2021 թվական․ Կապիտոլիումի եւ Աֆղանստանի զավթումից մինչև չարաբաստիկ օմիկրոն. Ինչ է կատարվել աշխարհում

2021 թվականին աշխարհը շարունակում էր խելագարվել։ Համավարակի ավարտվելու հույսերը չարդարացան, եւ իրավիճակը հիմնականում սկսեց հիշեցնել հակաուտոպիական վեպերը։ Առաջարկում ենք վերջում հիշել, թե ինչով հիշողության մեջ կմնա անցնող տարին։

Կապիտոլիումի զավթումը

2021թ. հունվարի 6-ին նախագահ Դոնալդ Թրամփի կողմնակիցները Վաշինգտոնում հարձակվեցին Կապիտոլիումի վրա։

Նրանք փորձեցին խափանել Կոնգրեսի համատեղ նիստը, որը գումարվել էր ընտրորդների ձայները հաշվարկելու համար, եւ որը պաշտոնապես կամրագրեր նախագահ Ջո Բայդենի հաղթանակը։ Կապիտոլիումի համալիրը շրջափակվեց, իսկ օրենսդիրներն ու աշխատակիցները տարհանվեցին, անկարգությունների մասնակիցները հարձակվեցին ոստիկանների վրա, ջարդուփշուր արեցին գույքը եւ մի քանի ժամով զավթեցին շենքը։

Հինգ մարդ զոհվեց անկարգությունների ժամանակ. մեկին գնդակահարեց Կապիտոլիումի ոստիկանությունը, մյուսը մահացավ թմրանյութի չափաբաժնի չարաշահումից, եւս երեքը մահացավ բնական պատճառներով։

Շատերը վիրավորվեցին, այդ թվում ոստիկանության 138 աշխատակից։ Չորս սպա, որոնք արձագանքել էին հարձակմանը, ինքնասպան եղան յոթ ամսվա ընթացքում։ Անկարգությունների ավելի քան 700 մասնակցի մեղադրանքներ են ներկայացվել։

Թրամփին մեղադրեցին այն բանում, որ միտումնավոր սադրել էր անկարգություններ՝ զինակիցներին կոչ անելով գնալ Կապիտոլիում՝ հավաստիացնելով, որ ընտրությունների արդյունքները կեղծվել են։ Թրամփի բոլոր աքաունթները սոցցանցերում արգելափակվցին։ Facebook-ը, Instagram-ը, YouTube-ը, Discord-ը, Pinterest-ը, Snapchat-ը եւ Twitch-ը ընդմիշտ արգելափակել են իրենց պլատֆորմների հասանելիությունը Թրամփի համար։

Կապիտոլիումի զավթման հետաքննությունը շարունակվում է մինչ օրս։

Պատերազմն Իսրայելի եւ Գազայի հատվածի միջեւ

Մայիսին 11-օրյա պատերազմն Իսրայելի եւ Գազայի հատվածի միջեւ ավելի քան 260 պաղեստինցու եւ 13 իսրայելցու կյանք խլեց։

Սա չորրորդ պատերազմն էր երդվյալ թշնամիների միջեւ այն ժամանակվանից, երբ ՀԱՄԱՍ-ը 2007թ. վերցրեց Գազայի հատվածի վերահսկողությունը։ Մարտերը բռնկվեցին մի քանի շաբաթվա լարվածությունից եւ վիճելի արեւելյան Երուսաղեմում պաղեստինցի ցուցարարների ու իսրայելական ոստիկանության միջեւ բախումներից հետո։

Իսրայելական ինքնաթիռները խոցեցին հարյուրավոր թիրախներ Գազայում, իսկ ՀԱՄԱՍ-ը ավելի քան 4000 հրթիռ արձակեց Իսրայելի ուղղությամբ։ Բռնությունը վերաճեց բախումների հրեաների եւ արաբների միջեւ նաեւ Իսրայելի ներսում։

Գազայում վնասվեցին տասնյակ հազարավոր եւ ավերվեցին ավելի քան 2000 տներ։ Իսրայելը թուլացրեց Գազայի շրջափակումը Եգիպտոսի գլխավորած՝ երկարաժամկետ հրադադարին ուղղված ջանքերի շրջանակում, բայց վերականգնման ջանքերը դեռեւս մեռյալ կետից չեն շարժվել։

Պատերազմի վեցերորդ օրը իսրայելական ռազմաօդային ուժերը ռմբակոծեցին Ալ Ջալաա 12 հարկանի շենքը մոտավորապես մեկ ժամ հետո, երբ բոլոր բնակիչներին հրամայվեց տարհանվել։ Ոչ ոք չտուժեց, բայց շենքն ավերվեց։ Շենքում տեղակայված էին Associated Press-ին, Al-Jazeera ալիքին, ինչպես նաեւ տասնյակ ընտանիքների պատկանող գրասենյակներ։ Իսրայելը հայտարարեց, թե ապացույցներ ունի, որ ՀԱՄԱՍ-ն այդ շենք օգտագործել է ռազմական նպատակներով, չնայած ոչ մի հրապարակային ապացույց չներկայացրեց, որոնք կհաստատեին այդ հավաստիացումը։

ԱՄՆ եւ ՆԱՏՕ զորքերի անկանոն դուրսբերումն Աֆղանստանից

Աֆղանստանի համար 2021թ. նշանավորվեց ամերիկյան զորքերի դուրսբերման հետ կապված քաոսով եւ հետագա ղեկավարման անորոշությամբ։ «Թալիբանին», որին ԱՄՆ գլխավորած կոալիցիան իշխանազրկել էր 20 տարի առաջ՝ սեպտեմբերի 11-ի ահաբեկչություններից հետո, չկարողացան կանգնեցնել աֆղանական զինված ուժերը եւ Արեւմուտքի աջակցությամբ փախուստի դիմած կառավարությունը։ Թալիբները արագ վերադարձրին իշխանությունը օգոստոսի կեսին։

Օգոստոսի 15-ին թալիբները զավթեցին Քաբուլը՝ տապալելով Աֆղանստանի Իսլամական Հանրապետությունը, նախագահ Աշրաֆ Գանին փախավ երկրից, թալիբները գրավեցին նախագահական պալատը։ Բայց 5 հազար ամերիկացի զինծառայողներ դեռեւս մնում էին Քաբուլում, իսկ ՆԱՏՕ զորքերը նախկինի պես ներկա էին Համիդ Քարզայի օդանավակայանում։ Նույն օրը ԱՄՆ կառավարությունը հրամայեց լրացուցիչ Աֆղանստան ուղարկել 82-րդ օդադեսանտային դիվիզիայի 1000 զինծառայող, ինչի արդյունքում ամերիկացի զինծառայողների ընդհանուր թվաքանակը Քաբուլում հասավ 6000 մարդու։ Օգոստոսի 16-ին նախագահ Բայդենը հայտարարեց 82-րդ օդադեսանտային դիվիզիայի եւս 1000 զինծառայող ուղարկելու մասին, ինչի արդյունքում ամերիկացի զինծառայողների ընդհանուր թիվը հասավ 7000-ի։

Պաշտոնապես արգելվեց ԱՄՆ զինվորականների գործունեությունը Քաբուլի օդանավակայանից դուրս։

Օգոստոսի 27՝ մահապարտ ահաբեկիչն իրեն պայթեցրեց Քաբուլի օդանավակայանի աբբայության դարպասների մոտ. զոհվեց 13 ամերիկացի զինվոր, եւս 18-ը վիրավորում ստացավ։ Ամերիկացի զինվորականների պատասխան կրակի եւ պայթյունի հետեւանքով զոհվեց Աֆղանստանի առնվազն 200 բնակիչ, ավելի քան 1,3 հազար մարդ վիրավորում ստացավ։

Օգոստոսի 29՝ Քաբուլում ամերիկյան անօդաչու թռչող սարքի պատասխան հարվածի արդյունքում (ԱՄՆ զինվորականները հայտնեցին, որ հարվածել են մեքենային, քանի որ այն մեծ քանակությամբ պայթուցիկ է տեղափոխել եւ անմիջական վտանգ է ներկայացրել Քաբուլի օդանավակայանի համար) զոհվեց 10 խաղաղ բնակիչ, այդ թվում՝ 7 երեխա։ Ավելի ուշ դա ճանաչվեց որպես «սխալ»։

Օգոստոսի 30-ի լույս 31-ի գիշերը վերջին ամերիկացի զինվորականը լքեց Աֆղանստանը։ Թալիբները գիշերային հրավառություն կազմակերպեցին Քաբուլի միջազգային օդանավակայանի երկնքում։

Կորոնավիրուսի համաճարակ. սկանդալներ, ինտրիգներ, հետաքննություններ

Կորոնավիրուսի դեմ պատվաստանյութերի հայտնվելը հույսեր արթնացրեց, որ համաճարակը վերջապես անկում կապրի, եւ ամբողջ աշխարհում մարդիկ կվերադառնան նորմալ կյանքի։ Սակայն պատվաստանյութերը հանգեցրին նոր խնդիրների, եւ համաճարակը սկսեց ավելի ու ավելի քաղաքական երանգ ստանալ: Ի հայտ եկան նոր շարժումներ՝ «հակավաքսերներ» եւ «պատվաստանյութային ազգայնականություն» հասկացությունները։ Եթե ​​տարեսկզբին հարուստ երկրները ակտիվորեն կուտակում էին պատվաստանյութերը՝ չցանկանալով կիսվել աղքատ երկրների հետ, ապա ավելի ուշ, երբ թվում էր, թե այդ խնդիրները լուծված են, նրանք բախվեցին մեկ այլ խնդրի, որն է՝ սեփական երկրների քաղաքացիներին ստիպել պատվաստվել։

Վիրուսի նոր տարբերակները՝ «դելտա», «մու», բրիտանական AY.4.2 եւ շատ ուրիշներ, եւ, վերջապես, ամանորյա անակնկալը՝ «օմիկրոն»-ի տեսքով, բառի բուն իմաստով խելագարեցրեց ողջ աշխարհը։ Այսպես, դեմոկրատական ​​երկրներն ու կառավարությունները սկսեցին պարտավորեցնել իրենց քաղաքացիներին պատվաստվել, ներդրեցին պատվաստման անձնագրեր, անհեթեթ տուգանքներ եւ քաոսային արգելափակումներ։ Ավստրիան փետրվարի 1-ից պարտադիր պատվաստում կմտցնի, մերժման դեպքում երեք ամիսը մեկ տուգանք է վճարվում ավելի քան 3000 եվրոյի չափով։ Գերմանիան նույնպես հակված է պարտադիր պատվաստումներին։ Մյուս երկրները դեռ նախընտրում են չպարտադրել քաղաքացիներին պատվաստվել, բայց միեւնույն ժամանակ գործնականում խտրական կանոններ եւ սահմանափակումներ են մտցնում չպատվաստվածների համար։

Այս ամենը, իհարկե, չի կարող վրդովմունք, զայրույթ ու բողոքի ցույցեր չառաջացնել։ Այս տարի պատվաստումների եւ «պատվաստումների վկայականների» դեմ բողոքի ակցիաներ են անցկացվել եվրոպական գրեթե բոլոր երկրներում, բողոքի ակցիաներ են տեղի ունեցել ԱՄՆ-ում, Ավստրալիայում, Կանադայում, Ուկրաինայում եւ այլն։

Ի դեպ, ԱՄՆ-ն շարունակում է հետաքննել կորոնավիրուսի ծագումը, սակայն միանշանակ եզրակացության չի եկել, այնուամենայնիվ, Չինաստանին ուղղված ակնարկները շարունակվում են։ Ամերիկյան հետախուզությունը դեռեւս չի կարողանում ընդհանուր դիրքորոշում մշակել այս հարցում։ Ոմանք ենթադրում են, որ վիրուսը ծագել է Չինաստանի Ուհան քաղաքի լաբորատորիայում, իսկ մյուսները ենթադրում են, որ այն բնական կերպով կենդանուց փոխանցվել է մարդուն։