Գրականության և արվեստի թանգարանը նշում է հիմնադրման 100-ամյակը

Այս շենքի պատերից ներս խտացել է հայ մշակույթի 300-ամյա պատմությունը, չնայած գրականության և արվեստի թանգարանը նշում է ընդամենը առաջին 100-ամյակը: Այդ պատմությունը սկսվում է Սայաթ-Նովայի ինքնագիր Դավթարով, բայց թանգարանի 500-ից ավելի հնատիպ գրքերի շարքում են 1513-ին Վենետիկում տպագրված Աղթարքը և Ոսկան Երևանցու՝ 1666-ին Ամստերդամում տպագրված առաջին Աստվածաշունչը: Ընդհանուր առմամբ, թանգարանն ունի 1,5 մլն ցուցանմուշ և արխիվային միավոր, գրեթե կեսը դեռ ուսումնասիրված չէ:

Թանգարանի չորս գիտական և ցուցադրական բաժիններում բացառիկ նմուշներ են՝ առաջին տեսախցիկը, որով նկարվել է «Նամուսը», ֆիլմի ռուսաստանյան մեծ հաջողությունից հետո մոսկովյան «Դուկատ» գործարանի արտադրած «Նամուս» ծխախոտի տուփը: Նաև Լեոնիդ Ենգիբարյանի «Մեդալամոլը» մանրապատումի կոստյումը, որով նա զվարճացրել է անգամ ամենամոլեռանդ մեդալամոլին՝ Բրեժնևին, երբ նա Հայաստանում էր: Կուսակցական պաշտոնյաները վախենում էին, որ Բրեժնևն ուղղակի ակնարկ կտեսնի իր հասցեին, բայց ճիշտ հակառակը եղավ:

Թանգարանի միայն երաժշտական ֆոնդում 200 անուն արխիվ և 1 մլն-ից ավելի միավոր են պահվում. իսկական երաժշտական գանձարան է՝ փաստում է երաժշտագետը և ցավով արձանագրում, որ այն բավականաչափ հանրահռչակված չէ:

Դեռ 1921-ին, երբ Լուսժողկոմին կից ստեղծվեց Կուլտուր-պատմական թանգարանի պատմագրական բաժինը, դժվար էր պատկերացնել, որ 100 տարի անց ազգային մշակույթի մեծերի արխիվները կձևավորեն մեր քաղաքակրթական դիմագիծը, որն այսօր էլ հարստանում է նոր արժեքներով: