտի վերջին գները նույնիսկ մինչեւ 6 դոլար էին հասել մեկ գալոնի դիմաց:

Բայդենի վարչակազմն անում է ամեն ինչ՝ գները հնարավորինս ցածր պահելու համար, այդ թվում՝ ռեկորդային արտանետում երկրի ռազմավարական նավթային պաշարներից, EPA կանոնակարգերի չեղարկում, որոնք թույլ են տալիս տարբեր վառելիքներ վաճառել եւ նույնիսկ մի կողմ դնելով ԱՄՆ նավթարդյունաբերության հետ ունեցած հակասությունները՝ ներքին արտադրության աճի հասնելու համար։

Բայդենի եւ նրա կուսակցության համար քաղաքական նկրտումները կախված են էներգակիրների գներն ընդունելի մակարդակում պահելուց։

ԱՄՆ-ում Բայդենն ասել է, որ գների աճի 70 տոկոսը պայմանավորված է պատերազմի եւ «գների պուտինյան բարձրացումներով», թեեւ ԱՄՆ Աշխատանքի նախարարությունը, որն ամսական գնաճի տվյալները, ասում է, որ բենզինի գների աճը կազմում է գնաճի աճի մոտ կեսը։

Մինչ պատերազմը շաբաթներ շարունակ վնաս էր հասցնում էներգակիրների գներին, Չինաստանի ռազմավարական նավահանգիստներից մեկից արտադրության եւ առաքումների գրեթե ամբողջական դադարեցումը նպաստեց ԱՄՆ-ում գնաճային ճգնաժամին:

Մինչ պատերազմը շաբաթներ շարունակ վնաս էր հասցնում էներգակիրների գներին, Չինաստանի ռազմավարական նավահանգիստներից մեկում արտադրության եւ բեռնաթափումների գրեթե ամբողջական դադարեցումը նպաստեց գնաճային ճգնաժամին ԱՄՆ-ում:

Չինական առեւտրի էպիկենտրոն եւ արտադրական հսկա հանդիսացող Շանհայում COVID-19-ի ամենամեծ բռնկումն է քաղաքի պատմության մեջ: Ուրբաթ քաղաքում հաստատվել էր ավելի քան 23.000 դրական դեպք՝ մարտի 1-ից սկսած դեպքերի ընդհանուր թիվը հասցնելով 303.000-ի:

Լոքդաունը միայն Շանհայով չի սահմանափակվում եւ ազդել է մի քանի հիմնական տեխնոլոգիական գործարանների վրա, ընդ որում, մարտին փակվել է Tesla-ի գիգագործարաններից մեկը՝ հետաձգելով մոտ 40.000 ավտոմեքենայի արտադրությունը: Տեխնոլոգիական ընկերության արտադրական գործարանները ցրված են Շանհայով մեկ, եւ կարանտինը հանգեցրել է նաեւ քաղաքում տեղակայված iPhone-ի գործարանի փակմանը:

Արտադրական դեֆիցիտից բացի, մեկուսացումը նաեւ գործունեության դադարեցման է հանգեցրել քաղաքի կարևոր նավահանգստում: Այս շաբաթ աշխատողների պակասը ստիպել է 477 բեռնափոխադրողների սպասել քաղաքի գլխավոր նավահանգստի մոտ՝ հացահատիկն ու մետաղները բեռնաթափելու համար:

Սպասվում է, որ Չինաստանում արգելափակումները զգալի գնաճի ռիսկի կհասցնեն մի շարք ապրանքների համար, իսկ գների աճն արդեն հարված է հասցրել էլեկտրոնիկայի եւ ավտոմեքենաներին, որոնք կախված են արտադրությունից Չինաստանում:

Եթե ​​արգելափակումը շարունակվի, ԱՄՆ-ի էլեկտրոնիկայի եւ ավտոմեքենաների գներն անկասկած կբարձրանան, իսկ բեռնման ժամանակի դանդաղեցման եւ աշխարհի ամենաբանուկ նավահանգիստներից մեկից առաքման հետաձգման դեպքում գնաճը, թվում է, բարձր կմնա այնքան ժամանակ, քանի դեռ արտակարգ իրադարձությունները Շանհայում եւ Ուկրաինայում շարունակվում են:

Լուրեր Հայաստանից - N