Արդյո՞ք Բայդենն «Անդրկովկասյան գարուն» է նախապատրաստում. ԱՄՆ նախագահը կարող է հայտարարել, որ Վաշինգտոնը չի ընդունում ԼՂ հակամարտության ուժային լուծումն ու Բաքվի հաղթանակը. Regnum

Ռուսական «Ռեգնում» լրատվական գործակալությունը հրապարակել է հոդված, որում քաղաքագետ, վերլուծաբան Ստանիսլավ Տարասովը քննարկում է ԱՄՆ նորընտիր նախագահ Ջո Բայդենի կողմից «Անդրկովկասյան գարուն» նախապատրաստելու հավանականությունը:

Հեղինակը նշում է, որ այս ընթացքում Վրաստանի նախագահ Սալոմե Զուրաբաշվիլին աշխատանքային այցով մեկնել է Բրյուսել և բարձր մակարդակի հանդիպումներ ունեցել ԵՄ-ի և ՆԱՏՕ-ի ղեկավարների հետ: Սա, ըստ հեղինակի, կարևոր է, քանի որ վերոնշյալ այցը կայացել է Անդրկովկասում իրավիճակն ամբողջովին փոխած Արցախյան երկրորդ պատերազմի ավարտին, ինչպես նաև ԱՄՆ-ի նորընտիր նախագահ Ջո Բայդենի երդմնակալության արարողության նախաշեմին: Բացի այդ, այս ընթացքում Զուրաբիշվիլին արել է մի շարք կարևոր հայտարարություններ, որոնք ԵՄ-ում և ՆԱՏՕ-ում որոշակի զգուշությամբ են ընդունվում:

Հոդվածագիրը նկատի ունի Արցախյան պատերազմի հրադադարի վերաբերյալ պայմանավորվածություններին նրա կողմից ցուցաբերած լիակատար աջակցությունը` ներառյալ Լեռնային Ղարաբաղում ռուս խաղաղապահների ներկայությունը: Բացի այդ, Զուրաբիշվիլին հավանություն է տվել Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանի` վեց երկրների համագործակցության նախագծին մասնակցելու առաջարկությանը, որոնց թվում են Ռուսաստանը, Թուրքիան, Իրանը, Ադրբեջանը, Վրաստանը և Հայաստանը: Նախագծի իրականացումը, ըստ Վրաստանի նախագահի, գործնականում կարող է Թբիլիսիին վերադարձնել «Անդրկովկասի կենտրոնի» նախկին կարգավիճակը:

Ավելի վաղ, սակայն, ելույթ ունենալով էստոնական «Լենարտ Մերի» միջազգային համաժողովում, Զուրաբիշվիլին հայտարարել էր. «Եվրոպայի ապագան դեռ պարզ չէ, Վրաստանի դեպքում էլ ավելի շատ անորոշություն կա, իսկ ինչ վերաբերում է Թուրքիային, ապա մենք չգիտենք, թե որ ուղին կընտրի այս երկիրը` Մերձավոր Արևելքում ի հայտ եկող անորոշության պատճառով»:

Գնահատելով Հայաստանում Նիկոլ Փաշինյանի իշխանության գալը` որպես տարածաշրջանում մեկ այլ «ժողովրդավարության հենակետի», Զուրաբիշվիլին, ինչպես գրում է Le Monde-ը, Արևմուտքին առաջարկել է տարածաշրջանում իրականացնել «ավելի շատ Եվրոպա» քաղաքականություն` հենվելով Վրաստանի և Հայաստանի վրա: Նրա կարծիքով, հակառակ դեպքում «Թբիլիսին կկանգնի չհաշվարկված աշխարհաքաղաքական մարտահրավերների առաջ և կհայտնվի տարածաշրջանային ցնցումների էպիկենտրոնում»:

Տարասովը նշում է, որ Ղարաբաղյան պատերազմի ընթացքում Վրաստանը գաղտնի հույս ուներ, որ Միացյալ Նահանգներն ու Եվրոպան ակտիվ մասնակցություն կունենան հարցի կարգավորման գործընթացում` Հայաստանի կողմից, ինչը տեղի չունեցավ: Ռուսաստանի և Թուրքիայի փխրուն գործընկերությունը`Մոսկվայի և Բաքվի միջև ակտիվ երկխոսության ֆոնին, ընկալվում էր որպես «Ռուսաստանի կողմից անսպասելի մուտք տարածաշրջան՝ իսլամական աշխարհից»: Դրանից հետո ակնհայտ դարձավ, որ նոր ստեղծված պայմաններում Թբիլիսին ստիպված կլինի հաշվի նստել տարածաշրջանային և գլոբալ իրողությունների հետ ու փոխզիջումներ փնտրել Մոսկվայի հետ: Եվ ոչ միայն նրա, այլ նաև Թուրքիայի և նույնիսկ Ադրբեջանի, քանի որ Ղարաբաղյան պատերազմից հետո տարածաշրջանում կոմունիկացիոն նոր հնարավորություններ են ստեղծվել:

«Ըստ լեհական Dziennik Gazeta Prawna հրատարակության, միայն ԵՄ-ի և ՆԱՏՕ-ի գործադրած մեծ ջանքերի շնորհիվ է հնարավոր Վրաստանը արևմտյան ազդեցության ուղեծրում պահել», - նշել է հեղինակը և հավելել, որ առաջին հերթին անհրաժեշտ է ընդունել այն փաստը, որ Ղարաբաղյան պատերազմի արդյունքները սահմանափակել են ԱՄՆ-ի ազդեցությունը տարածաշրջանում և եվրոպացիները կորցրել են արևմտամետ ձգտումներ ունեցող երկու հանրապետություն` հանձինս Հայաստանի և Վրաստանի: Տարասովը նշել է, որ այս ամենի հետևանքով պետք է ընդունել ՆԱՏՕ-ի պարտությունը, որի կառույցները Բրյուսելում թույլ են` ուժեղ առաջնորդների և կովկասյան հստակ ծրագրի բացակայության պատճառով:

«Ինչպես նաև պետք է գիտակցել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի դիվանագիտական ձախողումը, քանի որ Ղարաբաղյան պատերազմում հրադադարի վերաբերյալ հայտարարությունը նախապատրաստվել և ստորագրվել է ո՛չ թե խմբային, այլ միջպետական մակարդակով` Ռուսաստանի Դաշնության, Հայաստանի Հանրապետության և Ադրբեջանի Հանրապետության միջև», - գրել է հոդվածագիրը` նշելով, որ այս հարցում իրավիճակը շտկելու հնարավորությունները կապված են Բայդենի հետ:

Վերջերս, սակայն, ամերիկյան վերլուծական հոդվածում հեղինակ Ջոշուա Կուչերան վստահեցրել է, որ Բայդենը գլուխ կհանի Կովկասի խնդիրներից` հավելելով, որ Բայդենի կողմից` իրեն նախկին ԽՍՀՄ երկրներում մեծ փորձ ունեցող դիվանագետներով շրջապատելը պատահական չէ:

Ըստ Քարնեգի հիմնադրամի Ռուսաստան-Եվրասիա ծրագրի ավագ գիտաշխատող Փոլ Ստրոնսկիի, միակ երկիրը, որտեղ կարող է ԱՄՆ-ի ներգրավվածության վերածնունդ լինել Վրաստանն է: Բացի այդ, Բայդենը կարող է փորձել «առաջատար դեր» գրավել ԼՂ հակամարտության հետագա կարգավորման գործընթացում և հայտարարել, որ ԱՄՆ-ն, անկախ պատերազմի արդյունքներից, չի ընդունում հակամարտության ուժային լուծումն՝ Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականության վերականգնման դրոշի ներքո, և օրինական չի համարում նրա հաղթանակը Հայաստանի նկատմամբ:

Հեղինակը նշում է, որ Վրաստաննը նախազգուշացվում է` Հարավային Կովկասում ամերիկյան քաղաքականության փոփոխություններին պատրաստ լինելու նպատակով: Այս փոփոխությունները կարող են տեղի ունենալ Չինաստանի հետ առճակատման համատեքստում:

Տարասովը մեջբերում է թուրք քաղաքական գործիչ Հասան Չենգիզի խոսքերը. ««Անդրկովկասյան գարունը» սպասվում է մարտ-մայիս ամիսներին, իսկ «ԱՄՆ-ն մտադիր է տարածաշրջանը քաոսի մեջ ներքաշել» և եզրափակելով հոդվածը շեշտում, որ այն փաստը, որ տարածաշրջանում քաղաքական իրողությունը արմատապես փոխվել է, օբյեկտիվ իրողություն է: