«Մեզ պետք են ամուր կրթօջախներ, որ մեր երիտասարդներն այլասերված մտածողությամբ դավաճաններ չդառնան»․ Վարդան Դևրիկյան. «Իրավունք»

«Այսօր լեզվաբան, գրականագետ, փիլիսոփայական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր, ՀԽՍՀ ԳԱ ակադեմիկոս,ՀԽՍՀ գիտության վաստակավոր գործիչ Մանուկ Աբեղյանի ծննդյան օրն է: Այս առիթով «Իրավունքի» հյուրն է ՀՀ ԳԱՍ Մ. Աբեղյանի անվան գրականության ինստիտուտի տնօրեն, բանասիրական գիտությունների դոկտոր Վարդան Դևրիկյանը:

- Աբեղյանի կյանքում մեծ դեր են խաղա­ցել Շուշիում ապրած տարիները: Նա այնտեղ իր առաջին բանաստեղծությունների ժողո­վածուն է հրատարակել:

- Մանուկ Աբեղյանի կյանքում Շուշին նշանակալից տեղ է գրավել, որովհետև նա այնտեղ է սկսել իր գիտամանկավարժական գործունեությունը: Պետք է ասել, որ Մանուկ Աբեղյանն իր ամբողջ կյանքով անխզելիորեն միաժամանակ թե՛ գիտնական, թե՛ մանկա­վարժ է եղել: Շատ խորհրդանշական է, որ Աբեղյանի առաջին տպագիր գործը «Նվագ­ներ» բանաստեղծություններն են, որոնք նա ավելի շատ որպես գիտնական է գրել որոշա­կի թեմաներով, որոշակի տեսական դրույթնե­րով, և դա թերևս խանգարել է, որպեսզի այդ բանաստեղծություններն ավելի կենդանի լի­նեն: Սա այն դեպքն է, երբ որ գիտելիքը խանգարել և ոչ թե օգնել է բանաստեղծություն գրողին: Հետո Աբեղյանը հասկանում է, որ բանաստեղծությունն իր կոչումը չէ և նույն 1888 թվականին հրատարակում է «Սասնա ծռերի» լավագույն պատումներից մեկը: Այդ գրառումները հրատարակելու համար որո­շակի տառադարձական սկզբունքներ էին պետք: Եվ երկրորդ գրառման մեջ փաստորեն ներկայացնում է նաև այդ տառադարձման սկզբունքները, թե ինչպիսին պետք է լինի էպոսի տարբերակների գիտական հրատա­րակությունը: Աբեղյանի համար շատ կարևոր էր, որ նա կրթություն է ստացել Գերմանիայում ճշգրիտ մտածողություն ունեցող երկրում։

- Այնտեղ «Հայ ժողովրդի հավատալիքնե­րը» թեմայով նա ստացել է փիլիսոփայական գիտությունների կոչում: Աբեղյանին հովա­նավորել է Մանթաշյանը: Այսօր մենք ունե՞նք այդպիսի մեկենասներ:

- Արևելահայ դասական հայագիտու­թյան սերնդի մեծությունների համար մենք պարտական ենք Գևորգ Չորրորդ իրապես մեծագործ հայրապետին, որը հիմնադրեց Գևորգյան ճեմարանը: Այդ շրջանի մեր բո­լոր նշանակալից դեմքերը իրենց կրթությու­նը ստացել են Գևորգյան ճեմարանում: Այ­նուհետև տարբեր բարերարների՝ հատկա­պես Մանթաշովի շնորհիվ այդ ուսումը շա­րունակել են Եվրոպայում: Այսինքն, եթե լիներ այդ մեծագործ հայրապետը, և չլինեին այդ բարերարները, անպատկերացնելի է, թե ինչքան աղքատիկ կլիներ մեր գիտությունն այսօր: Եվ մենք ինչքանով անպատրաստ կդիմագրավեինք տարբեր կեղծարարու­թյունների, և ընդհանրապես մեր հայագի­տության աստիճանը բավականին ցածր կլի­ներ: Բարեբախտություն էր, որ գիտության զարգացման այդ փուլում նման մեծություն­ներ եղան:

Վերջին երեք տարիների մեր անփառու­նակ իրականությունը՝ 2018 թ. ապրիլից հե­տո, այն ինչ որ բերվեց, մեր ժողովրդին ցույց է տալիս, որ շատ ավելի կարևոր է, որպեսզի մենք ամուր ուսումնական օջախներ ստեղ­ծենք Հայաստանում, որպեսզի չգնան դրսում ինչ-որ տեղ այլասերված մտածողու­թյամբ դավաճաններ չդառնան: Հետևաբար, մեր բարերարներին ես կոչ կանեմ զուգահեռ ոչ միայն գիտական կենտրոններին աջակ­ցեն, այլև միջոցներ տրամադրեն, որ գիտության զարգացման գործը կազմա­կերպվի մեր բուհերում և գիտական հաստատություններում»,-գրում է թերթը:

Նյութն ամբողջությամբ կարդացեք թերթի այսօրվա համարում: