ՄԳՌԽ. Հայաստանը հունվարի 11-ի հանդիպմանը հանդես եկավ որպես «հետեւող»՝ գրավելով միտումնավոր թույլ եւ պասիվ դիրքորոշում

2021 թվականի հունվարի 11-ին Մոսկվայում տեղի ունեցավ Ռուսաստանի, Ադրբեջանի եւ Հայաստանի ղեկավարների եռակողմ հանդիպումը: Դրա արդյունքում ընդունվեց համատեղ հայտարարություն, որը նախատեսում է Լեռնային Ղարաբաղում 44-օրյա պատերազմը դադարեցրած 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարության 9-րդ կետի իրականացման հետագա աշխատանքը: Հիշեցնենք, որ 9-րդ կետում նշվում է «տարածաշրջանում բոլոր տնտեսական եւ տրանսպորտային հաղորդուղիների, մասնավորապես Ադրբեջանի եւ Նախիջեւանի միջեւ տրանսպորտային հաղորդակցության ապաշրջափակման մասին, ընդ որում՝ վերհսկողությունն իրականացնելու են ռուս սահմանապահները, նշում է Միջազգային գործերով ռուսական խորհուրդը:

Հունվարի 11-ի հայտարարությամբ նախատեսվում է փախվարչապետների մակարդակով եռակողմ աշխատանքային խմբի ստեղծում, որի աշխատանքի մեկնարկը նախանշված է մինչեւ 2021 թվականի հունվարի 30-ը, փորձագիտական խմբերի ստեղծում, մինչեւ 2021 թվականի մարտի 1-ը միջոցառումների ցանկի եւ ժամանակացույցի ներկայացմամբ: Ինչպես տեսնում ենք, ժամկետները բավականին սեղմ են: Ընդ որում՝ առաջնահերթություն է հռչակվել երկաթուղային եւ ավտոմոբիլային հաղորդակցությունը, եւ ենթադրվում է «տրանսպորտային ենթակառուցվածքների վերականգնում եւ նոր օբյեկտների կառուցում»:

Կարծում ենք՝ նման լարված ժամանակացույցը կապված է արտատարածաշրջանային խաղացողների, առաջին հերթին ԱՄՆ-ի կողմից նոյեմբերի 9-ի համաձայնագրի ռեւիզիայի հնարավոր փորձերին խանգարելու ձգտման հետ: Մենք վաղ ենք հաշվից հանել Վաշինգտոնին, որն իրականում Լեռնային Ղարաբաղի համար ժամանակ չուներ ո՛չ անմիջականորեն նախագահական ընտրություններից առաջ, ո՛չ դրանցից անմիջապես հետո: Միանգամայն հնարավոր է, որ իր երդմնակալությունից հետո Ջո Բայդենը անընդունելի կհամարի կարգավորման գործընթացից ԱՄՆ-ի փաստացի դուրսմղումը (ինչպես, ի դեպ, նաեւ Ֆրանսիայի, բայց Փարիզը, կարծում ենք, քիչ թե շատ բավարարված է այսօրվա իրավիճակով, երբ Ռուսաստանը «խաղաց» ամբողջ Մինսկի խմբի փոխարեն եւ փրկեց ԼՂՀ-ի մնացորդները) եւ համապատասխանաբար՝ տարածաշրջանային քաղաքականության մեջ Ռուսաստանի կշռի ու դերի ուժեղացումը: Հնարավոր է, որ Վաշինգտոնն այս դեպքում սկսի խաղարկել հայ համայնքում առկա պատմական տրավմայի եւ ամբողջ աշխարհից, առաջին հերթին Ռուսաստանից վիրավորանքի տրամադրությունը: Եվ դա այն դեպքում, երբ Արեւմուտքը, ըստ էության, 44-օրյա պատերազմի ժամանակ Հայաստանն ու Լեռնային Ղարաբաղը թողեց բախտի քմահաճույքին՝ զինված հակամարտությունը դադարեցնելու համար լուրջ դիվանագիտական քայլեր չձեռնարկելով: Հիմա, իհարկե, կարելի է «մասնակցել» խաղաղ գործընթացին՝ դրա մեջ մտնելով ինչպես փիղը սպասքի խանութ, միայն թե սահմանափակվի ռուսական ազդեցությունը: Միանգամայն հնարավոր է, որ նման գործողությունները ձեռնտու կլինեն հայկական իշխանության մեջ որոշ ուժերի, որոնք շահագրգռված են Արեւմուտքի եւ Ռուսաստանի միջեւ ուժերի հավասարակշռության խաղի շարունակմամբ: Ինչպես ցույց է տվել վերջին տարիների փորձը, բացարձակապես անհեռանկարային խաղի:

Անհրաժեշտ է նշել, որ Լեռնային Ղարաբաղի շուրջ աշնանը տեղի ունեցածի մեջ մեղավորը Ռուսաստանը չէ: Տարօրինակ կլիներ մեղադրել նաեւ Ադրբեջանին, որն ուղղակի օգտագործեց հարմար պահը եւ իրականացրեց իր վաղուց մշակած ծրագրերը: Մեղավորը Երեւանն է, հայկական քաղաքական վերնախավը, որը հաղթողի ինքնահանգստացման մեջ էր ընկել՝ չհաշվարկելով Բաքվի գործողությունների ալգորիթմները, պատերազմից առաջ երկրի բանակի առավելագույնս թուլացած ղեկավարությունը, դրանից առաջ հետապնդելով այսրոպեական քաղաքական նպատակներ: Վերջապես, ամենածանր պահին Արցախին գործուն աջակցություն չցուցաբերելը. առողջ երիտասարդ տղաները խորհրդարանի եւ կառավարության շենքերը գրոհելու փոխարեն, ավելի լավ կլիներ, որ պաշտպանեին Շուշին: Էլ չենք խոսում Հայաստանի Հանրապետության զինված ուժերի հիմնական մասի մասին: Երեւանի քաղաքական վերնախավն, ըստ էության, դավաճանեց Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդին: Իրեն լավագույն կողմից չդրսեւորեց եւ բացարձակապես ապագոծնական եղավ նաեւ մյուս երկրներում հայկական սփյուռքը: Կամավորների գալու եզակի դեպքերը ընդհանուր պատկերը չեն փոխում:

Ադրբեջանն ինչո՞ւ հաղթեց տեղեկատվական պատերազմում: Որովհետեւ տասնամյակներ շարունակ Երեւանի եւ հայկական սփյուռքի տեղեկատվական քաղաքականության հիմնական ուղղությունը ուղղված էր գրեթե բացառապես հայկական աշխարհին, իսկ Բաքվի տեղեկատվական քաղաքականությունը՝ իր բոլոր բացասական կողմերով, իր ամբողջ փաստացի արատավորությամբ, ուներ մեկ հասցեատեր՝ մյուս երկրների հասարակությունները: