The Week. Նախագահական ելույթներն ավելի ու ավելի հիմար են դառնում

Նախագահական ելույթներն ավելի ու ավելի հիմար են դառնում, գրում է The Week-ը։

«Իդիոկրատիա» (2006) ֆիլմը ներկայացնում է այն ապագան, որտեղ ամերիկացիների մտավոր կարողությունները սերնդեսերունդ վատացել են փոփ-մշակույթի, անառողջ սննդի եւ, ինչպես ավելի նրբանկատորեն ասենք, պատահական բազմացման պատճառով։ Արդյունքում՝ Ջո Բաուերսը, 21-րդ դարի սովորական մի մարդ, որը սառեցված էր կրիոգեն փորձարկմամբ, արթնանում եւ հայտնաբերում է, որ ինքն աշխարհի ամենախելացի մարդն է։

Բաուերսին հանրությանն է ներկայացնում «Ումերիկայի նախագահ» Դուեյն Կամաչոն։ Կամաչոյի խոսքը հարմար չէ ընտանեկան պարբերականներում մեջբերման համար։ Բայց այն քաղաքական հռետորաբանության շատ զվարճալի սատիրա է բթացած հասարակությունում։

Առայժմ ամեն բան այսքան էլ վատ չէ։ Բայց նոր հետազոտությունը, որը կատարել են Մոնթանայի համալսարանի գիտնականները, ցույց է տալիս, որ մենք ճիշտ ճանապարհին ենք։ Նախագահների վերջին 50 տարիների հռետորաբանության նրանց վերլուծությունը ցույց է տալիս, որ թե՛ Ջո Բայդենը, թե՛ Դոնալդ Թրամփը ավելի պարզ լեզվով են խոսում, քան նրանց նախորդները։ Չնայած Մոնթանայի գիտնականներն օգտագործել էին բարդության այլ միջոց՝ նրանց արդյունքը համադրվում է այլ եզրահանգումների հետ, որոնք մատնանշում են, որ նախագահական ելույթների բարդությունը պակասել է։

Թրամփը եւ Բայդենը ամենատարեց նախագահներից են եւ, գուցե, երկուսն էլ կոգնիտիվ անկում են ցուցադրում։ Բայց դեպքերի մեծ մասում նրանց լեզվի օգտագործումը համապատասխանել է երկարաժամկետ այն միտմանը, որը վերաբերում էր ինչպես դեմոկրատներին, այնպես էլ հանրապետականներին։ 1940-ական թվականներից նախագահական ելույթները, որպես կանոն, տատանվել են միջնակարգ դպրոցի գիտելիքների մակարդակում։

Դուք կարող եք առարկել, թե դա լավ է։ Նախագահական հռետորաբանության բարդության նվազումը հարաբերակցվում է ընտրազանգվածի ընդլայնման հետ, որին կարելի է դիմել անմիջականորեն հեռարձակող ԶԼՄ-ների միջոցով։ Անցյալի երկարաշունչ, ճոռոմ ելույթները նույնպես միշտ չէ, որ լավն էին։ Մենք հիշում ենք Լինքոլնի Գեթիսբերգյան դիմումը, որը մոտ 275 բառ էր պարունակում, բայց որն ավելի լավն էր, քան մասաչուսեթսցի քաղաքական գործիչ Էդվարդ Էվերեթի երկժամյա ճառը, որը դարձավ օրվա գլխավոր իրադարձությունը։

Ինչեւէ, գոյություն ունի նշանակալի, եթե ոչ՝ անվերապահ կապ լեզվի բարդության եւ մտքի բարդության միջեւ։ Լինքոլնի պարզության օրինակը չի արդարացնում ավելի ուշ շրջանի նախագահների մտքի տափակությունն ու գռեհկությունը։

«Իդիոկրատիայում» Կամաչոն իր «Երկրի վիճակի մասին» ելույթը ուղեկցում է երգերով, պարերով ու հրացանի կրակոցներով։ Նա կարող է ամենախելացի նախագահը չլինել, բայց գոնե ճանաչում է իր լսարանին»։