Ինչպե՞ս է գործում ինփիչմենթը եւ ինչո՞ւ չի հաջողվի հեռացնել Թրամփին

ԱՄՆ-ի Ներկայացուցիչների պալատի խոսնակ Նենսի Փելոսին հանձնարարել է Ներկայացուցիչների պալատի Իրավաբանական հանձնաժողովին նախապատրաստել հոդվածներ նախագահ Դոնալդ Թրամփի իմփիչմենթի մասին:

Ի՞նչ կլինի հետագայում, եւ ինչո՞ւ ամենայն հավանականությամբ չի հաջողվի հեռացնել Թրամփին, պարզաբանում է Reuters-ը:

Ինչո՞ւ իմփիչմենթ

Միացյալ Նահանգների հիմնադիրները խուսափել են, որ նախագահները կարող են չարաշահել իրենց լիազորությունները, այդ իսկ պատճառով Սահմանադրության մեջ ներառել են պաշտոնից հեռացման գործընթացը:

Սահմանադրության համաձայն՝ նախագահը կարող է հեռացվել պաշտոնից  դավաճանության, կաշառակերության կամ այլ ծանր հանցագործության ու արարքի համար:

Ոչ մի նախագահ երբեւէ չի հեռացվել պաշտոնից իմփիչմենթի արդյունքում: Նրանցից մեկը՝ Ռիչարդ Նիքսոնը, հրաժարական է տվել նախքան նրան կհեռացնեին: Էնդրյու Ջոնսոնն ու Բիլ Քլինթոնը պատասխանատվության էին ենթարկվել Ներկայացուցիչների պալատում, սակայն չէին դատապարտվել Սենատի կողմից:

Ինչպե՞ս է դա գործում

Իմփիչմենթի գործընթացը սկսվում է Ներկայացուցիչների պալատից, Կոնգրեսի ներքին պալատից, որտեղ քննարկվում է իմփիչմենթի բանաձեւի միջոցով առաջադրել մեղադրանքներ նախագահը դեմ, թե իմփիչմենթի հոդվածները այդ մարմնի անդամների պարզ մեծամասնությամբ:

Իրավական հարցերով փորձագետների խոսքով՝ Սահմանադրությունը ներկայացնում է Ներկայացուցիչների պալատի ղեկավարների լայն հնարավորություններ որոշում կայացնելու այն մասին, թե ինչպես անցկացնել իմփիչմենթի գործընթացը:

Հետախուզության հարցով հանձնաժողովն ուսումնասիրել էր, թե չարաշահե՞լ էր արդյոք Թրամփն իր իշխանությունը Ուկրաինայի վրա ճնշում գործադրելու համար, որպեսզի վերջինս սկսի հետաքննությունները, որոնք քաղաքական շահ կներկայացնեն՝ անցկացնելով բազմաթիվ փակ նիստեր եւ բաց լսումներ նախքան ապացույցների մասին հաշվետվությունը հրապարակելը:

Դատական կոլեգիան կօգտագործի այդ հաշվետվությունը պատշոնական մեղադրանքները դիտարկելու համար, որոնք կարող են լինել դեկտեմբերի վերջին իմփիչմենթի մասին գործով Ներկայացուցիչների պալատի լիարժեք քվեարկության հիմքը:

Եթե պալատը հաստատում է իմփիչմենթը, ապա Սենատում անցկացվում է դատավարություն: Պալատի ներկայացուցիչները ներկայանում են որպես դատախազներ, սենատորները՝ երդվյալ ատենակալներ, նախագահում է Միացյալ Նահանգների գլխավոր դատավորը: Պատմականորեն նախագահին թույլատրվում է, որ պաշտպանները հրավիրեն վկաներին եւ հայցեն փաստաթղթեր:

Կարո՞ղ է արդյոք Սենատը հրաժարվել դատարավարություն անցկացնելուց

Վիճելի է, թե արդյո՞ք Սահմանադրությունը պահանջում է դատավարություն Սենատում: Սակայն Սենատի գործող կանոնները պահանջում են դատավարություն, եւ Սենատում մեծամասնության առաջնորդ Միչ Մակքոնելը հրապարակայնորեն հայտարարել է, որ թույլ է տալիս:

Հանրապետականները կարող են փորձել փոխել այդ կանոնները, սակայն այդ քայլը քաղաքական առումով վտանգավոր է եւ համարվում է քիչ հավանական, նշում են իրավական հարցերով փորձագետները:

Սենատի կանոնները թույլ են տալիս անդամներին նախագահի դեմ մեղադրանքները չեղյալ համարելու համար միջնորդություն ներկայացնել նախքան դատավարության ավարտը: Եթե այդ միջնորդությունն ընդունվի մեծամասնության կողմից, իմփիչմենթի գործընթացը փաստորեն կավարտվի:

Սենատում Քլինթոնի իմփիչմենթի դատավարությունը, որը չէր ավարտվել մեղադրական դատավճռով, տեւել էր հինգ շաբաթ: Գործընթացի ընթացքում դեմոկրատ սենատորը հրաժարական տալու մասին առաջարկ էր արել, որը հերքվել էր:

Դեմոկրատները վերահսկում են Ներկայացուցիչների պալատը, որը ներկայումս կազմված է 431 անդամից, որոնցից 233-ը դեմոկրատներ են: Արդյունքում դեմոկրատները կարող էին պատասխանատվության ենթարկել Թրամփին առանց հանրապետականների աջակցության:

1998 թվականին, երբ հանրապետականները կազմում էին մեծամասնություն Ներկայացուցիչների պալատում, վերջինս քվեարկել էր դեմոկրատ Քլինթոնին պատասխանատվության ենթարկելու օգտին:

Այժմ Սենատում 53 հանրապետական է, 45 դեմոկրատ եւ 2 անկախ անդամ, որոնք սովորաբար քվեարոկում են դեմոկրատների հետ: Նախագահի հեռացումն ու դատապարտումը պահանջում են ձայների երկու երրորդը: Դատապարդումը քիչ հավանական է. միայն եթե բոլոր 100 սենատորները քվեարկեն. առնվազն 20 հանրապետական, բոլոր դեմոկրատները եւ անկախ սենատորները պետք է քվեարկեն նախագահի դեմ:

Ո՞վ կդառնա ԱՄՆ-ի նախագահը Թրամփին հեռացնելու դեպքում

Քիչ հավանական է, որ եթե Սենատը դատապարտի Թրամփին, փոխնախագահ Մայք Փենսը կդառնա նախագահը Թրամփի մնացած նախագահական ժամկետում, որն ավարտվում է 2021 թվականի հունվարի 20-ին: