Պատմաբան. Հյուսիսային համաձայնագրով ՀՀ տարածքը եռապատկվում էր

Հյուսիսային համաձայնագրով ՀՀ տարածքը պետք է լիներ 161 հազար քառ. կմ: Այս մասին Հյուսիսային համաձայնագրի ստորագրման 100-ամյակին նվիրված գիտական ասուլիսի ժամանակ հայտարարել է ՀՀ ԳԱԱ պատմության ինստիտուտի տնօրեն Աշոտ Մելքոնյանը:

Նա հիշեցրել է, որ համաձայնագիրը կնքվել է 1920 թվականի օգոստոսի 10-ին՝ մի կողմից Օսմանյան կայսրության, մյուս կողմից՝ Մեծ Բրիտանիայի, Գերմանիայի, Ֆրանսիայի, Իտալիայի, Ճապոնիայի, Հայաստանի միջեւ: Դա նշանավորում էր Թուրքիայի հաշտեցումը ոչ միայն իր պարտության, այլ նաեւ ողջ կայսրության փլուզման հետ: Թուրքիան պետք է ճանաչեր Հայաստանի անկախությունը, իսկ ԱՄՆ նախագահի կողմից սահմանի դեմարկացիայից հետո հրաժարվեր տարածքների նկատմամբ ցանկացած իրավաբանական պահանջից:

«Պայմանագիրն ուժի մեջ էր մտել այն օրը, երբ ԱՄՆ նախագահին կից հանձնաժողովը դաշնակիցներին ներկայացրել էր հայ-թուրքական սահմանը, որն անցնում էր Տրապիզոնով, Էրզրումով, Բիթլիսով եւ Վանով: Հայաստանին պետք է անցներ ողջ Էրզրումը, Տրապիզոնի մեծ մասը, Վանի եւ Բիթլիսի մեկ երրորդ մասը: Պետությունները, որոնք ստեղծել էին Թուրքիայից անջատված տարածքներում, պետք է ազատ ելք ունենային դեպի Միջերկրական ծով: Հայաստանը դառնում էր ծովային երկիր: Ուրախալի է, որ այդ իրադարձությունը մնում է գիտական հասարակության ուշադրության կենտրոնում, այն այսօր էլ մեր պահանջներից ամենագլխավորն է»,-հավելել է պատմաբանը:

Աղբյուրը՝ News.am