Առաջիկայում հենց այսպիսի հայեցակարգի և ռազմավարության նախագիծ կներկայացնեմ. Նիկոլ Փաշինյանի ապրիլի 24-ի ուղերձը (Տեքստային)

ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը, տիկնոջ՝ Աննա Հակոբյանի հետ այցելել էր հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակին նվիրված Ծիծեռնակաբերդի հուշահամալիր: Այս տարի նրանք միայնակ էին, անգամ ուղեկցողներ չկային:

Հենց հուշահամալիրի մոտից վարչապետը հանդես եկավ ուղերձով, որտեղ նշել է.

«Սիրելի ժողովուդ, ՀՀ հպարտ քաղաքացիներ,

Արցախի Հանրապետության հպարտ քաղաքացիներ,

Սփյուռքի հպարտ հայություն,

Այսօր՝ 2020 թվականի ապրիլի 24-ին Հայոց ցեղասպանության 105-րդ տարելիցն է: Օսմանյան Թուրքիայի երկար տարիների հայատյաց քաղաքականությունը 1915 թվականին երիտթուրքերի կառավարության օրոք հասավ իր գագաթնակետին: տարիներ տեւած եւ պետական քաղաքականությամբ իրականացված Ցեղասպանության հետեւանքով Արեւմտյան հայաստանն ամբողջությամբ հայաթափվեց, 1,5 մլն մեր հայրենակիցներ սպանվեցին, հարյուր հազարավոր հայեր դարձան գաղթական՝ զրկվելով իրենց պատմական հայրենիքում ապրելու իրավունքից:

Հայոց ցեղասպանության՝ Մեծ Եղեռնի հետեւանքով հայ ժողովուրդը ոչ միայն ահռելի մարդկային կորուստներ կրեց, այլեւ ենթարկվեց հայրենազրկման եւ մշակութային ջարդի: Անդառնալի էին մեր ժողովրդի հոգեւոր եւ կրոնական ժառանգության կորուստները, հսկայական էին նրա նյութական վնասները: Օսմանյան կայսրության իշխանությունների իրականացրած Ցեղասպանությունը ոչ միայն մեր ժողովրդի ինքնության, այլեւ ողջ մարդկային քաղաքակրթության դեմ ուղղված հանցագործություն էր, իսկ 1915-ի ապրիլի 24-ը դարձավ այս ողջ գործընթացի ամենաուժեղ խորհրդանիշը, որովհետեւ այդ օրը հարյուրավոր հայ մտավորականներ, կրոնական ու քաղաքական գործիչներ երիտթուրքերի կառավարության հրամանով ձերբակալվեցին, աքսորվեցին, սպանվեցին կամ անհետ կորան: Արդեն 55 տարի ապրիլի 24-ին մենք ոգեկոչում ենք Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակը: Առաջին անգամ 1965 թվականին էր, երբ հազարավոր հայեր այդ օրը Երեւանում հիշատակի զանգվածային միջոցառում իրականացնելու հնարավորություն ստացան: Սա կպված էր ոչ միայն ԽՍՀՄ-ում ջերմացման ժամանակաշրջանի, այլ նաեռւ այն փաստի հետ, որ 1946-1949 թվականներին շուրջ 100 հազար հայեր, հիմնականում Հայոց ցեղասպանության զոհերի հետնորդներ հայրենադարձվեցին Հայաստան, դարձան Խորհրդային Հայաստանի լիարժեք մասը՝ բորբոքելով այստեղ անթեղված ցավը, հիշողությունը, կարոտը:

Խորհրդային Հայաստանի իշխանությունը ապրիլի 24-ը Ցեղասպանության զոհերի հիշատակի օր հայտարարելու եւ Ծիծեռնակաբարդում Ցեղասպանության զոհերի հիշատակի հուշահամալիր կռուցելու որոշում կայացրեց: Այս վեհաշուք կոթողը դարձավ մեր ժողովրդի հավերժության ամենապերճախոս խորհրդանիշներից մեկը: Այդ նույն ժամանակաշրջանում Հայոց ցեղասպանության ճանաչմանն ուղղված շարժում սկսվեց նաեւ հայկական Սփյուռքի գաղթօջախներում: Այդ շարժումը տասնամյակներ շարունակ անձնվիրաբար ղեկավարում են Սփյուռքի քաղաքական ու հասարակական կառույցները հետեւողական եւ անխոնջ քայլերի շնորհիվ բազմաթիվ երկրներում պսակվեց հաջողությամբ:

Այսօր Հայոց ցեղասպանությունը պաշտոնապես ճանաչել են աշխարհի 30 երկրներ, եւ մենք երախտապարտ ենք բոլոր այն պետություններին, միջազգային կազմակերպություններին, հոգեւոր եւ աշխարհիկ առաջնորդներին, որոնք իրենց համերաշխությունն են հայտնում հայ ժողովրդին, ճանաչում եւ դատապարտում են հայոց ցեղասպանությունը:

Սիրելի հայրենակիցներ, այսօր մեր ժողովրդի զավակները աշխարհի բոլոր անկյուններում ոգեկոչում են Հայոց մեծ Եղեռնի անմեղ զոհերին:

Ինչու մեկ դար անց չեն մարում մեր զգացմունքները, իսկ մեր սրտերում էլ ավելի վառ է վառվում հիշատակի ճրագը: Պատասխանը պարզ է. անցել է մեկ դարից ավելի, սակայն չեն վերացված ցեղասպանության հետեւանքները: Առայսօր Թուրքիան կատարվածի համար որեւէ զղջում չի հայտնել, ներողություն չի հայցել: Դա է պատճառը, որ մենք այսօր հայտարարում ենք՝ հիշում ենք եւ պահանջում:

Ընդ որում, Հայոց ցեղասպանության ճանաչումը մենք համարում ենք ոչ միայն մեր ազգային, այլ համամարդկային օրակարգի հարց, որովհետեւ ապրիլի 24-ը ոչ միայն մեր անմեղ զոհերի խնկարկման

Օր է, այլ նաեւ մարդկության դեմ ուղղված ծանրագույն հանցագործության՝ Ցեղասպանության եւ ցեղասպան գործողությունների մասին եւս մեկ անգամ բարձաձայնելու, սթափության եւ ժխտողականության դեմ պայքարի կոչելու օր: Ցեղասպանության եւ մարդկության դեմ ուղղված այլ ծանր հանցագործություններից մարդկությանը պաշտպանելու պետությունների պատասխանատվության վերահաստատման օր:

Այնուամենայնիվ, ապրիլի 24-ը մեր ազգի, ժողովրդի անցյալի ու ապագայի մասին մտածելու ամենապարտադրող առիթն է: Ինքնաճանաչման, մեր ուժերի եւ անելիքների գնահատման ամենահարմար պահը:

Ո՞րը պետք է լինի ապրիլի 24-ից մեր հետեւությունը. Առաջինը, 1915 թվականին երիտթուրքերի կառավարության կողմից հայ ժողովրդի նկատմամբ մահվան դատավճիռ է կայացվել, բոլոր ուժերը նետվել են այդ դատավճռի ի կատար ածմանը, 1,5 մլն հայի նկատմամբ այդ դատավճիռն ի կատար է ածվել, բայց հայ ժողովրդի նկատմամբ ի կատար ածել չի հաջողվել: 1,5 մլն մեր սրբադասված նահատակները, ըստ այդմ, ավելի են ուժեղացրել ապրելու, արարելու, հզորանալու, հիշելու եւ պահանջելու մեր կամքը: Հայ ժողովուրդը հաղթել է մահվանը: Երկրորդ եւ նույնքան կարեւոր հետեւությունը հետեւյալն է. նախորդ դարասկզբին մեր ժողովրին նետված մարտահրավերները այսօր էլ գոյություն ունեն եւ այդ մարտահրավերներից ոչ թե մազապուրծ լինելու, այդ դրան արդյունավետ կերպով դիմակայելու միակ արդյունավետ միջոցն ու գործիքը ուժեղ պետականությունն է, հզոր պետությունը, այնպիսի Հայաստանը, որը պատրաստ է դիմակայել անվտանգության բոլոր սպառնալիքներին:

Այո, մենք պետք է ջանք չխնայենք տարածաշրջանում երկարատեւ եւ կայուն խաղաղություն հաստատելու բոլոր տարաձայնություններն ու հակամարտությունները փոխադարձ հարգանքի հիման վրա, բանակցային գործընթացներով, խաղաղ միջոցներով լուծելու համար: Բայց այսպիսի արդյունքի հասնելու իրական հնարավորություն կարող է ստեղծել միայն ինքն իրեն պաշտպանելու ընդունակ, արժանապատիվ եւ ինքնիշխան պետությունը:

Այո, մենք չպետք է ջանք խնայենք, որ մեր դաշնակիցների հետ մեր հարաբերությունները խորանան, դառնան ավելի ինստիտուցիոնալ եւ հուսալի, աշխարհում մեր բարեկամների թիվը շատանա, բայց այսպիսի արդյունքի հասնելու իրական հնարավորություն կարող է ստեղծել միայն ինքն իրեն պաշտպանելու ընդունակ, արժանապատիվ եւ ինքնիշխան պետությունը: իսկ ինքն իրեն պաշտպանելու ընդունակ, արժանապատիվ ու ինքնիշխան պետություն ունենալու համար մեզ հարկավոր է ժամանակակից բոլոր չափանիշներին համապատասխանող կրթական համակարգ, դինամիկ զարգացող բարձր տեխնոլոգիական տնտեսություն, ռազմաարդյունաբերական կայացած համալիր, հզոր բանակ եւ հատուկ ծառայություններ: Այսպիսի արդյունքի հասնելու համար հարկավոր է համահայկական ամբողջ ներուժի համախմբումը:

Համահայկական Հայաստանի պետականության շուրջ համախմբման միջոցով այնպիսի համախմբման միջոցով է հնարավոր դա անել, որը կդառնա մեր պետականության, գիտական, դիվանագիտական, տնտեսական առաջընթացի խթան ու երաշխավոր:

Այս գործնական խնդիրը լուծելու համար մենք պետք է կարողանանք ձեւակերպել մեր ազգային հայեցակարգը, մեր ազգային գաղափարախոսությունը, տեսլականը, որը համազգային համաձայնություն կձեւավորի մեր ազգային արժեքների, ազգային նպատակների եւ ազգային ռազմավարության շուրջ, որը մեր ինքնությունը պաշտպանելու, պահպանելու, զարգացնելու, ժամանակակից աշխարհի եւ առավել եւս վաղվա աշխարհի պայմաններում էլ ավելի կենսունակ ու մրցունակ դարձնելու երաշխիքներ կստեղծի: Առաջիկայում հենց այսպիսի հայեցակարգի եւ ռազմավարության նախագիծ կներկայացնեմ համահայկական քննարկման:

Սիրելի հայրենակիցներ, այս տարի մենք ապրիլի 24-ը դիմավորում ենք բացառիկ պայմաններում, նոր տիպի կորոնավիրուսի համավարակը բոլորիս դրել է աներեւակայելի մի իրավիճակում, եբ 55 տարի շարունակ տեղի ունեցող ապրիլքսանչորսյան երթը հարյուր հազարավոր քաղաքացիների մասնակցությամբ պիտի տեղի չունենա այս տարի, որովհետեւ դա համաճարակային ընթացիկ լարված իրավիճակը չվատթարացնելու պարտադիր եւ անխուսափելի պայման է:

Նախ, ուզում են շնորհակալություն հայտնել մեր բոլոր հայրենակիցներին, կառավարության այս որոշմանը ըմբռնումով վերաբերվելու համար: հարկ է արձանագրել, որ նմանատիպ իրավիճակում են նաեւ Սփյուռքի մեր հայրենակիցները, որոնք նույնպես կորոնավիրուսի համավարակի պատճառով չեն իրականացնելու աշխարհի տարբեր երկրներում տեղի ունեցող բազմահազարանոց երթերը, հիշատակի բազմամարդ միջոցառումները:

Բայց ճգնաժամային այս իրավիճակում մենք փորձել ենք գտնել ապրիլքսանչորսյան միջոցառումներին նույնիսկ ավելի մեծ մասշտաբ հաղորդելու եւ ըդգրկում տալու հնարավորություն: Այս տարի միլիոնավոր մարդիկ աշխարհի տարբեր հատվածներից ապրիլքսանչորսյան երթին մասնակցելու հնարավորություն կունենան, որովհետեւ այս տարի երթը տեղի կունենա վիրտուալ տարածքում:

Երթին մասնակցելու համար պետք է մնալ տանը եւ պարզապես այս պահից սկսած ձեր անուն, ազգանունն ուղարեք 1915 կարճ համարին՝ եթե Հայաստանում եք, եւ +374 33 19 1500 համարին՝ եթե արտերկրում եք, ինչը կնշանակի, որ այսօր երեկոյից մինչեւ լուսաբաց ձեր անունները կարտապատկերվեն Ծիծեռնակաբերդի հուշահամալիրի սյուների վրա: Վիրտուալ երթը կմեկնարկի երեկոյան ժամը 22-ին եւ կշարունակվի մինչեւ լուսաբաց: Նրան մասնակցելու հնարավորություն ունեն ձեր հազարավոր օտարերկրացի ընկերները, ծանոթները:

Սիրելի հայրենակիցներ, ապրիլի 24-ը երկար տարիներ մեր ազգային միասնության համախմբման, կարգապահության խորհրդանիշ է եղել, եւ այսօր այս խորհրդանիշը պետք է արտահայտվի շատ ավելի ուժեղ, լինի շատ ավելի տեսանելի եւ համոզված եմ, որ այդպես էլ կլինի:

Ու ուրեմն կեցցե ազատությունը, կեցցե Հայաստանի Հանրապետությունտը, կեցցե Արցախի Հանրապետությունը, կեցցե հայկական Սփյուռքը եւ կեցցենք մենք եւ մեր երեխաները, որ ապրում ենք եւ ապրելու ենք ազատ եւ երջանիկ հայաստանում:

Հիշում ենք եւ պահանջու,»: