Այնքան էլ պարզ չէ, թե Իրանի նախագահը ստորագրված համաձայնագրի ինչից է գոհ. Մովսես Քեշիշյան
«Առաջին լրատվական»-ի հարցերին պատասխանել է Թեհրանի «Արաքս» շաբաթաթերթի գլխավոր խմբագիր Մովսես Քեշիշյանը:
– Պարոն Քեշիշյան, Իրանի նախագահ Ռոհանին ողջունել է Հայաստանի, Ադրբեջանի և Ռուսաստանի նախագահների միջև ձեռք բերված համաձայնագիրը: Ձեր կարծիքով՝ ինչպե՞ս կզարգանան հայ–իրանական հարաբերությունները տեղի ունեցածից հետո:
– Ինձ համար այնքան էլ պարզ չէ, թե Իրանի նախագահ պրն Ռոհանին Ռուսաստանի, Ադրբեջանի և Հայաստանի Հանրապետության ղեկավարների միջև ստորագրված համաձայնագրի ինչից է գոհ: Որովհետև այդ համաձայնագրում անգամ չնչին ակնարկ չկա ջիհադիստների՝ Ադրբեջանից հեռանալու կապակցությամբ, իսկ Նախիջևանի և Ադրբեջանի կապը Հայաստանի վրայով ապահովելը ինքնին մեկուսացնում է Իրանին:
Ես կարծում եմ, որ Իրանը կարող էր Թուրքիայի կողմից տարածաշրջանային հավասարակշռությունը խախտելու առումով ավելի գործուն դերակատարություն ունենալ զարգացումներին և այդպիսով կկարողանար թե՛ Իրանին և թե՛ Հայաստանին ավելի նպաստավոր դիրքի մեջ դնել:
– Մինչ այդ Իրանը Արցախի խնդրի կարգավորման իր ծրագիրն էր առաջ քաշում, որը մերժվեց: Հիմա Իրանը գո՞հ է նման լուծումից:
– Իրանը չի կարող գոհ մնալ կատարվածից և տեղի ունեցած համաձայնությունից՝ նախկին հարցում նշված պատճառներով: Կարգավորման հարցի մեջ Իրանի ուշացած առաջարկությունները, անկախ բովանդակությունից, շատ պարզ է, որ մերժվելու էին Ադրբեջանի իշխանությունների կողմից՝ անկախ Մոսկվայի և Երևանի մոտեցումից, որովհետև Բաքվի իշխանությունները սերտ և ռազմավարական համագործակցությունների մեջ են Իսրայելի հետ: Իսկ հակառակ այն իրողության, որ իմ համոզումով՝ Իրանը թեև նախապես տեղեկացված էր տեղի ունեցող զարգացումներին, բայց այդ զարգացումներում, ինչպես ակնհայտ է, ոչ մի դերակատարություն չէր նախատեսվել կամ ապահովվել Իրանի համար:
– Որպես իրանահայ սփյուռքի ներկայացուցիչ՝ ինչպե՞ս եք գնահատում տեղի ունեցածը:
– Ես կարծում եմ՝ Իրանը անպայման կվերանայի, այսպես ասած, իր պասիվ դերակատարությունը տարածաշրջանային այս փոքր թվացող, սակայն իրականության մեջ այս մեծ եղելության կապակցությամբ, մանավանդ, որ դրա արդյունքում բոլորովին անտեսվել են Իրան-Հայաստան միջպետական հարաբերությունների շահերը, մանավանդ Իրանի մասով: Չմոռանանք, որ Իրանը Հայաստանի սահմանակից այն քիչ երկրներից է, եթե ոչ՝ միակը, որ շատ դրական հարաբերություններ է ունեցել Հայաստանի հետ նրա անկախության առաջին օրվանից սկսած մինչև այսօր: