Ամերիկա-ռուսական եղանակը հայ-թուրքական հանդիպումից առաջ

Դեկտեմբերի 30-ին տեղի է ունեցել ԱՄՆ նախագահ Բայդենի և ՌԴ նախագահ Պուտինի հերթական ուղիղ շփումը, այս անգամ հեռախոսազրույցի ձևով: Դրանից հետո Կրեմլի և Սպիտակ տան տարածած հաղորդագրություններում տոնայնությունն ու շեշտադրումները տարբեր են: Եթե ընդհանրացնենք, ապա Պուտինը Բայդենին է զգուշացրել ըստ Կրեմլի, և Բայդենը Պուտինին է զգուշացրել՝ ըստ Սպիտակ տան: Մի բան թերևս կասկածից վեր է, որ տեղի ունեցողը առարկայական գործընթաց է, ինչի մասին է վկայում այն, որ ամերիկա-ռուսական հարաբերության ամենացածր կետում գտնվելու մասին հայտարարություններով հանդերձ, որ հնչել են Բայդենի պաշտոնամուտին զուգահեռ, անցնող տարվա ընթացքում տեղի է ունենում ԱՄՆ ու ՌԴ նախագահների արդեն երրորդ ուղիղ շփումը: Սա վկայում է, որ սեղանին իսկապես լուրջ խնդիրներ և շատ կոնկրետ քննարկվող հարցեր են, գրում է 1in.am-ը:

Միայն թե շատ բարդ է ստույգ սահմանել, թե ինչ կոնկրետ շեշտադրումներ ու նպատակներ են արծարծվում այդ քննարկումների ընթացքում: Այս ամենով հանդերձ, ակնառու է այն, որ կիզակետը Եվրոպան է՝ էպիկենտրոնն Ուկրաինան: Այս ֆոնին տեղեկություն տարածվեց, որ հունվարին Մոսկվայում տեղի կունենա Հայաստանի և Թուրքիայի հարաբերության կարգավորման աշխատանքի հատուկ բանագնացների առաջին հանդիպումը: Տեղեկությունը նախօրեին տարածեց ՌԻԱ Նովոստին՝ Թուրքիայի ԱԳՆ հղումով: Ինչպես ավելի վաղ հայտնել էր դարձյալ թուրքական կողմը, Մոսկվայում հանդիպման ցանկությունը Երևանինն է:

Կոնկրետ ժամկետ սակայն, թե երբ կլինի հանդիպումը, նշված չէ: Փոխարենը կոնկրետ է ԱՄն ու ՌԴ փոխարտգործնախարարների մակարդակով պատվիրակությունների հանդիպման ժամկետը, որի շրջանակում լինելու է բանակցություն Ուկրաինայի և միջուկային զսպման, ռազմավարական կայունության հարցերի շուրջ: Հունվարի 10-ին այդ բանակցությունը կմեկնարկի Ժնևում: Ոչ անմիջականորեն, սակայն այդ հանգամանքը իր ազդեցությունը կունենա հայ-թուրքական գործընթացում սպասվող առաջին հանդիպման վրա: Եթե ելնենք այն իրողությունից, որ թուրքական կողմի քայլերը թելադրված են ԱՄՆ հետ հարաբերությունը բալեվալու տրամաբանությամբ, ինչպես հայտնել էր Բլումբերգ գործակալությունը, ապա ամերիկա-ռուսական հարաբերության համատեքստում լարված անորոշության պահպանումը կարող է լինել հայ-թուրքական հարաբերության կարգավորման գործընթացին ճնշող հանգամանք, դրանում Հայաստանի սուբյեկտության համար խնդիրներ ստեղծող հանգամանք: Այս ուղղությունը ամերիկա-ռուսական բանակցության ուղիղ թեմա չէ, սակայն Թուրքիայի վարքագիծն ու նաև նպատակները, միաժամանակ հնարավորություններն ու մարտահրավերները խոշոր հաշվով էապես ձևավորվում են ամերիկա-ռուսական հարաբերության գոտում, կախված այդ հարաբերության եղանակից և բնույթից: Այդ իմաստով, որքան վատն է այդ եղանակը, այնքան ավելի «ճկուն» է դառնում Թուրքիան: Ինչպիսին կլինի եղանակը Մոսկվայում՝ Ռուբեն Ռուբինյանի և ԱՄՆ-ում Թուրքիայի նախկին դեսպան սերդար Քըլըչի հանդիպմանն ընդառաջ: