Զոհի հոգեբանությամբ մարդիկ չունեն սեփական կարծիք

Ի՞նչ է «Զոհի հոգեբանությունը»

Զոհի հոգեբանություն հասկացությունը առաջին անգամ տեղ է գտել կրիմինոլոգիայում և նրա խնդիրն էր ուսումնասիրել, թե ինչ առանձնահատկություններ ունեին մարդիկ, որոնք դառնում են տարբեր տեսակի հանցագործությունների զոհ: Զոհի հոգեբանության հանդեպ հետաքրքրությունը մեծացավ հատկապես 1917թ, երբ Գեորգ Կլեյնֆելերը իր հետազոտությամբ հայտնաբերեց, որ բավականին շատ հանցագործություններ պայմանավորված են եղել հենց զոհի անձով:
Վիկտիմությունը մարդու զոհի կարգավիճակում հայտնվելու նախատրամադրությունն է: Մեզնից յուրաքանչյուրը իր մեջ ունի վիկտիմություն, պարզապես այն տարբեր մարդկանց մոտ տարբեր կերպ է արտահայտվում:
Վիկտիմություն ասելով հասկանում ենք մարդու ֆիզիկական, հոգեբանական, սոցիալական առանձնահատկությունները, որոնք մարդուն տրամադրում են դառնալ զոհ:
Վիկտիմիզացիան զոհ դառնալու գործընթաց է:
Առանձնացնում են զոհի տեսակներ՝
1. Ակտիվ զոհեր- Դրանք այն զոհերն են, որոնք, հայտնվելով ցանկացած իրավիճակում, իրենց վարքով ակտիվություն են ցուցաբերում:Այդ ակտիվությունը հիմանականում ոչ տեղին է լինում, և հենց այդ ակտիվությունն է նպաստում նրան, որ իրենք հայտնվեն զոհի կարգավիճակում:
2. Պասիվ զոհեր- Պասիվ զոհերը, ի տարբերություն ակտիվ զոհերի, հայտնվելով վտանգավոր, անբարենպաստ իրավիճակում, ոչինչ չեն անում: Նրանք հիմանականում պասիվ վիճակում են գտնվում: Հայտնվելով զոհի կարգավիճակում, չեն փորձում դրանից դուրս գալ՝ մտածելով, որ «Դա ճակատագիր է, այդպես էլ պետք է լիներ»:
3. Ագրեսիվ զոհեր- Դրանք այն զոհերն են, որոնք եթե ագրեսիա չդրսեւորեն, ապա իրենք չեն հայտնվի զոհի կարգավիճակում: Այսինքն՝ այն հիմնականում կախված է անձնային առանձնահատկությունից:
Հետագայում «Զոհի հոգեբանությունը» ընդլայնվեց, այժմ մենք, ասելով զոհի հոգեբանություն, կարող ենք դիտարկել դրա առօրյա դրսևորումները, այսինքն՝ անդրադառնանք զոհի սոցիալական դերին և դիրքին:
Զոհի դերում գտվելով՝ մարդիկ հիմնականում սկսում են կյանքից դժգոհել: Իրենց կարծիքով, իրենք ամենադժբախտ մարդիկ են, ամեն ինչում իրենց բախտը չի բերում, նրանց ուսերին է դրված բոլոր խնդիրները: Նրանք կարողանում են հեշտությամբ ուրիշի խնդիրները լուծել, սակայն, երբ հերթը հասնում է իրենց, չեն կարողանում (քավության նոխազ):
Որոշ զոհեր (հնազանդներ) ստրուկի հոգեբանություն ունեն: Նրանք չունեն սեփական կարծիք, քանի որ ընտրության առաջ կանգնելը անգամ նրանց վախեցնում է:
Եվ կան զոհեր, որոնք (ինֆանտիլ՝ մանկամիտ) երեխայի հոգեբանություն ունեն: Նրանք եսասեր են, սիրում են ոչինչ չանել, սակայն հասնել նրան, ինչին ձգտում են:
Կան նաև զոհի այլ սոցիալական դերեր, օրինակ՝ «սպիտակ ագռավ», «դեպրեսիվ զոհ», «կախյալ զոհ», «ինքնասիրահարված զոհ», «Աղքատ զոհ» և այլն: Որ սոցիալական դերի մասին էլ խոսենք, կարող ենք ասել, որ այդ դերում գտնվող մարդու հիմնական (գիտակցված կամ անգիտակցական) նպատակը աջակցություն, ուշադրություն, երբեմն նաև սեր ստանալն է:
Ինչպե՞ս դուրս գալ զոհի կարգավիճակից
Զոհի կարգավիճակից դուրս գալու համար պետք է բարձրացնեք ձեր ինքնագնահատականը:
Այսինքն պետք չէ միշտ թերագնահատեք ձեզ եւ անընդմեջ կրկնեք՝ «Ինձ մոտ ոչինչ չի ստացվի»:
Եղեք ինքնավստահ եւ լավատես, քանի որ անհնարին ոչինչ չկա: Ամեն ինչ ձեր ձեռքերում է: