«ԱԿԱՆատեսը». պատերազմի սառած հույզերը` Գայ Ղազանչյանի կտավներում

«ԱԿԱՆատեսը»` այսպես է կոչվում նկարիչ Գայ Ղազանչյանի կտավների ցուցահանդեսը, որը կշարունակվի մինչեւ դեկտեմբերի 20-ը Երեւանի ժամանակակից արվեստի թանգարանում։ Անվանումը խորհրդանշական է՝ յուրատեսակ բառախաղ, որի նպատակն է բացահայտել մարդկային ապրումների խորությունն ու ողբերգությունը պատերազմի ընթացքում: Պատերազմ, որից մենք դեռ չենք վերականգնվել. մեկ տարի անց դրա մասին հիշողությունները սուր ցավ են առաջացնում…

Համաշխարհային գրականության մեջ եւ կյանքում կան բազմաթիվ օրինակներ, թե ինչպես են ստեղծագործ մարդիկ, իրենց նուրբ մտավոր կառուցվածքի շնորհիվ, նման իրադարձություններն ավելի դժվար տանում, քան սովորական մահկանացուները։ Նայելով Գայ Ղազանչյանի ստեղծագործություններին` ավելի ես համոզվում դրանում: Սպանության ականատեսների սառած հույզերը սարսափելի են, ցավոտ…

Գայն այն հեղինակներից է, ովքեր չեն վախենում փորձարկումներից. սոլիդ կրթական եւ ստեղծագործական փորձը թույլ են տալիս չսահմանափակվել ինչ-որ մի ուղղությամբ, ոճով։ Սակայն ինքը՝ արվեստագետը, կտրականապես դեմ է բոլոր տեսակի «իզմերին» ու սահմանումներին։ «Ես սիրում եմ ավելի լայն մտածել եւ դուրս լինել ցանկացած շրջանակներից»:

NEWS.am STYLE-ը հանդիպել է Գայ Ղազանչյանին. զրուցել է «ԱԿԱՆատեսը» ցուցահանդեսի կոնցեպտի, հասարակական եւ քաղաքական գործընթացներում արվեստագետի դերի եւ շատ այլ թեմաների շուրջ…

Ինչպե՞ս եւ ե՞րբ ծնվեց այս ցուցահանդեսի գաղափարը

Հենց պատերազմի ժամանակ։ Ես ինքս բանակում չեմ ծառայել, բայց «Երկրապահի» հատուկ պատրաստություն եմ անցել։ Հետո հասկացա, որ մեծ հաշվով ժամանակ եմ կորցնում. անհնար է մեկ օրում սովորել անհրաժեշտ ամեն ինչ: Այնտեղի տղաներին զգուշացրեցի, որ եթե պետք լինեմ, պատրաստ եմ եւ նրանցից նորությունների կսպասեմ։ Այդ ժամանակ Երեւանում նույնպես շատ աշխատանք ու սթրես կար:

Լարվածությունը մեծանում էր, իսկ այնտեղից եկած տղաների հետ զրուցելուց հետո զգացի, որ պետք է վիզուալիզացնել այդ բոլոր տպավորությունները։ Բազմաթիվ տեսանյութեր նայեցի: Յուրաքանչյուրի աչքերում, ով տեսել է այդ մղձավանջը, նրանց դեմքերի վրա զգացմունքներ են դրոշմվել, որոնք դժվար է նկարագրել մեկ-երկու բառով. ե՛ւ հարց է, ե՛ւ սարսափ, ե՛ւ վախ, ե՛ւ ատելություն, ե՛ւ անօգնականություն... Ես ուզում էի վիճակներ ցույց տալ, որոնք անզեն աչքով դժվար է նկատել:

Կարո՞ղ ենք ասել, որ կտավների վրա աշխատելն օգնեց Ձեզ դուրս հանել բոլոր բացասական հույզերը, խաղաղվել:

Հավանաբար, հաջողվեց ինչ-որ չափով ազատվել դրանցից... Չնայած այդ ամբողջ սարսափը դեռ երկար ոչ մի տեղ չի կորչի... Ինչեւէ, երբ բավարար քանակությամբ գործեր հավաքվեցին, ես հասկացա, որ մարդիկ պետք է տեսնեն դրանք:

Նկարներում կոնկրետ մարդկանց դեմքեր կա՞ն

Ոչ, մաքուր հույզեր են: Սա սովորական ցուցահանդես չէ, այլ` ակցիա, ինչպես ջահերով երթը, որն անցկացվում է ամեն տարի ապրիլի 24-ին... Հուսով եմ, որ ռեզոնանսը բավական ուժեղ կլինի, որպեսզի այլ երկրներում մարդիկ դա եւս տեսնեն:

Առավել մանրամասն՝ սկզբնաղբյուրում: