Եթե ռոք, ապա` ընթացքին հակառակ

Ռոք - ըն – ռոլի արքա Էլվիս Փրեսլիի առաջին օրիգինալ ձայնասկավառակը՝ “That's All Right (Mama)”-ն, գնահատվում է 91.000 դոլար: էլվիսը մինչև այժմ պահում է իր հմայքը, և երաժշտությունը հիշեցնում է, որ նա այն միակն է, ով ժանր է ստեղծել, գրեթե միայնակ:

Իսկ ի՞նչ ազդեցություն ունի այսօր մարդկանց վրա ռոք երաժշտությունը. Այս բազմաժանր երաժշտական ոճի մասին իրենց կարծիքն են հայտնում Տեր-Մարկոս քահանա Մանգասարյանը, ռոք երաժիշտ և «Շողակաթ» հեռուստաընկերության երաժշտական խմբագիր Վահագն Պապայանը, հոգեբան և արձակագիր Էլդա Գրինը:

«Ես կարծում եմ՝ չի կարելի ասել ռոքը լա՞վն է, թե՞ վատը, ռոք լսե՞լ, թե՞ ոչ, ռոքը ի՞նչ ազդեցություն է թողնում մարդու վրա, լա՞վ, թե՞ վատ: Այս հարցերին անհնար է և չի կարելի պատասխանել, քանի որ, ռոք երաժշտության տարբեր տեսակներ կան՝ հարդ ռոք, մետալ ռոք, բլյուզ ռոք, ռոք ըն ռոլլ, որոնք դեռ միայն դասական օրինակներն են: Եվ հետևաբար անհնար է միանգամից ասել, որ ռոք երաժշտությունն իսպառ անընդունելի է և սատանայական»,-մեզ հետ զրույցում ասաց Տեր-Մարկոս քահանա Մանգասարյանը:

Սակայն նա փաստում է, որ պետք չէ մոռանալ, որ հատկապես արևմտյան իրականության մեջ կան ռոք համերգներ, որոնց ընթացքում թույլատրելի շատ սահմաններ անցնում են, օրինակ օգտագործվում են հատուկ ուժեղացուցիչներ, որոնք ոչ միայն ձայնի ուժգնությունը, այլ նաև հերցերն են մեծացնում ու դրանով սկսում են ազդել մարդու գիտակցության վրա' տրանսի մեջ գցելով նրան, որոնք անշուշտ անընդունելի են: Ռոքի տեսակներ կան, որոնք լրիվ սատանայի մասին են ու չարություն են տարածում. սրանք ևս անընդունելի են: Բայց ռոք էլ կա, որ մարդուն օգնում է ավելի աշխույժ լինելու համար: Օրինակ, տարբեր թեթև ռոքային կատարումներ խորհուրդ է տրվում լսել հատկապես աշխատանքի արդյունավետության համար:

«Իսկ ընդհանրապես՝ չեմ կարծում, որ որևէ մեկը կարողանա ամբողջ օրը միայն մեկ ոճի երաժշտություն լսել»,- նշեց Տեր Մարկոս քահանա Մանգասարյանը:
Վահագն Պապայանը կարծում է, որ անհնար է բնութագրել կես դարից ավելի զարգացում ապրող և մոտ 40-50 ենթատեսակ ունեցող երաժշտական ուղղության «միակ» ազդեցությունը մարդկանց վրա:

«Երբ ռոքի մասին հարցնում էին խորհրդային կամ հետխորհրդային առաջին տարիներին, այն յուրատեսակ տաբու էր և կարծես ռեաբիլիտացիայի կարիք ուներ, հետևաբար մենք ստիպված գերէմոցիոնալ, երբեմն տափակ բայց անկեղծ տեքստեր էինք ասում՝ ի պաշտպանություն մեր սիրած երաժշտության: Հիմա դարը փոխվել է, և ոչ մի «իրեն հարգող» ռոքասեր իրեն թույլ չի տա արդարանալ իր սիրած երաժշտության համար:

Ռոքի վերաբերյալ ամենատարածված ու սիրված մտքերից է այն պնդումը, որ ռոքն ազատում է կլիշեներից, կարծրատիպերից, ռոքն ընթացք է հոսանքին հակառակ, միանշանակ: Սակայն ռոքն էլ ժամանակ առ ժամանակ կլիշեներ է ստեղծում և պարտադրում դրանց երկրպագումը»:

Ըստ երաժիշտի՝ ցավալի է, որ Հայաստանում լրագրողներն ու մշակութաբանները և հենց երաժիշտները չեն կարողանում ազատվել կլիշեներից ու կարծրատիպերից: Չկա «Մեկ ռոք, մեկ ազդեցություն» հարցադրում: Ռոքը նախևառաջ երաժշտություն է, հետևաբար՝ արվեստի տեսակ: Ամենն, ինչ կատարվում է հոգում բարձր արվեստի հետ շփվելիս, կիրառելի է նաև ռոքի դեպքում: Բառերով դա անարտահայտելի է. չնայած մարդիկ կան, որ դա արել են և բավական հաջող…

«Ես ինձ ռոք երաժիշտ չեմ համարում: Ես երաժիշտ եմ, միաժամանակ երաժշտասեր, ում մտահորիզոնում տեղ կա նաև ռոքի համար, ավելի ճիշտ ռոքի որոշ ենթաժանրերի համար, որոնք չեն հավակնում հանդիսանալ ռոք ուղղության ամենատիպիկ և հանրաճանաչ դրսևորումներից: Այսօր, երբ սիրած խմբի սիրած ձայնասկավառակը գտնելու համար հարկավոր է ընդամենը հարմարավետ բազկաթոռում նստած պետքական լինքը քլիկել, բնական է, որ այդ սիրած երգի կամ ձայնասկավառակի ազդեցությունն անհամեմատելի է իր խորությամբ ու նշանակետի ճշգրտությամբ»,-ասաց «Շողակաթ» հեռուստաընկերության երաժշտական խմբագիր Վահագն Պապայանը: 

Ռոք երաշխտության մասին իր յուրօրինակ կարծիքն ունի Էլդա Գրինը. «Ռոք երաժշտությունն անձամբ ես չեմ ժխտում, ընդհակառակը, ինձ թվում է՝ շատ գեղեցիկ երաժշտություն է, և համահունչ է այսօրվան: Չի կարելի ասել, որ այն զգացմունքային չէ, այն շարժում, ակտիվացնում է այն զգացմունքները, որոնք պետք են այսօր երիտասարդներին: Մեղեդին հաճախ շատ գեղեցիկ է լինում, պարզապես մի քիչ քողարկված է լինում այն գործիքների պատճառով, որոնք ևս մասնակցում և նվագակցում են:

Էլդա Գրինը շատ է սիրում ռոքը (իր թոռնիկը՝ Եվան, ևս ռոք երգչուհի է), սակայն սխալ է հասկանում, որ շատ երիտասարդներ, ովքեր ինչ որ կերպ հասկանում են, մոտ են ռոք երաժշտությանը, վերին աստիճանի սանձարձակ են, առանց ոչ մի կանոնների, ամեն-ինչ թույլ է տրվում նրանց, և կարծես աղջկա և տղայի դերերի խախտում է տեղի ունենում: «Սակայն չէ՞ որ տղամարդը և կինը կոչված են ինչ-որ հավերժական դերեր կատարելու՝ հոր, մոր, կնոջ, ամուսնու: Կարծում եմ, որ պիտի նրանց ապրելակերպն էլ գեղեցիկ լինի, քանզի նման ապրելակերպը հիվանդացնում է մարդուն, շատ վատ է ազդում նյարդային համակարգի վրա: Այս առումով նրանք չափն անցնում են, սխալ են պատկերացնում երևույթը, սակայն չեմ կարծում, որ ինքը երաժշտությունն է տրամադրում դրան»,-ասում է Էլդա Գրինը:

Ըստ հոգեբանի՝ ով սիրում է երաժշտություն, չի կարող սահմանափակվել միայն դասականով, այնպես որ, նա ողջունում է նրանց, ովքեր ստեղծում են ռոք երաժշտությունը և կատարում են, բայց դեմ է այն սանձարձակությանը, որը ներթափանցել է այդ մարդկանց վարքագծի մեջ:

Նշենք, որ ռոք երաժշտությունը ծագել է ծագել է 1940-ականների և 1950-ականների ռոք-ն-ռոլից և ռոքաբիլլիից, որոնք ձևավորվել են բլյուզի, քանթրի երաժշտության և այլ ուղղությունների ազդեցությամբ: Ռոքի գործիքավորումը սովորաբար ներառում է էլեկտրական կիթառ, բաս կիթառ և հարվածային գործիքներ: Այն սովորաբար ունի ուժեղ բեք բիթ և ծավալվում է կիթառի շուրջ' էլեկտրական կամ ակուստիկ: Ռոք խումբը ներառում է վոկալիստ, կիթառահար, բաս կիթառահար և թմբկահար:

Ամբողջ աշխարհում հայտինի լավագույն ռոք խմբերից և երաժիշտներից են՝ The Beatles-ը, Elvis Presle-ն, James Brown-ը, Rolling Stone-ը, Bob Dylan-ը, Led Zeppelin-ը, Stevie Wonde-ը, Ray Charles-ը, Pink Floyd-ը, Queen-ը և այլք: